پرتره یک عشق.

من آنتوان واتو مشهور از والنسین را نمی‎شناختم، زیرا هنگامیکه من از طرف پدرم، یک پارچه‎باف با کفایت از شهر اتامپ به پاریس فرستاده شدم تا در آنجا به آموزش رشته مورد علاقه دوران کودکی‎ام یعنی نقاشی از طبیعت ادامه دهم او دیگر در میان زندگان نبود. این توانائی به نظر این مرد خوب یک استعداد بسیار زیبا بود و او ابداً تردید نداشت که این استعداد دیر یا زود سبب خواهد گشت هنرمند نامداری شوم. او چنان به کارهای کوچکم افتخار می‎کرد که آنها را به هر مشتری‎ای که وارد مغازه‎اش می‎شد نشان می‎داد. اما آنچه عمدتاً او را مصمم ساخت بگذارد ساعدم را بجای متراژ پارچه با قلم‎مو مبادله کنم این واقعیت بود که نقشه او توسط اشراف‎زاده گرانژه مورد تائید واقع گشته بود.  

آقای گرانژه در فاصله کوتاهی از اتامپ در یک قصر بسیار زیبا زندگی می‎کرد که بخاطر ساختمان باشکوه و زیبائی باغ‎ها و دریاچه‎هایش در سراسر منطقه معروف بود. او یقیناً اجازه داشت یک اشراف‎زاده مغرور باشد، اما او کاملاً مهربان‎ترین اشراف‎زاده‎ای که در جهان وجود داشت باقی ماند. او از نظر ثروت و اصالت با بالاترین افراد کشور برابری می‎کرد و بسیار بالاتر از طبقات پائین قرارداشتن را چنان چیز طبیعی‎ای در نظر می‎گرفت که اصلاً نمی‎توانست به این فکر دچار گردد مردم را متوجه مقام والایش گرداند. بله، او با همه با مهربانی فراوان رفتار می‎کرد. وقتی آقای گرانژه به اتامپ می‎آمد می‎گذاشت درشکه‎اش توقف کند تا با این و آن حرف بزند. من درشکه‎اش را اغلب در مقابل خانه عمویم که آیینه‎ساز بود توقف کرده می‎دیدم، همچنین در مقابل مغازه ما هم می‎ایستاد، و آقای گرانژه هرگز از یاد نمی‎برد از پدرم در مورد پیشرفت من پرس و جو نکند.

حالا روزی فرا می‎رسد که این پیشرفت‎ها به چشم آقای گرانژه چنان قابل توجه به نظر می‎رسند که به پدرم توصیه می‎کند برایم معلم بگیرد و به این وسیله ابزاری برای کامل شدن در دسترسم قرار دهد. شهر کوچک ما در این رابطه هیچ منبع کمکی ارائه نمی‎کرد، و آقای گرانژه پدرم را راضی ساخت که مرا به فرانسه بفرستد. او هنردوست بود و در اقسام نقاشی‎ها روش آقای داوارت را می‎پسندید. داوارت نقاشی مشهور و یکی از بهترین شاگردان مرحوم واتو بود. آقای گرانژه پیشنهاد کرد که نزد آقای داوارت بروم. من شانزده ساله بودم و به نظر او زمان شروع تحصیل برایم فرار رسیده بود. آقای داوارت با ماندن من در خانه‎اش موافقت می‎کند. او یک اتاق زیر شیروانی برای خوابیدن و قسمتی از کارگاهش را برای کار کردن در اختیارم می‎گذارد.

آثار آقای داوارت نه از مهارت چیزی کم داشت و نه از جذابیت. او قادر بود صحنه ماجراهای عشقی را دقیقاً به سبک واتو که از او چند عکس داشت و صادقانه تحسینش می‎کرد با ظرافت نقاشی کند.

به زودی من هم این احساس را که در آن تمام شور و شوق جوانی قرار داشت به دست آوردم. بجز نقاشی‎های واتو، رنگ‎های واتو هیچ چیز دیگری بر افکارم مسلط نبود. من تلاش می‎کردم جشن‎های روستائی را کاملاً به روش این نقاش باشکوه که آقای داوارت هم از آن الهام گرفته بود نقاشی کنم. او به من اجازه می‎داد که در بتونه‎کاری نقاشی‎هایش با او همکاری کنم و حتی برای کشیدن بعضی اشکال کوچک به من اعتماد می‎کرد.

آقای داوارت مرد چاق، خوشحال و خوبی بود. ظاهر و سلیقه‎اش اندکی با سوژه‎های انتخاب شده‎اش در تضاد بود. او با کمال میل خوب می‎خورد و خوب می‎آشامید و وعده‎های غذای فراوان و می‎گساری طولانی را دوست داشت. این گرایشات او را بهتر قادر می‎ساختند که از جشن‎ها و صحنه‎های خام زندگی محلی به روش هلندی نقاشی کند، زیرا او اثر معروف «مهمانخانه‎دار رامپونو» از مون‌مارتر را پر ارزش‎تر از «لذت‎های جزیره افسون شده»اش می‎دانست. من اغلب باید به خواست او در وعده‎های شاد غذا شرکت می‎کردم، و گاهی حوادث جزئی از طرف من باعث سرگرمی فراوان آقای داوارت می‎گشت. من این متلک‎هایش را تحمل می‎کردم، چون او معلمم بود و من دوستش داشتم، و همچنین چون او گاهی مرا بعد از این خوردن و آشامیدن‎ها با خود به تئاتر می‎برد.

