گل رز.

<گل رز> از امیل اِرتِل را در خرداد سال ۱۳۹۴ ترجمه کرده بودم.

حجاب توری

هنگامیکه ادگار برندت از کوچۀ اشپیگل به کوچۀ گرابِن می‎پیچد یک سوسک طلائی بزرگ در مسیر او با تکان دادن بال‎های فلزی برایش می‎رقصد. او توقف می‎کند و اسباب‎بازی را می‎خرد.

او می‎گوید: "یکی دیگر هم به من بدهید."

او دو جعبۀ مقوائی را که سوسک طلائی در آنها بسته‎بندی شده بودند زیر بغل قرار می‎دهد و به رفتن ادامه می‎دهد. بعد از بیست قدم برمی‎گردد و به سمت فروشنده که تازه یک سوسک طلائی را دوباره کوک کرده و آن را بر روی آسفالت به رقصیدن انداخته بود می‎رود.

او می‎پرسد: "یکی دیگر هم دارید؟"

فروشنده با خوشحالی کیف بزرگ چرمی‎ای را که بر شانه حمل می‎کرد باز می‎کند و یک جعبۀ مقوائی دیگر به او می‎دهد. ادگار برندت پول را می‎پردازد و هر سه سوسک طلائی‎اش را زیر بغل گذارده و می‎رود.

او چند دقیقۀ بعد به یک اتاق پذیرائی که با سلیقۀ عالی مبله شده بود داخل می‎شود. خانم لیدا، خانم جوانِ خانه، که تنها بود از جا بلند می‎شود و تا زیر لوسترِ ونیزی‎ای که کریستال‎هایش نور لامپ‎ها را صدها بار منعکس می‎ساختند به استقبال او می‎رود.

ادگار می‎گوید: "آیا می‎توانم بچه‎ها را ببینم؟ من برایشان چیزی آورده‎ام."

لیدا لبخند می‎زند، دکمۀ زنگ را فشار می‎دهد و به خدمتکار دستور می‎دهد: "از دوشیزه خواهش کنید که بچه‎ها را به اینجا بیاورد."

لیدا با حرکت دست او را به نشستن در کنار شومینه که یک تکۀ بزرگ چوبِ درخت آلش در آن آهسته در حال سوختن بود دعوت می‎کند و خودش در مقابل او می‎نشیند. لیدا قصد داشت به اپرا برود و لباس شبِ شیکی بر تن داشت.

ادگار می‎گوید: "چه حجاب توری مجللی دارید!"

لیدا یک سمت از حجاب توری را که با گل‎ها و پیچک‎های زیبائی سوزندوزی شده بود و گردن و شانه‎های برهنه‎اش را می‎پوشاند بالا می‎زند.

"این یک کار سفارشی است. یک قطعۀ قدیمی خانوادگی که دوباره دارد مدرن می‎شود."

ادگار تحسین‎آمیز می‎گوید: "یک شعر!" و محتاطانه با دو انگشت اثر هنری را که مانند تارعنکبوت ظریف بود در برابر نور بلند می‎کند و ادامه می‎دهد: "امروز دیگر چنین کاری ساخته نمی‎شود."

"در موزه، جائیکه چنین چیزهائی را درک می‎کنند، به من گفتند که این حجاب توری یک قطعۀ منحصر به فرد است."

ادگار اظهار می‎کند: "به همین دلیل هم به شما خیلی خوب می‎آید."

لیدا در حال لبخند زدن می‎گوید: "شوهرم هم همین عقیده را دارد. و یک چنین قضاوتی از سوی شوهر وزن سنگین‎تری از نظری که از دهان حتی بهترین دوست خارج می‎شود دارد."

بچه‎ها با شادی به داخل اتاق می‎جهند و به او سلام می‎دهند. آنها به ادگار اعتماد داشتند و در او چیزی مانند یک رفیق بزرگتر می‎دیدند. بچه‌ها با خوشحالی او را احاطه می‎کنند، او کوچکترین‎شان را روی زانوی خود می‎نشاند و سپس سوسک‎های طلائی را یکی پس از دیگری کوک می‎کند، آنها را روی زمین قرار می‎دهد و می‎گذارد برقصند. سوسک‌ها خود را بر روی فرش با پاهای باز به جلو می‎کشیدند و بال‎های فلزی خود را حرکت می‎دادند. یکی مستقیم راهپیمائی می‎کرد، دو دیگر به همدیگر برخورد می‎کردند، درهم می‎پیچیدند و در حالیکه پاها و بال‎هایشان را مرتب تکان می‎دادند خود را در یک دایره می‎چرخاندند یا کله‎معلق می‎زدند. بچه‎ها آنها را تشویق می‎کردند و می‎خندیدند، این یک جنگ تمام عیارِ سوسک‎های طلائی بود. بزرگسالان به آنها نگاه می‎کردند و بخاطر سه جفت چشم درخشان در زیر موهای فرفریِ طلائی خوشحال بودند.

مادر عاقبت به آنها یادآور می‎شود: "حالا اما کافی‎ست، برای خواب بروید!"

بچه‎ها شب‌بخیر می‎گویند، هر یک با دستان کوچک سوسک طلائی خود را با خوشحالی برمی‎دارد و می‎رود.

خانم لیدا سپاسگزارانه می‎گوید: "شما همیشه می‎فهمید که چطور بچه‎ها را خوشحال کنید."

ادگار متفکرانه به روبروی خود نگاه می‎کرد و خشمگین به نظر می‎رسید.

ادگار می‎گوید: "می‎دانید، چه چیزی حالا از ذهنم گذشت؟ که من هم در اصل یک چنین سوسک طلائی هستم. او با وجود بال زدن با بال‌های فلزی خود نمی‌تواند پرواز کند. او تا لحظه‎ای که کوکش از کار بیفتد مرتب آهسته و آهسته‎تر بال می‎زند. سپس تمام شده است. و از این کار چه حاصل شده است؟ هیچ‌چیز! ما همه اینطور هستیم ... اینجا! در این شهر به ظاهر سرگرم‌کننده، اما در واقع شهرِ خسته. این فقط یک مشکل دائمی است ... در همۀ زمینه‎ها. ما سوسک‎های طلائی کوک شده‎ای هستیم که اندکی با بال‌های فلزی بال می‎زنیم ..."

ادگار او را با دقت تماشا می‎کند و برای محدود کردن نظر قبلش می‎گوید: "حداقل بسیاری از ما چنین هستند." و غرق گشته در نگاهِ لیدا ادامه می‎دهد: "حجاب توری می‎گذارد موی‎تان تیره‎تر از آنچه است به نظر برسد. در هر حال شما امروز زیباتر از همیشه هستید."

"یک دوست واقعی باید فقط آنچه را بگوید که باعث ترقی می‎شود و نه چیزهائی که ما را در خودپسندیِ کوچکمان تقویت می‎کند."

خدمتکار داخل می‎شود و اطلاع می‎دهد که ماشین آماده است.

"عجله‎ای نیست، باید صبر کند!"

ادگار برندت از جا برخاسته بود.

لیدا دستور می‎دهد: "بمانید! من اپرای مانون اثر ژول ماسنه را به اندازه کافی شنیده‎ام، و پردۀ اول خسته کننده است. شما امروز با چه‌چیز خود را مشغول ساختید؟"

ادگار در حالیکه دوباره می‎نشست می‎گوید: "من خارج از خانه در جنگل بودم. بهار در حال آمدن است. حال و هوا طوری بود که هر خزۀ سبزی در تنۀ درخت، هر گلسنگِ ظریفی بر روی چوبِ خشک حسی سرشار از عشق در ما بیدار می‎سازد. هشیارترین چیزها با شعر لباس عوض می‎کنند، نامرئی‎ترین چیزها نمایان می‎گردند. من در کنار یک برکه ایستاده بودم که به یخ‌سازی‎ها تعلق دارد. مراتع زرد و درختان لخت در آینۀ تاریکِ برکه می‌لرزیدند. من نمی‎توانم بگویم که تقلید صادقانۀ آب از اشیاء چه تأثیری بر من گذارد. شما لبخند می‎زنید؟ بنابراین شما رنجی را که با حس شهروندِ شهرهای بزرگ مخلوط است درک نمی‎کنید. در نقطه‎ای که آب خود را در برکۀ کوچک می‎ریزد هزاران حباب به هوا بلند می‎گشتند، از بین می‎رفتند و خود را از نو می‎ساختند، عجله می‎کردند و فشار می‎آوردند و دوباره و دوباره از عمق مانند از یک منبعِ پایان‎ناپذیر رو به بالا نم نم می‎باریدند. تمام اینها مانند یک معجزه بود، من به این خاطر متعجب و هیجانزده بودم."

خانم لیدا جدی و متفکرانه می‎گوید: "من به احساسات شما احترام می‎گذارم، زیرا که آنها پاک هستند. اما شما نباید خود را در غزل و حالاتِ شاد سعادتمند گم سازید. شما جوان و پُر از مهارت هستید. شما باید ... با فقر آشنا شوید."

ادگار برندت کمی رنجیده پاسخ می‎دهد: "شما هیچ درکی برای طبع من ندارید."

"هیچ درکی برای طبع شما؟ می‎تواند درست باشد. و در عین حال احساس وظیفه می‎کنم. من نمی‎توانم ببینم که شما در رؤیا به سر می‎برید. افرادِ نرم به اندازه کافی در نزد ما وجود دارد. ما زن‎ها نباید از آنچه که می‎توانیم در مورد شماها آموزش دهیم غفلت ورزیم. ما هم یک مسؤلیت داریم."

ادگار برندت آزرده خاطر تکرار می‎کند: "نه، شما واقعاً هیچ درکی برای طبع من ندارید! رفتار شما با من زیبا نیست! ... با فقر آشنا گشتن! ..."

"بله، من می‎گویم فقر! که گاهی حتی به یک برکت تبدیل گشته. فقر با هرآنچه که به آن تعلق دارد!"

"شما می‎گوئید فقر! انگار گرسنگی تنها نیرویِ محرکه است!"

"کسی که محرومیت را نشناسد حداقل برای خود یک فقر قلبانه ایجاد می‎کند. هر کس که بخواهد کاری انجام دهد به آن احتیاج دارد!"

ادگار عصبانی می‎پرسد: "و آیا شما فکر می‎کنید که من هیچ فقرِ قلبانه‎ای نمی‎شناسم؟"

"شاید به آن اندازه که ضروری است تا یک چنین سوسک طلائی را به حرکت اندازد و او اندکی بال‎های فلزی را بجنباند. آیا مگر شما یک آدم کوکی هستید؟ آیا شما یک مرد نیستید که تحت قدرتش مسیر خود را تعیین می‎کند؟ خدا را شکر در اتریشِ جوان افراد احساساتی که مرغ‎ها نان‎شان را خورده‎اند بیش از حد وجود دارد. به شوهرم نگاه کنید! او دوست شما است. آیا او به تکان دادن بال‎ها و به صدا درآوردن آنها بسنده می‎کند؟ پس چرا او موفق می‎شود مانند یک سوسک طلائی واقعی خود را از روی زمین بلند کند و در هوا به پرواز آید؟"

ادگار برندت می‎گوید: "او یک شخصیت کاملاً متفاوت است. من او را چون در تضاد با من است دوست دارم. او مانند یخ‌سازیِ بیرون شهر است که به یک هدف خدمت می‎کند. من اما برکۀ کوچک هستم که آن را انعکاس می‎دهد."

"پس بنابراین به زندگیِ کامل انسان چنگ بیندازید و دوباره جائی را که مهمترین است انعکاس دهید."

ادگار خسته می‎پرسد: "و این زندگی کامل در کجا مهم است؟ شاید اینجا در پیش ما؟"

لیدا بجای پاسخ می‎پرسد: "و چرا اینجا در پیش ما نه؟"

ادگار به تلخی می‎گوید: "در این هرج و مرجِ عقاید و دسته‎بندی‎های حزبی، جائیکه مزایای کوچکِ روزانه تمام حساسیت‎های ظریف را می‎بلعند؟ جائیکه مدام انواع ممانعت‎ها سرسختانه با هر موفقیتِ شاد در جنگ‌اند؟ جائیکه هیچ‌چیز از جایش حرکت نمی‎کند و یک تعظیم کردن بیوقفه تمام انگیزه‎ها و تمام نیروهای محرک را نابود می‎سازد؟ در این شهرِ سوسک‎های طلائیِ کوک گشته که با تکان دادن بال‎ها اندکی سر و صدا ایجاد می‎کنند تا به این وسیله تا حدودی شبیه به زندگی دیده شود، و مکانیسم ضعیف آن مدت‌ها قبل از آنکه در این حال چیز پُر باری ثمر دهد محو و کدر می‌گردد؟"

لیدا برآشفته می‎گوید: "حالا ما اینجا ناراضی واقعیِ اتریشی را داریم! و شما می‎خواهید یک انسان مدرن باشید؟ وقتی از چیزی راضی نیستید آن را تغییر دهید! برای خودتان کسی باشید، تا محیط شما هم چیزی گردد! آیا شما فکر می‎کنید جمعیت جاهای دیگر از ارواحِ برگزیده تشکیل شده است؟ آنچه در این شهر فقط در یک سال رُخ می‎دهد چنان زیاد و بزرگ است که در هیچ کمدی الهی جا پیدا نمی‎کند. آیا در فلورانس در زمان دانته هیچ دسته‎بندی حزبی، هیچ خشونتی، هیچ ظلمی، هیچ جنگی، هیچ تهمتی، هیچ فتنه‎ای و نیرنگی وجود نداشت؟ چیزها را بجای کوچک شمردن قابل توجه ببینید، آزاد بجای با چشمبند، فعال بجای دردمند ... و بنابراین ابدیت نیز خود را در این قطرات آب مانند هر قطرۀ آب دیگری انعکاس می‎دهد!"

ادگار می‎گوید: "جائیکه همه فاقد قدرتند فرد هم نمی‎تواند قوی باشد."

"درست برعکس! جائیکه فرد ضعیف است باید همه فاقد قدرت باشند."

لیدا سرش را به دست‎هایش تکیه می‎دهد، و در حال لبخند زدن او را طعنه‌آمیز از گوشۀ چشم نگاه می‌کند.

لیدا می‎گوید: "برندت، شما یک کودکِ بزرگ هستید، بد تربیت گشته توسط روابط، نازپرورده توسط زن‎ها، توسط هنر، ادبیات و زیبائی‌شناسیِ افراطی، توسط گسترش غیرضروریِ چیزهای بی‎اهمیت همانطور که در اینجا معمول است، عادت کرده به مراقبت از احساسات کوچک، مانند همۀ کسانی که در این شهر خود را روشنفکر بحساب می‎آورند. البته احساسات کوچکِ تصفیه گشته، لطیف، شوخ و احساسات کوچکِ دوستداشتنی ... اما نه احساس صحیح، واقعی و گرم! شاید شما واقعاً به این خاطر مقصر نباشید. این خودش در هوا قرار دارد."

ادگار غمگین می‎گوید: "شما رسماً به من ترحم می‎کنید."

"زیرا شما قابل ترحم هستید! زیرا شما به زمین می‎چسبید و با بال‎های فلزی سر و صدا ایجاد می‌کنید ... بهتر این بود که شما اصلاً هیچ بالی نمی‎داشتید!"

"اینطور برایتان دوستداشتنی‎تر بود! حالا می‎فهمم که شما دوست دارید من چطور باشم: معمولی، بدون تحرک و خسته‌کننده!"

"شما اشتباه می‎کنید!"

"پس چطور مایلید باشم؟"

"آنطور که با استعداد غنیِ هنرمندانۀ شما و با ارادۀ پاکتان مطابقت داشته باشد. همانطور که شما سزاوار بودنش هستید!"

"و آن چه است؟"

"بزرگ!"

یک هیجان بر ادگار غلبه می‌کند.

ادگار سرمست می‎گوید: "بزرگ؟ لیدا! و شما این را امکانپذیر می‎دانید ...؟"

لیدا سرد می‎گوید: "من این را امکانپذیر می‎دانم ... اگر ... اما آیا می‎دانید چه‌چیز به بزرگی تعلق دارد؟ قادر بودن به چشمپوشی کردن! قربانی دادن! از بسیاری چیزهائی که برای آدم عزیز است چشمپوشی کردن، به خاطر دوست داشتن فقط یک چیز، فقط به خاطر خواستن یک چیز. اما دقیقاً این چیزیست که شما از آن می‎ترسید."

ادگار مأیوس می‎گوید: "قربانی دادن؟ هیچکس دوست ندارد چیزی را که قلبانه دوست دارد قربانی کند، شما هم از آن مستثناء نیستید."

"اگر من متقاعد می‎گشتم که می‎توانم به این وسیله یک سرمشق باشم؟ اگر می‎دانستم که این کار برای یک هدف والا است؟"

"چه کسی به ما ضمانت می‎دهد که ما به این وسیله به آن نایل می‎شویم؟"

"توسط باور به آن."

لیدا از جا بلند شده بود، ناگهان با شانه‎های برهنه در زیبائی خیره‌کننده‌ای در کنار شومینه می‎ایستد، حجاب توری‎اش را با دست دراز می‌کند و می‎گذارد در آتش بلغزد.

ادگار فریاد می‎زند: "چکار می‎کنید!"

آدم می‎دید که حجاب توریِ گرانبها با درد پیچ و تاب می‎خورد. یک شعله از آن به بالا صعود می‎کند، برای یک لحظه گل‎های ظریفِ و پیچک‎ها طوری که انگار از تابشِ سرخی ساخته شده باشند می‎درخشند و سپس همه‌چیز تبدیل به خاکستر می‎گردد.

ادگار مردد یک قدم به سمت لیدا می‎رود، با انگشتان در هم فرو کرده، مبهوت، مضطرب و به وجد آمده. دوست داشت می‎توانست در برابر او زانو بزند، اما لبخند طعنه‎آمیزِ نیشداری که بر لب‎های لیدا موج می‎زد او را از این کار بازمی‎دارد. آنها ساکت در مقابل یکدیگر ایستاده بودند. عاقبت خانم لیدا دستکش بلندِ سفیدش را از روی یک میز کوچک برمی‎دارد و به دست می‌کند.

ادگار حیرتزده با لکنت می‎گوید: "چکار کردید! چرا این حجاب توریِ فوق‎العاده را که برایتان عزیز و ارزشمد بود قربانی کردید؟ به چه خاطر؟ آیا این دیوانگی نیست؟"

لیدا در حالیکه با دقت چرم نرم و ظریف را بر روی انگشتانش لمس می‎کرد آهسته می‎گوید: "می‎تواند دیوانگی باشد، و اگر شما ادگار برندت آن را درک نکنید دیوانگی هم باقی خواهد ماند!" و با خم ساختن ملیحانۀ سر برای او با عجله از اتاق خارج می‎شود.

 

سرنوشت

"یک پینشرِ قهوه‎ای رنگ، تقریباً نژادِ اصیل، با قیمت مناسب به فروش می‎رسد."

این آگهی در روزنامه‎های صبح چاپ شده بود.

زنِ فروشنده هنوز مشغول خوردن صبحانه بود، در این وقت یک آقا بخاطر آگهی می‎آید و از پینشر می‎پرسد. در واقع او فقط یک مرد بود، اما کت و شلوار شایسته و چهرۀ گردِ مهربانش او را قابل اعتماد نشان می‎داد.

صاحبِ پینشر فکر می‎کند: "سگ در پیش این مرد زندگی خوبی خواهد داشت. آیا باید با او چانه بزنم؟ فکر کنم بیست شلینگ قیمت زیادی نباشد."

اشناوتسر احضار می‎شود. او از گوشۀ یک مبل سبز رنگ، جائیکه دراز کشیده بود خود را به تدریج کش می‎دهد، از مبل پائین می‎پرد و مشکوکانه نزدیک می‎شود. البته با "تقریباً نژاد اصیل" در آگهی اغراق نشده بود. چه کسی می‎داند، چه رُمان‎هائی در خانوادۀ سگ بازی شده بودند! احتمالاً باید یکی از پودِل‎های اغواگر و شاید هم یک بار یک داکس‎هوندِ عاشق در شجره‎نامه‎اش یک جایگاه پُر افتخار داشته باشد، با این شرط که شجره‎نامه‌ها به خاطر گزارش دادنِ حقیقتِ کامل آنجا باشند. اما آیا شجره‎نامه‎ها واقعاً برای گزارش دادنِ حقیقت‎اند؟

بعلاوه اشناوتسر بجز تمام نشانه‎هائی که از چهره و از کل اندامِ کمی پیچیده‎اش قابل خواندن بود شجره‎نامۀ دیگری نداشت. حالا چرا تصمیم گرفته بودند که او را نژاد پینشر بنامند؟ شاید بخاطر رنگ قهوه‎ای مایل به زردِ غیرقابل انکارش و احتمالاً همچنین به این خاطر چونکه سر مهمترین بخشِ یک حیوانِ مهره‎دار است و سرِ اشناوتسر با آن سبیل پشمالو، گوش‎های کوتاه و چشم‎های گردِ قهوه‎ای رنگش در حقیقت برخی از شباهت‎های سرِ یک پینشر را نشان می‎دادند. البته بدن دراز و استوانه‎ای و پاهای کجِ کمی کوتاه و مستحکم مناسب این سر بودند. و این را زنی که می‎خواست سگ را بفروشد چنین قوی مانند حالا متوجه نشده بود، زمانیکه او نگاه‎های منتقدانۀ در حال بررسیِ مرد غریبه را نشانه گرفته شده به سگ عزیزش می‎بیند.

زن متواضعانه می‎گوید: "کاملاً پاک نیست ..." و در ذهن یک شلینگ از قیمت می‎کاهد.

مرد چاق که اظهار او را اشتباه درک کرده بود پاسخ می‎دهد: "مهم نیست، این را می‎توان به او یاد داد."

زن متوجۀ منظور مرد می‎شود و غرورش را بعنوان خانم خانه‎دار و مادر سگ جریحه‌دار شده احساس می‎کند.

زن با حرارت می‎گوید: "آه، او دیگر اتاق را خیس نمی‎کند!" و در ذهن فوری یک شلینگ به قیمت می‎افزاید. "شما چه فکر کرده‎اید؟ او تقریباً یک سالش است، و من خودم او را تربیت کرده‎ام. اینطور نیست، اشناوتسر؟ او یک سگ کوچک دوستداشتنی و خوب است! خودِ شادی است! وقتی از چشم کسی چیزی بخواند آن را انجام می‎دهد. آه، او مدت‎هاست که دیگر اتاق را خیس نمی‎کند، از این بابت خیالتان راحت باشد ... بله، اما از نژاد ... بله، البته باید به شما بگویم که من از آن دقیقاً خبر ندارم. من نمی‎خواهم وقتی می‎خواهم او را به کس دیگری بدهم صادق نباشم. مادرش باید از نژاد پینشر بوده باشد، اما از پدر ... ما از او هیچ‌چیز نمی‎دانیم."

به نظر می‎رسید که نژاد سگ برای مردِ غریبه اهمیت چندانی ندارد. و تا اندازه‎ای تسلی‎بخش تکرار می‎کند: "مهم نیست، مهم نیست! مهم قیمت سگ است؟"

زن می‎گوید: "بله، می‎دانید، اشناوتسر پول پوشاک من است. هنگامیکه او خیلی کوچک بود شوهرم او را هدیه گرفته است. او به من گفت او را بزرگ کن و به هر قیمتی بفروشی پولش ما تو است. برای من فروختن او خیلی سخت است. من اشناوتسر را مانند کودک خودم دوست دارم!"

زن گوشۀ پیشبندش را به سمت چشم می‎برد و حیوان را که جدی و مشکوک به او نگاه می‎کرد نوازش می‎کند.

زن ادامه می‎دهد: "یک سگ واقعاً خوب و وفادار! و مانند یک پودل کاملاً باهوش است. اشناوتسر دست بده! ... نه، دست راستتو بده! ... خیلی خوب! باریکلا! ... اشناوتسر بگو سگ چطور حرف می‎زنه؟ ... سگ خوبی باش! ... اشناوتسر بگو سگ چطور حرف می‎زنه؟"

اشناوتسر چند بار خجول پارس می‎کند و در این حال ترسان به مرد نگاه می‎کند ببیند که آیا او  پارس کردنش را پسندیده است.

مرد سرش را با رضایت تکان می‎دهد و نیمه‌خجالتی چند کلمه برای قدردانی زمزمه می‎کند.

او مؤدبانه انگار می‎خواهد به خانم چیزی واجب بگوید می‎پرسد: "آیا می‎تواند بنشیند و انتظار بکشد؟"

زن با تأسف انگشتان دست را در هم فرو می‎برد و در ذهن دوباره یک شلینگ از قیمت می‎کاهد و می‎گوید: "من باید حقیقت را بگویم. او نمی‎تواند بنشیند و انتظار بکشد، او این کار را بلد نیست. ما واقعاً به خود زحمت دادیم، او و من ... درست می‎گم اشناوتسر؟ اما نشد که نشد. بله، من حقیقت را آشکار می‌گویم، من دروغ را دوست ندارم. در غیراینصورت او خیلی باهوش است، اما نشستن و انتظار کشیدن را بلد نیست."

اما به نظر می‎رسید که نشستن و انتظار کشیدنِ سگ هم برای مرد چندان مهم نیست. و دوباره می‎گوید: "مهم نیست، مهم نیست! برایم مهم نیست که سگ می‌تواند بنشیند و انتظار بکشد یا نه. قیمت سگ چند است؟"

زن احساساتی می‎گوید: "یک کسی مانند شما که با مهربانی تمام او را قبول می‎کند مطمئناً صاحبِ درستی برای اشناوتسر است." و در نهایت یک شلینگ به قیمتی که در نظر داشت می‎افزاید.

مرد چاق راضی بود، پول را می‎شمرد و بر روی میز قرار می‎دهد. زن چانه نزدنِ مرد را بسیار نجیببانه می‎یابد، و خوشحال بود که سگِ عزیزش یک چنین صاحب نجیب‎زادۀ سخاوتمندی را بدست آورده است.

تا این هنگام همه‌چیز بسیار خوب پیش رفته بود. اما وقتی خریدار قصد داشت برای بردن سگ طنابی به دور گردنش ببندد، در این وقت تازه درد جدائی در نزد زن خود را نشان می‎دهد. او به زمین زانو می‎زند، پوزۀ سگ را به سینه‎اش می‎فشرد و با چشم‎های پُر اشگ از او خداحافظی می‎کند.

او در حال گریستن می‎گوید: "سگ عزیز، می‎بخشی که تو را فروختم! من تو را خیلی ارزان فروختم! خیلی ارزان! فقط گاهی هم به من فکر کن و کاملاً فراموشم نکن، می‎شنوی اشناوتسر؟ و سگ خوبی باش! آبروی من را نبر! عیسی مقدس، حالم طوری است که انگار باید یک کودک از دست بدهم!"

سپس در حالیکه از جا برمی‌خاست و اشگ‎هایش را خشک می‎کرد به مرد چاق می‎گوید: "خب، به نام خدا! خوب مواظبش باشید تا پیش شما به او خوش بگذرد؟"

مرد چاق با حالت محترمانه‎ای این خداحافظیِ احساساتی را تماشا می‎کرد. اشگ در چشمانش جمع شده بود. حالا او تمام صورتش قرمز می‎شود و با لکنت می‎گوید: "بله، در پیش من می‎توانست به او خوش بگذرد، اما من او را برای خودم نخریده‎ام. من او را برای پروفسورِ کلینیک خریده‎ام. من خدمتکار لابراتوار هستم."

او همچنین نام پروفسور را می‎برد. "او اما پزشک معروف و پژوهشگر علمی است که حتی روزنامه‎ها گاهی در باره‎اش می‎نویسند؟" زن بی‎حرکت ایستاده بود.

زن شگفتزده می‎پرسد: "برای یک چنین آقائی! نه، یک چنین افتخاری! اشناوتسر، تو آنجا می‎توانی به خودت افتخار کنی! به یک چنین خانه‎ای رفتن! در آنجا بهتر از خانۀ معمولی ما به تو خوش خواهد گذشت!"

مرد چاق با تردید می‎گوید: "بله، کاش اینطور شود و سگ بتواند حداقل وضع بهتری از پیش شما داشته باشد ... می‎دانید، بهتر است اگر به سگتان خیلی وابسته‎اید او را نگاه دارید."

اما حالا عشقِ زن به اشناوتسر چندان زیاد هم نبود. چه‌کسی می‎دانست که آیا به این زودی خریدار دیگری پیدا می‎گشت، و علاوه بر آن چنین خریدار راحت‎پسندی. و حالا اینطور بود که در پیش مادر انسان‎ها است وقتی خواستگارِ درخشانی برای دخترشان پیدا می‎شود، در این مادرِ سگ هم وقتی می‌شنود عزیزش باید به خانۀ دانشمند معروفی برود غرور شیطانی به جریان می‎افتد و در ذهنش در مقابل همسایه‎ها به خودش افتخار می‎کرد، و حالا این انسان می‌خواست به ناگهان همه‌چیز را دوباره بهم بزند؟ او چه فکر می‎کرد؟ خریداری شده خریداری شده بود! اما مرد چاق اصلاً منظورش این نبود. او از معامله رضایت داشت، وقتی برای زن فروش سگ کار درستی بود.

مرد می‎گوید: "خوب، اگر نمی‎خواهید." و کلاهش را برمی‎دارد و آماده رفتن می‎شود.

نه، زن واقعاً نمی‎خواست او را پس بگیرد. او نمی‎توانست به دلیل مالیات زیاد سگ را نگاه دارد. و گرچه برایش سخت بود اما اشناوتسر پول پوشاک او بود. آدم باید کمی هم منطقی باشد.

خدمتکار لابراتوار می‎گوید: "با اجازۀ شما! بیا سگ کوچک، بیا!" و در حال رفتن اشناوتسر را بدنبال خود می‎کشد. سگ تا جائیکه می‎توانست از رفتن امتناع و با پاهای نیرومندش مقاومت می‎کرد. همیشه وقتی متوجه می‎گشت اجازۀ بیرون رفتن دارد از شادی می‌رقصید و دُم کوتاهِ خود را مانند پاندول به این سمت و آن سمت تکان می‎داد. اما این بار سخت مقاومت می‎کرد. در این وقت طناب به گردنش فشار می‎آورد، و او می‎بایست درک کند که هرگونه مقاومت بی‎فایده است. چه راهی برایش باقی‌می‎ماند؟ بدون مقاومتِ بیشتری اجازه می‎دهد که او را از خانه ببرند. او حالا ساکت در پشت سر مردِ غریبۀ ترسناک در خیابان یورتمه می‎رفت. او گفتگوی این مرد با صاحبش را شنیده بود و می‎دانست که از او صحبت می‎شود، و هیچ بوی خوبی از آن به مشام نمی‎رسید. اما اینکه اینطور به پایان برسد ...!

ظاهراً باید کار بدی انجام داده باشد. اما او که تردستی‎هایش را طبق دستور به مرد غریبه نشان داده بود، هرچند با مخالفت درونی. آیا باید مرد غریبه پارس کردن فروتنانۀ او را اشتباه درک کرده باشد؟ اما برای پاسخ دادن به پرسش "سگ چطور صحبت می‎کند؟" باید پارس می‎کرد. چطور می‎تواند به ذهن من، به ذهن اشناوتسر کوچک برسد که به مرد بزرگ و قوی پارس کند! و اما مرد باید آن را اشتباه تفسیر کرده باشد، در غیراینصورت مانند یک سگِ گازگیر به گردنش طناب نمی‎بست! اینکه به گردنش طناب بسته شده است و آن هم توسط یک مرد غریبه، این اشناوتسر را سخت رنجانده بود. صاحبش همیشه او را یک "سگ خوب" می‎نامید.

او دقیقاً می‎دانست که یک سگ خوب و یک سگ بد یعنی چه. و او همچنین تقریباً می‎دانست که وقتی انسان‎ها گریه می‎کنند چه معنی می‎دهد. اما در ترس و آشفتگی کاملاً برایش پوشیده مانده بود که چرا صاحبش او را به سینه فشرده و گریه کرده بود. فقط این حدسِ وحشتناک که چیز بدی انتظارش را می‎کشد خود را افزایش داده بود. حالا اما این چیز بدِ وحشتناک آنجا بود، حالا یک مرد غریبه او را پشت سر خود می‎کشید و مرتب از خانه دور می‎ساخت. چیزهائی که همیشه در خیابان به او لذت می‎بخشید حالا برایش بیتفاوت بودند. وقتی سگ‎های دیگر نزدیک می‎گشتند تا با او صحبت کنند طوری به کنار نگاه می‎کرد که انگار هیچ‌چیز نمی‎بیند.

او نمی‎توانست بجز انسانی که در جلوی او قدم برمی‎داشت به چیز دیگری فکر کند. او احساس می‎کرد که حالا همه‌چیز به این صاحب جدید، به این مرد ناشناسِ بزرگ و پهن بستگی دارد. به مبارزه نطلبیدن او، تحریک نکردن او بر علیه خود، این باید بالاترین اندیشه و تلاشش باشد. همچنین از کوچکترین نشانۀ لجاجت باید اجتناب می‎گشت. او فقط توسط اطاعت کردن می‎توانست در برابر قدرت نامحدودی که اینجا بر روی او نشسته بود موفق شود. بنابراین ساعی و مطیع در پشت سر مرد یورتمه می‎رفت، طوریکه انگار او همیشه صاحب قانونی او بوده است. در قلبش اما یک غم و اندوه بی‎حد و حصر ساکن بود. اگر گوش‎هایش کوتاه نبود، تا جائیکه برایش مقدور بود آنها را به پائین آویزان می‎کرد.

مرد چاق در تقاطع یک چهارراه، جائیکه وسائل نقلیه و انسان‎های زیادی فشار می‎آوردند ناگهان توقف می‎کند و سرش را به سمت اشناوتسر برمی‎گرداند. اشناوتسر فکر می‎کند: "حالا شروع می‎شود، حالا او مرا خواهد زد!" او متواضعانه به کمرش قوز می‎دهد و در حال التماس کردن برای لطفْ خود را کنار پاهای صاحبِ جدیدش قرار می‎دهد. تمام بدن او می‎لرزید. اما مرد غریبه او را نمی‎زند، بلکه با مهربانی با او صحبت می‎کند، حتی چند بار نام او را می‎خواند. این کار حیوان وحشت‎زده را بی‎نهایت سرحال می‎آورد و با خجالت دُم کوتاهش را کمی تکان می‎دهد.

سپس آنها به رفتن ادامه می‎دهند و از میان خیابان‎ها و مناطق شلوغ زیادی می‎گذرند که برای اشناوتسر کاملاً ناشناخته بودند، طوریکه او خود را در جهانی بیگانه طرد گشته احساس می‎کرد. پس از رفتن طولانی ناگهان مرد چاق به راهروی بزرگ یک خانه می‎پیچد. اشناوتسر بی‎اراده یک لحظه ساکت می‎ایستد، اما یک تکان به طناب وظیفه‎اش را به او گوشزد می‎کند.

حالا یک پله به سمت بالا می‎رفت، و بلافاصله بعد از آن او خود را در یک اتاق بزرگِ روشن می‎یابد، که کاملاً با اتاقی که او با زن زندگی کرده بود تفاوت داشت. اشناوتسر خود را بخاطر مسافت طولانی‎ای که با غم و اندوه پیموده بود بسیار خسته احساس می‎کرد، اما آنجا مبلی مانند مبلِ سبزِ خانۀ خودش وجود نداشت که او در گوشه‎اش با میل فراوان دراز می‎کشید. او خود را در آنجا به بالش گرم کنار اجاق نزدیک می‎ساخت و بر رویش آرام استراحت می‎کرد؛ اما در اینجا هیچ‌چیز نبود، حتی ظرف آب هم وجود نداشت. یک احساس غربتِ جونده بر او مسلط می‎شود. با وجود اندام‎های خسته‎اش ناآرام و بی‌سر و صدا به این سمت و آن سمت می‎رفت. هیچکس مانع از بازرسی کردنِ محیط اطرافش نمی‎گشت، زیرا مرد غریبه او را تنها گذاشته بود. اما او در اتاق فقط لوازم تجهیزات و ابزارِ غیرقابل فهم می‎یابد، چیزهائی که او نمی‎شناخت و به نظرش می‎رسید که به او تاریک و تهدیدآمیز نگاه می‎کنند. وانگهی بوی نافذ و منزجرکننده‎ای در آنجا حاکم بود که خود را بر روی ریه‎هایش می‎نشاند.

پس از مدتی مرد غریبه دوباره ظاهر می‎شود و یک کاسۀ کوچک غذا می‎آورد و آن را بر روی زمین قرار می‎دهد. اشناوتسر حریصانه به غذا حمله می‎برد، اما به محض گذاردن اولین لقمه در دهان احساس می‎کند حالا در موقعیتی نیست که از آن لذت ببرد. گلویش تنگ بسته شده بود، لقمه از گلویش پائین نمی‎رفت، طوریکه او باید آن را دوباره از دهان بیرون می‎انداخت. علاوه بر این بوی شدید در هوا ... او احساس ضعف می‎کرد، او می‎ترسید که باید استفراغ کند و با ترس خود را از نزدیک مرد به سمت اجاق می‎فشرد. زیرا اگر واقعاً مجبور به استفراغ کردن می‎گشت سپس کتک خوردن حتمی بود، او این را می‎دانست.

در این لحظه در باز می‎شود، و یک مرد دیگر، خیلی کوچکتر و لاغرتر از مرد اول داخل می‌گردد، اما با یک چنان گامی! ... حتی وقتی او صدای گام برداشتن مرد جدید را در مقابل در شنیده بود، قبل از آنکه هنوز او را ببیند می‎دانست که او صاحب اصلی‌ست!

این صاحب اصلی چند کلمه با مرد دیگر صحبت می‎کند و سریع به سمت اشناوتسر که تا مغز استخوان وحشت کرده بود می‎رود. سپس خود را بر روی او خم می‎سازد و با آن چشم انسانی خشن و سردی که در برابرش هر موجودی می‎لرزد به او نگاه می‎کند. اشناوتسر فکر می‎کند: "حالا گفته خواهد گشت: خب، بشین و انتظار بکش! و من اتفاقاً این یک کار را بلد نیستم!" اما برای اینکه فوری نشان دهد چیزی یاد گرفته است، و همچنین حسن نیت خود را ثابت کند، می‎خواست حداقل "دست بدهد" و خجول و مضطرب دست راست را بلند و به سمت صاحب دراز می‎کند. اما مرد ضربه آرامی به دستش می‎زند، ماهرانه با هر دو دست سر او را می‎گیرد و پلکش را بالا می‎برد، طوریکه تقریباً او را به درد می‎آورد. اشناوتسر می‎خواست بنالد اما جرئت نمی‎کرد، زیرا شیوۀ کوتاه و سریع آقای جدید تأثیر بدی بر او گذارده بود. حالا مرد چاق در مقایسه با مرد جدید که بدون هیچگونه سلام دادنی طوری سرش را به دست گرفته بود که انگار او یک گربه یا یک موش معمولی استْ خودِ مهربانی و رأفت به نظرش می‎رسید.

عاقبت مردِ خشن او را دوباره رها می‎سازد و به سمت میز می‎رود و در کنار آن مشغول کار می‎شود. آدم صدائی مانند یک سائیده شدن و تلق تلق کردن زنجیر می‎شنید. تقریباً مانند صدای تلق تلق کردن زنجیر سگِ بزرگ نگهبان که اشناوتسر گاهی در حیاط به دیدارش می‎رفت. سر و صدا برای او بسیار ترسناک بود و به اعصابش شلاق می‎زد. آیا این کارها در نهایت بخاطر او انجام می‎گشت؟ تقریباً اینطور به نظر می‎رسید، زیرا او ناگهان متوجه نگاه آن دو مرد می‎شود که او را نشانه گرفته بودند. آقای جدید حتی دستش را به سمت او دراز می‎کند و در این حال چیزی می‎گوید. مرد چاق اما کتش را درمی‎آورد، پیشبند سفیدی می‎بندد و ناگهان خود را نزدیک می‎سازد. او با آن پیراهن آستین بلند و پیشبند سفید رنگ غریبه‎تر به چشم می‎آمد. آنطور که او مصمم نزدیک می‎گشت کاملاً وحشت‎انگیز دیده می‎گشت. در این وقت بجز فرار راه دیگری برای نجات وجود نداشت.

اشناوتسر پُر از ترسی وحشتناک به سمت در می‎دود، ناله و شیون می‎کند، اما هیچکس در را برایش باز نمی‎کند. در این وقت صدای مرد چاق را پشت سر خود می‎شنود که چاپلوسانه نام او را صدا می‎زد. اما او از لحن صدا متوجه می‎شود که دروغ و دوروئی در آن پنهان است. با مهارت از زیر دست مرد که برای گرفتنش پیش آورده بود به گوشه دیگر اتاق به زیر میز درازی فرار می‎کند. مرد چاق چهار دست و پا در زیر میز بدنبالش می‎خزد، دستش را دراز می‎کند تا با گرفتن پوست او را به جلو بکشد. اما اشناوتسر مانند یک مارماهی بار دیگر از دست او لیز می‎خورد و با فشار از تمام موانع می‎گذرد و خود را در پشت یک سنگر از خرده‎ریز و تخته چوب‎های روی هم انباشته شده به گوشۀ پنجره می‎چسباند.

او در حالیکه تمام اندامش می‎لرزید در تاریکی نشسته بود. او می‎شنید که هر دو مرد به او نزدیک می‎شوند، یکی از سمت راست و دیگری از سمت چپ. حالا دیگر هیچ راهی برای گریز وجود نداشت. یک غرغر تهدید آمیز از گلوی اشناوتسر خارج می‎شود، و اولین دستی را که به جلو آمده بود گاز می‎گیرد، طوریکه دست دوباره خود را عقب می‎کشد. اما در همان لحظه دست دوم گردن او را می‎گیرد. او احساس می‎کند که دست با نیروی غیرقابل مقاومتی او را از گوشۀ مخفیگاه بیرون می‎کشد و در هوا بلند می‎کند. همزمان چیز بزرگ و خیسی در مقابل بینی فشرده می‎شود که بوی وحشتناکی پخش می‎کرد. او احساس می‎کرد که چطور پاهایش به پائین آویزان می‎گردند، که چگونه او بی‌اراده بر روی میز لختِ و سردی قرار داده می‎شود. او برای تنفس هوا دهانش را باز می‎کند، او چشم‎هایش را گشاد می‎کند، اما نمی‎توانست چیزی ببیند. و سپس او دیگر هیچ‌چیز از خودش نمی‎دانست.

هنگامیکه اشناوتسر از خوابِ تیره بیدار می‎شود یک ساعت با ضربات آهسته به صدا می‌افتد. او احساس ضعف بسیار وحشتناکی داشت، بخصوص درد سختی جمجمه‎اش را مته می‎کرد. در این وقت او برای صدا کردن صاحب اصلی خود نالۀ آهسته‎ای می‎کند، زیرا او امیدوار بود که زن بتواند به او کمک کند. اما زن نمی‎آمد. او با زحمت زیاد سرش را بلند می‎کند ببیند که زن کجا مانده است! اما فقط نور ضعیفی در اطراف سبدی که او در آن قرار داشت می‌تابید، و چشم‎هایش نیمه پانسمان شده بود. اما متوجه می‎شود که او در اتاق همیشگی خود نمی‎باشد. او احساس می‎کرد که نهر گرمی بر روی بینی‎اش سرازیر است، و وقتی او آن را می‎لیسد متوجه می‎شود که آن خون است. و سپس او دیگر قادر نبود سرش را همچنان بالا نگهدارد. سر مانند قطعه چوبی دوباره پائین می‎افتد.

بعد از مدتی دراز کشیدن صدای قدم‎هائی را می‎شنود، اما باز هم هنوز این صدای قدم‎های زن نبود، بلکه صدای پای مرد چاقی را به یادش می‎آورد که او را به غربت و به اسارت کشانده بود. اشناوتسر او را از بویش فوری می‎شناسد. مرد آرام و نرم او را نوازش و با مهربانی با او صحبت می‎کند. اشناوتسر ملتمسانه بخاطر درخواست کمک دست او را می‎لیسد. مرد به آرامی سر اشناوتسر را بلند می‎کند و یک کاسۀ کوچک آب در مقابل بینی‎اش نگهمیدارد. و حیوان بیچاره که از تشنگی رنج می‎برد از نوشابه‎ای که آرزو داشت خوشحال می‎شود. به نظرش می‎رسید که وقتی یک جرعۀ درست و حسابی بنوشد باید به ناگهان همه‌چیز بهتر شود. اما پس از نوشیدن اولین قطره دچار یک انزجار می‎گردد، طوریکه دیگر قادر نبود جرعه‎ای درست و حسابی بنوشد.

مرد غریبه دوباره پشت او را نوازش می‎کند، با دقت او را با یک پتوی گرم می‎پوشاند و سپس از آنجا می‎رود. در این وقت ناگهان کاملاً تاریک و ساکت بود. یک انزوای خمیازه‌کش خود را در اطراف اشناوتسر می‎گستراند. دردناک‎ترین چیزی که او در زندگی تحمل کرده بود این طرد گشتن بود. هیچ تسلی‎ای، هیچ جای نرم و گرمی و نه هیچ امیدی برای دریافت کمک و علاوه بر آن دردِ غیرقابل تحمل در سر، تشنگی رنج‎آور و کوفتگی تمام اعضای بدن. تشنج پس از تشنج در پشتش می‎دوید، گاهی سرما او را می‎لرزاند، گاهی گرمای خشک او را به وحشت می‎انداخت. او خود را در تخیلِ کم سو و نیمه دیوانه‎اش گاهی در عمق برفْ یخزده و خشک گشته می‎دید و گاهی در آتش اجاقی که دو مردِ غریبه پیوسته چوب در آن می‎انداختند. هر بار وقتی او نیمه به هوش می‎آمد شاکیانه و رقت‎انگیز می‎نالید، با این امیدِ ضعیف که انسان دلرحمی را متوجه خود سازد. انسان‎ها هرچیزی که می‎خواستند می‎توانستند انجام دهند، انسان‎ها صاحبانِ نامحدود در بارۀ زندگی و مرگ و در بارۀ شادی و غم بودند. اما هیچکس به اشناوتسر ترحم نمی‎کرد. شب خود را مانند یک ابدیتْ بی‎نهایت طولانی بسط می‎داد. گاهی او فکر می‎کرد که نمی‎تواند این را بیشتر تحمل کند، می‎خواست از جا بجهد و فرار کند، مهم نبود به کجا، فقط از این وضع وحشتناک فرار کند. اما انگار که استخوان‎هایش شکسته بودند، پاهایش حرکت نمی‎کردند، انگار اصلاً پاهایش نمی‎باشند، دیگر از او اطاعت نمی‎کردند. عاقبت یک ظاهرِ کدر شروع به کشاندن خود در کنار بسترِ حیوان شکنجه دیده می‎کند. پس از مدتی مرد چاق دیروزی هم ظاهر می‎شود، نگاهی به اشناوتسر می‎اندازد و پشت او را به آرامی می‎خاراند. مرد پارچه را از سر او باز می‎کند، با دقت با آبی که بوی شدیدی می‎داد سر را می‎شورد و سپس با پارچۀ تازه‎ای پانسمان می‎کند. اشناوتسر بی‎اراده و تسلیم اجازه می‎داد که تمام این کارها انجام گیرد، بدون آنکه نشانه‎ای از زندگی از خود نشان دهد. فقط یک بار، هنگامیکه دست مرد تصادفاً به پوزه‎اش نزدیک می‎شود او سپاسگزارانه آن را می‎لیسد. مرد می‎خواست کار خوبی برای او انجام دهد، او آن را احساس می‎کرد. گرچه این کار مرد هیچ تسکینی به همراه نداشت؛ اما فقط قصد او اشناوتسر را سر حال می‎آورد.

مرد دیرتر کاسۀ کوچکی شیر می‎آورد. اما باز هم برای اشناوتسر ممکن نبود کمی از آن بنوشد. او مرتب ساکت‎تر می‎گشت و دیگر اصلاً ناله نمی‎کرد. او با چشم‎های بسته آنجا دراز کشیده بود. خون مانند یک چشمۀ آتش از میان رگ‎هایش می‎گذشت،  و توسط ضربات تند قلب تمام اندامش تکان می‎خورد. او دیگر چیز زیادی از خود نمی‎دانست. فقط گهگاهی از ترس از جا می‎پرید. یک سگ عظیم‎الجثه سر او را گاز گرفته بود. یا صاحب اصلی‎اش با یک شمع روشن به چشمش فرو کرده بود. این خوابدیدن‎های تب‎آلود او بود.

ناگهان صدای قدم‎های محکمی در کنار خود می‎شنود. این صدای پای مردِ جدید و سخت‎گیر بود! حالا از او چه درخواستی می‎گشت؟ شاید "دست بده." یا "سگ چطور صحبت می‎کند؟"

و بدرستی، حتی به او اجازه نمی‌دادند با بدبختی آنجا دراز بکشد! مرد چاق او را از درون سبد بلند می‎کند و در آغوش نگاه می‎دارد، البته با احتیاط، اما هر لمس کردنی اشناوتسر را طوری به درد می‎آورد که می‎توانست گریه کند، اگر او برای این کار بیش از حد ضعیف نمی‎بود. او با احتیاط بر روی زمین قرار داده می‎شود، و حالا او بر روی تختۀ سختِ کف اتاق قرار داشت، بیشتر مانند مُرده‎ها تا زنده‎ها و خود را حرکت نمی‎داد، نمی‎توانست خود را حرکت دهد. اما ناگهان به نظرش می‎رسد که انگار صد ریسمان او را می‎کشند و قطعه قطعه می‎سازند، صد مشت او را می‎کشیدند و در هوا بلند می‎کردند. این مانند تشنج از میان عضلات و اعصابش می‎گذشت. ناگهان پاهایش بر خلاف خواست او و کاملاً خود به خود شروع می‎کنند به کار کردن و او را در حال تلو تلو خوردن در دایره‎ای حمل می‎کنند، سپس با زانوهای خم گشته با سر در برابر پاهای مرد خشن سقوط می‎کند. آخرین فکرش این بود: "این حالا در هر صورت صاحب توست!" و با تمام قوا یک امتحانِ ضعیفِ دیگر می‎کند که چکمۀ او را بلیسد، سپس می‎میرد.

*

مرد چاق بدون حرکت ایستاده بود و رو به پائین به اشناوتسرِ مُرده نگاه می‎کرد. او مانند آدمِ ریشه دوانده‎ای ایستاده بود و حرکت نمی‎کرد.

پرفسور می‎گوید: "نابره‎دال، کار ما تمام شد، الکترودها را کناری بگذارید و حیوان آزمایشگاهی را بیرون ببرید."

با این حرف او به کنار میزی که بر رویش انبوهی از کاغذها و کتاب‎ها قرار داشت می‎رود، او قلم را برمی‎دارد و شروع می‎کند با هیجان در دفتر یادداشتِ قطوری به نوشتن. هنگامیکه او نوشتنش به اتمام می‎رسد و به بالا نگاه می‎کند شگفت‎زده می‎بیند که هنوز خدمتکارش بدون حرکت در مقابل اشناوتسر مُرده ایستاده است و با پشت دست بینی خود را پاک می‎کند.

پروفسور در حال روشن کردن سیگاربرگی با مهربانی می‎گوید: "به نظرم می‎رسد که شما کمی احساساتی هستید؟ خب، به خودتان دلداری دهید! وقتی مدت طولانیتری پیش من باشید به این چیزها عادت خواهید کرد."

نابره‎دال در حالیکه دو قطرۀ بزرگ اشگ آهسته از گونه‎های چاقش به پائین می‎غلطیدند می‎گوید: "من نمی‎دانم که آیا به آن عادت خواهم کرد. من هرگز به تا حد مرگ شکنجه کردن سگ‎های کوچکِ بیچاره عادت نخواهم کرد!"

"دوست عزیز، من هم برای لذت بردن هیچ سگی را نمی‎کشم. اما، وقتی شما یا زنتان یا فرزندتان بیمارید، سپس آدم باید به شماها کمک کند، درست می‎گویم؟ آیا فکر می‎کنید که ما می‎توانیم با مکیدن انگشتان دست این کار را انجام دهیم؟ وقتی آدم می‎خواهد به هدفی برسد باید گاهی کاری هم انجام دهد، کاری که همیشه آسان نخواهد بود." در حالیکه نابره‎دال با درد و اندوه می‎گریست می‎گوید: "اما چرا باید اتفاقاً اشناوتسر باشد؟ این حیوان بیچارۀ دوستداشتنی و مطیع که به هیچکس کاری نکرده بود."

پروفسور می‎گوید: "بله، چرا باید اتفاقاً اشناوتسر می‎بود. من هم البته این را نمی‎دانم، اما نابره‎دال آیا شما خبر دارید که سرنوشت چیست؟"

پروفسور جدی می‎شود، چند پُک عمیق به سیگاربرگش می‎زند و متفکرانه می‎گوید: "ببینید، این درست مانند در پیش ما انسان‎هاست: سرنوشت هنگام دستچین کردن افراد فرتوت، نالایق و بد یکی را از موهایش می‎گیرد و دیگری را می‎گذارد برود ... بی‎هدف! ... بله بی‎هدف! همانطور که شما همین حالا گردن این حیوان بیچاره را گرفتید. به همین ترتیب نیز سرنوشت گردن نفر بعدی را می‎گیرد و او را با یک طناب از پیش عزیزانش می‎کِشد و تا حد مرگ شکنجه می‎دهد."

او بلند شده بود و با سرِ خم کرده در اتاق به اینسو و آنسو قدم می‎زد. به نظر می‎رسید که یک خاطره، چیزی که به خود او مربوط می‎گشت، چیزی سنگین و کدر به ذهنش خطور کرده است. حالت چهره، صدا و رفتارش تغییر کرده بود. اینطور بود که انگار ناگهان سایۀ ابری سیاه بر روی منطقه‎ای افتاده است.

او در حال قدم زدن به اینسو و آنسو با درونی کاملاً منقلب به تلخی می‎گوید: "و برای چه؟ بله، واقعاً برای چه؟ ما انسان‎هاْ خیلی هم بد و بی‎رحم نیستیم! ما در مقایسه با آن قدرت ناشناسی که در حال مرگ هم دست‎های بی‎رحمش را می‎بوسیم نرم و مانند فرشته‎ها خوب هستیم! زیرا ما را همیشه یک هدف و گاهی حتی یک فکرِ دوستداشتنیِ مفید هدایت می‎کند. اما این چیز دیگر اغلب فقط از ستمگری‌ای شیطانی اتفاق می‎افتد، بدون هیچ معنائی، بدون هیچ هدف عاقلانه‎ای ..."

او ناگهان انگار از رویا بیدار گشته باشد از به اینسو و آنسو رفتن دست می‎کشد و به سمت میز تحریرش برمی‎گردد. و در حال تکاندن خاکستر سیگاربرگش با حالت معمولی و آرام خود اضافه می‎کند: "این یعنی ... بدون معنا و هدف ... البته ظاهراً. درنهایت ما نمی‎توانیم آن را با اطمینان بدانیم. اشناوتسر هم نمی‎دانست که چرا من یک قطعه از قشر مغزی‎اش را برش دادم و برداشتم ..."

او به ساعت نگاه می‎کند و با اندکی بی‌صبری می‎گوید: "خب حالا کافی‎ست! لاشه را بیرون ببرید و کالسکه را خبر کنید. من باید به یک جلسۀ تبادلِ اطلاعات پزشکی بروم."

 

گل رز

خانم آنی به شوهرش می‎گوید: "پاپا، اما تو هم باید برای هواخوری بیرون بروی! تمام روز را پشت میز تحریر نشستن ...؟"

زن تقریباً همیشه او را "پاپا" می‎نامید، با وجود آنکه مرد پدر فرزندان زن بود و نه پدر خود او؛ اما زن همه‌چیز را با چشم کودکان می‎دید.

پروفسور با نگاه گیجی می‎پرسد: "کجا می‎خواهید بروید؟"

"به جشن خیریه. حداقل آدم شب را کمی در طبیعت می‎گذراند. و البته بچه‎ها مایلند بازار مکاره را هم ببیند."

او گیج می‎گوید: "البته، بله، بله، بروید!"

مینی دختر نه ساله و رولف دوازده ساله در را باز می‎کنند و با تردید داخل اتاق مطالعه پدر می‎گردند. گرتلی که سنی میان سن آن دو داشت از بیرون با صدای خفه‎ای می‎گوید: "داخل نشید! پاپا داره کار می‎کنه!"

پاپا می‎گوید: "لطفاً در را ببندید، بوران شد!" و مینی و رولف قصد بازگشت داشتند اما ماما می‎گوید: "خب سریع برید داخل! پاپا اجازه می‎ده که بهش سلام بدید."

او می‎گوید: "اما البته!" و عصبی کنار یک ورق کاغذ که همین حالا رویش نوشته بود را خط‌خطی می‎کند و ادامه می‎دهد: "خدانگهدار و خوش بگذرد!"

حالا گرتلی، این کودک خجالتی و چشم درشت هم با کلاهی حصیری و روبانی سفید بر سر داخل اتاق می‎شود. آنها به ترتیب بر گونه پدر بوسه می‎زنند، ابتدا مینی، بعد رولف و سپس گرتلی، بعد خود را مؤدبانه و با عجله دور می‎سازند. ماما در سالن می‎گوید: "خدایا، یک کپه مطبوعات و نامه! گرتلی، اینها را ببر داخل اتاق پاپا!"

پروفسور می‎پرسد: "دوباره چه خبر شده است؟"

گرتلی عذرخواهی می‎کند و می‎گوید: "فقط مجلات و نامه‎ها، پاپا."

"متشکرم، خیلی خوب، بذار رو میز."

پس از آنکه کودک خود را دور می‎سازد پاکت‎های نامه و گره نخ‎های مجلات را می‎گشاید، سپس یک سیگاربرگ روشن می‎کند و می‎گذارد نگاه تمرین کرده‎اش بر روی پرونده‎ها و مقالات، نوشتار چاپی و دست‎نوشته‎ها به پرواز ‎آید. در این بین از اینکه دوباره نارضایتی‎های تازه‎، اختلافات، سوءتفاهمات وجود داشت چند بار با کفِ دست آرام بر روی میز تحریر می‎زند! اما چه می‎توان کرد؟ مبارزه یعنی از خود و اعتقادات خود دفاع کردن. مردم فقط این را فعالیت در راه خدمت به معنویت می‎نامند. فقط این را زندگی می‎نامند.

بر روی سمت راست میز تحریرش دوازده مداد تراشیده شدۀ نوک‌تیز کنار هم قرار داشتند، در سمت چپ یک کپه کاغذ مربع شکل. کار فرزند مورد علاقه‎اش گرتلی منظم ساختن این کاغذها بود. او هر روز صبح قبل از داخل شدن پاپا به اتاقِ کارش کاغذها را منظم می‎کرد و مدادها را که تعدادشان همیشه دقیقاً دوازده باید می‎بود می‎تراشید. گاهی پیش می‎آمد که صبح روز بعد نوک هر دوازده مداد شکسته بودند. گرتلی دوباره آنها را می‎تراشید و طوری کنار هم قرار می‎داد که مانند نیزه‎های سواره‎نظام در زرادخاه دیده می‎گشتند. اما کاغذهای ذخیره را طوری پُر می‎ساخت که پنجاه دختر دانائوس ظروف سوراخ سوراخ شده را از آب پُر می‎ساختند. او مانند یکی از آن افراد خاموشی بود که آدم صدای‎شان را نمی‎شنود، یک زنانگی فشرده در جوانه، یکی از آن کودکانی که آدم مایل است آهسته مویش را ببوسد و بگوید: خوشا به حال کسی که تو را به خانه بخت می‎برد!

وقتی پروفسور در حال نوشتن به مانع فیزیکی برمی‎خورد می‎توانست خشمگین گردد. به این خاطر میز تحریرش را اینطور سامان داده بود. آدم فقط احتیاج داشت کاغذها را بردارد، ورق به ورق، و نوک مداد بر روی کاغذ صاف چه خوب می‎لغزید، کاملاً منحصر به فرد و غیرقابل مقایسه. مداد تقریباً به تنهائی می‎نوشت.

اتفاقاً حالا، در حالیکه او چنین تنها و آسوده‌خاطر پشت میز تحریرش نشسته بود، دوباره افکار او را با خود می‎برند. چیزی که در یکی از مجلات جنجالی چاپ شده بود کاملاً با اعتقاد علمی او ناسازگار بود. این باید یک بار برای همیشه تکذیب می‎گشت. با واقعیت‎های دلفریب و در عین حال آتشین مزاج، تیزهوشانه و ویرانگر. بنابراین یک چنین مقاله ملامتگرانه از او در صفحه‎ای که مجله در اختیارش گذاشته بود مانند تیغه فولاد دمشقی تیز صیقل‌خورده و انعطاف‎پذیری در هوا زوزه خواهد کشید.

در حالیکه کلماتش با اعتقاد کامل بر روی کاغذ جاری می‎گشتند هر ربع ساعت نوک یک مداد می‎شکست و بلافاصله مداد نامناسب برای خدمت به کناری به پرواز می‎آمد و مداد دیگری از ردیف ذخیرها مانند یک سرباز بیباک و آماده به نبرد جانشینش می‎گشت.

و همراه با مدادهای نوک شکسته‎ای که به کنار میز پرتاب می‎گشتند زمان هم بدون آنکه او متوجه شود پرواز کنان می‎گذشت، و وقتی یک شفق ضعیف در اطراف میز تحریرش بتدریج شروع به بافتن می‎کند و سر و صدای ناگهانی کودکانش که از جشن بازگشته بودند به گوشش می‎رسد تقریباً شگفتزده می‎شود.

کودکان در شادی خود تمام قوانین را کاملاً بر باد داده و این توصیه همیشگی ماما را که <اتاق پاپا را مانند یک مکان متبرکه در نظر بگیرید> از یاد برده بودند. آنها با شادی به داخل اتاق هجوم می‎برند تا چیزهای جالبی را که دیده بودند برایش تعریف کنند، او هم می‎شنید که آنها چیزی تعریف می‎کنند، گزارش می‎دهند، توصیف می‎کنند و هم حرف‎های‎شان را نمی‎شنید، افکارش کاملاً جائی دیگر بودند. او با کودکان گپ می‎زد و از آنچه می‎گفت بی‌خبر بود، او همیشه فقط به کاری که قصد داشت شاهکارش شود می‎اندیشید و آخرین افکار و جملات مؤثرشان و حتی آنهائی که او هنوز موفق به گرفتن و نگاه داشتن‎شان نگشته بود کاملاً شفاف در برابر چشمانِ معنویش ایستاده بودند. او به هیچوجه مایل نبود به آنها اجازه فرار دهد. او خیلی دلش می‎خواست تا قبل از تاریک شدن هوا کارش را به پایان می‎رساند، شام به دهانش خوشمزه نمی‎آمد وقتی کارش سر و سامان نمی‎گرفت، و به این خاطر وقتی صدای زنش به گوش می‎رسد خوشحال می‎گردد: "حالا اما پاپا را راحت بگذارید، او هنوز باید کار کند!"

او سپاسگزارانه می‎گوید: "فقط چند دقیقه ..."

نیم‌ساعت بعد کاملاً خوشحال با خانواده‎اش کنار میز شام نشسته بود. مقاله‎اش نه تنها به اتمام رسیده بلکه حتی با پاکت و تمبرپستی به صندوق پست انداخته شده بود. او از مقاله راضی بود.

کودکان چیزهائی را که در بازار مکاره خریده بودند نشان می‎دهند. رولف کارت‌پستال‎هایش را. او کارت‌پستال جمع‎آوری می‎کرد، البته فقط از نقطه‎نظر جغرافیائی: سرزمین‎ها، فقط سرزمین‎ها. او چیزهائی که غیرواقعی و تخیلات هنرمندان بودند را دوست نداشت. مینی برای خود یک اسباب‎بازی حیرت‎انگیز خریده بود. و آن یک اتاقک چوبی با چهار چرخ بود که بر بالای آن یک بادکنک قرار داشت که با فوت کردن در آن بسیار باد می‎کرد. و هوائی که آهسته از آن خارج می‎گشت صدای یک ترومپت را می‎داد و همزمان وقتی آدم آن را روی میز و یا زمین قرار می‎داد باعث به حرکت افتادن اسباب‎بازی کوچک می‎گشت. وقتی اتاقک چوبی همراه با به صدا آمدن ترومپت به طور خودکار به جلو قل می‎خورد و بادکنک باد گشته بتدریج منقبض می‎گشت تأثیر خنده‎داری بر جای می‎گذاشت.

کودکان مدت درازی با این اسباب‎بازیِ خنده‎دار سرگرم بودند، می‎گذاشتند دور بزند، توقف کند، از سربالائی و سرپائینی براند و به محض از نفس افتادن بادکنک به درونش می‎دمیدند. پدر و مادر خوشحال آنها را نگاه می‎کردند.

خانم آنی می‎گوید: "مردم چه اختراعاتی می‎کنند!"

پروفسور سرش را تکان می‎دهد: "بله، و وقتی آدم فکر می‎کند، می‎بیند که با این حال برای اختراع چنین چیزی اندکی استعداد لازم است!"

پس از آنکه کودکان برای خواب فرستاده می‎شوند او سیگاربرگی روشن و خود را آماده بازگشت به اتاق کارش می‎کند.

آنی آه می‎کشد: "دوباره کار؟"

"کتابم باید بالاخره کمی پیش برود."

زن خواهش می‎کند: "حداقل سیگاربرگت را اینجا تا آخر بکش؟"

او بر جایش باقی‌می‎ماند. زن درون بادکنک بالای اتاقک که کودکان جا گذاشته بودند فوت می‎کند و می‎گذارد روی فرش حرکت کند. اسباب‎بازی به سختی اما با استقامت مدتی طولانی مانند لوکوموتیو کوچکی در حال نواختن ترومپت روی فرش ناهموار خود را به جلو می‎کشاند، سپس بادکنک منقبض می‎گردد، مانند پوست چروکیده‎ای مچاله می‎شود و آخرین نفس زندگانی با صدای ناسازگار آه بلندی از او خارج می‎گردد. در این وقت اتاقک از حرکت می‎ایستد و کمی خم می‎شود. پروفسور و همسرش می‎خندند. اسباب‎بازی چنان خنده‎دار به نظر می‎آمد که پروفسور از شدت خنده اشگ به چشمانش می‎آید و دچار تقریباً یک خنده عصبی، بیمارگونه و هیجانزده می‎شود.

زن می‎گوید: "اسکار، تو نباید این همه کار کنی، کار زیاد به اعصابت فشار می‎آورد و بیمارت می‎سازد."

او آسوده خاطر پاسخ می‎دهد: "آه، من تحملم زیاد است. کار کردن بیمارم نمی‎سازد. این بزرگترین لذتی‎ست که وجود دارد."

او از جا برمی‎خیزد و در اتاق غذاخوری در حال تفکر به این سمت و آن سمت می‎رود ... و می‎گوید: "می‎دونی چه‌چیزی به اعصاب حمله می‎کند، ناسپاس بودن مردم. منظورم دستمزد نیست، منظورم سپاس است. همه‌جا و از همه طرف چیزی بجز سوءتفاهم‎ها و تفسیرهای نادرست نیست. و آدم بهترین کارش را انجام می‎دهد، ساعات پُر از تردیدی به خودش عذاب می‎دهد که چطور بتواند مشاوره دهد، نفع برساند و کمک کند. آدم می‎خواهد کار خوبی انجام دهد، عشق ببخشد، و کسانیکه این کارها برایشان انجام می‎گردد آن را نمی‎فهمند و به زحمت متوجه‎اش می‎شوند. می‎بینی، این آن چیزی‎ست که گاهی اندکی به اعصاب فشار می‎آورد."

زن با غصه آهی می‎کشد: "بله، اینطور است."

مرد به پیش زن می‎رود و پیشانیش را می‎بوسد. "اما این فقط یک تغییر حالت کوچک است ... من نمی‎گذارم اهدافم را جابجا کنند و هنوز هم دست بالا را دارم." و با انداختن نگاهی به ساعتش می‎گوید: "اما حالا باید دوباره ساعی گشت."

او درِ مشرف به اتاق کارش را باز می‎کند، اما بلافاصله توقف می‎کند و می‎پرسد: "راستی گرتلی در بازار مکاره چه خریده بود؟"

"گرتلی؟ گل رُز."

"کدام رُز؟"

"خب همان رُزی که برایت آورد."

"رُزی که برای من آورد؟"

"بله. او برای تو یک گل رُز آورد!"

"یک گل رُز؟ برای من؟"

"بله. وقت بازگشت به خانه از من پرسید که آیا می‎شود در بازار مکاره گل رز خریداری کرد؟ من گفتم احتمالاً. خانم‎ها آنها را برای هدیه دادن به مردان می‎فروشند. و او گفت بنابراین من برای پاپا یک گل رُز می‎خرم."

"اما گرتلی به من گل رُز نداد؟"

"بله، وقتی ما به خانه آمدیم او گل رُز را به تو داد."

"و من؟"

"تو آن را گرفتی و بو کردی. و بعد گرتلی پرسید که آیا اجازه دارد گل را در گلدان کوچک برنزی‎ای که روی میز تحریرت قرار دارد بگذارد."

"و من؟"

"تو گفتی: داخل آن نباید آب ریخت."

"و بعد؟"

"بعد گرتلی گلدان کوچک چینی‎اش را آورد و پرسید که آیا می‎تواند گل را در آن بگذارد و روی میز تحریرت قرار دهد."

"بعد؟"

"در این وقت تو گفتی: بله، البته! اما من فوری متوجه شدم که تو اصلاً نمی‎دانی از چه صحبت می‎شود، و اینکه افکار دیگری از سرت می‎گذرند. زیرا لبخندی روی صورتت به پرواز آمد و بلافاصله پس از آن مدادی برداشتی و چند جمله بر روی کاغذ نوشتی."

پروفسور سرش را می‎جنباند و متفکرانه می‎گوید: "آدم باورش نمی‎شود!" و پس از روشن کردن چراغ اتاق کارش از کنار در نگاهی به طرف میز تحریرش می‎اندازد. آنجا روی میز گل سرخ بزرگ زیبائی در یک گلدان کوچک چینی قرار داشت. این برایش مانند یک معجزه به نظر می‎آمد.

انواع و اقسام احساسات در او زنده می‎گردند ... نگاهت را به دوردست‎ها می‎دوزی و برای چیزهای دور قرار گرفته و شاید غیر واقعی نگرانی؛ در حالی که با نظرات دیگران درگیری، بیهوده بخاطر تنها یک کلمه کوچک و خوبِ سپاس آرزوی وافر می‎کنی ... و برای عشقی بی‎نهایت که ساکت و خجالتی تو را احاطه کرده و محل کارت را با گل رُز زینت می‎بخشد کوری ...

او برای یک لحظه مردد می‎ایستد، سپس خود را می‎چرخاند و از میان اتاق غذاخوری به سمت در مقابل می‎رود.

"باید ببینم که آیا گرتلی هنوز بیدار است؟"

"گرتلی؟ آه بله! ببوسش و شب‌بخیر بگو، این کار بی‎نهایت خوشحالش می‎کند‎!"

پروفسور پس از لحظه کوتاهی با احتیاط و نوک پا بازمی‎گردد: "گرتلی خوابیده."

https://www.youtube.com/embed/7toM6TTONrU