آقای داوارت عاشق نمایشات طنز و خنده‎دار بود و می‎توانست با دیدن این نمایشات از ته دل بخندد. من به سهم خود نمایشاتی را ترجیح می‎دادم که توسط کمدین‎های ایتالیائی اجرا می‎گشت. در این هنگام من کاملاً خوشحال بودم. شخصیت‎های هارل‎اکین، هانس‎وورست، کولومبینه و لیلا لذت بی‎نهایتی در من به وجود می‎آوردند. من لباس‎های رنگارنگ، ماسک‎ها و گیتارها و جهش‎ها و ایماء و اشاره‎شان را تحسین می‎کردم. آنها چیزی ظریف و باشکوه داشتند که مرا به یاد نقاشی‎های واتو محبوبم می‎انداخت و طبیعت متمایل به عشق و اشتیاقم را به دست رویاهای نرم و شیرین می‎سپرد.

پس از بازگشت از تئاتر به خانه تلاش می‎کردم رنگ‎ها و حرکاتی را که در نمایش دیده بودم تا حد امکان خوب نقاشی کنم. آقای گرانژه بعضی از این کارها را دیده و مورد پسندش واقع گشته بودند، و یک روز زیبا این سفارش را دریافت کردم که با قلم‎موها و سه‎پایه‎ام در قصرش حضور یابم.     

این درخواست مرا شگفت‎زده ساخت، اما من فقط باید اطاعت می‎کردم، و بعد از گرفتن اجازه مرخصی از آقای داوارت با درشکه به سوی اتامپ راندم، و من در راه فکر می‎کردم که آقای گرانژه از من چه می‎خواهد.

وقتی به قصر رسیدم یک بی‎نظمی عالی در آنجا مسلط بود. آقای گرانژه گذاشته بود بخاطر دخترش یک تئاتر کوچک زیبا بسازند. نمایش انتخاب گشته و گروه تکمیل شده بود. دوشیزه گرانژه نقش کولومبینه را به عهده داشت و آقای گرانژه نقش دکتر بلونز را انتخاب کرده بود. من باید حالا به درخواست آقای قصر صحنه‎ها و لباس‎ها را نقاشی می‎کردم و رنگ می‎زدم. من باید بلافاصله کارم را شروع می‎کردم، و دوشیزه گرانژه بسیار مشتاق ارزیابی مهارتم بود. من خوب به یاد می‎آورم که دوشیزه قصر را یک بار از پشت شیشه پنجره درشکه‎اش دیده بودم، اما در این چهار سالی که دور از خانه بودم دوشیزه به طرز عجیبی عوض شده بود. من از زیبائیش شگفت‎زده گشته بودم. آنتوانت بسیار دوستانه به پیشوازم می‎آید، مرا کاملاً مصادره می‎کند و متوجه‎ام می‎سازد که از استعدادم چه انتظاری دارد. من از این لحظه به بعد دیگر متعلق به خودم نبودم. بیست بار در یک ساعت وارد اتاقی که در آن کار می‎کردم می‎گشت و بی‎پروائی و شادیش را با خود به داخل اتاق حمل می‎کرد. با اعتماد زیادی با من رفتار می‎کرد، مرا نقاش و پیرایشگر عزیزم می‎نامید. هر بار که مانند یک گردباد از اتاق به بیرون هجوم می‎برد تا دقیقه دیگر دوباره داخل شود قلبم در سینه سریع‎تر می‎طپید. من، پسر یک پارچه‎باف از اتامپ دیوانه‎وار عاشق دوشیزه  گرانژه، دختر ثروتمندترین اشراف‎زاده کل منطقه شده بودم!

حالا اجراء نمایش آغاز می‎گردد. تمام اشراف‎زادگان آن حوالی حضور داشتند. آنها صحنه‎های نمایش و لباس‎ها را زیبا و دل‎انگیز یافتند. اما آقای گرانژه که نقش دکتر بلونز را تحسین‎آمیز بازی کرده بود و آنتوانت زیبا بیشترین تشویق را دریافت می‎کنند. او بعنوان کولومبینه واقعاً دوستداشتنی بود و نقشش را لذت‎بخش اجراء کرد. او پیروزی‎ای را که واقعاً سزاوارش بود جشن گرفت و من در پشت صحنه نمایش بخاطر او خوشحال بودم. آه! من چه ساعات شیرین ظالمی در آنجا به سر بردم! فقط یک تسلی وجود داشت که زندگیم را تسکین می‎داد: این فکر که به زودی به پاریس بازخواهم گشت. من آنجا آقای داوارت را دوباره خواهم یافت و این توهم عجیب و غریبی که طعمه‎اش گشته بودم مرا ترک خواهد کرد. یک غذای خوب با معلمم به من اندکی کمک خواهد کرد، و من روی شراب آتشین برای مبارزه با اثرات معجون عشقی که از چشمان دوشیزه گرانژه دریافت کرده بودم حساب می‎کردم.   

بنابراین وقتی صبح روز بعد پیام آقای گرانژه را شنیدم که دخترش مایل است در لباس کولومبینه از طرف من نقاشی شود احساس ناراحت کننده‎ای به من دست می‎دهد. اما ناگهان حالم تغییر می‎کند و این فکر که می‎توانم هنوز چند روزی را در کنار دوشیزه گرانژه بگذرانم مرا از شادی پر می‎سازد. من با خیال کاملاً راحت اجازه نگاه کردن به این چهره دوستداشتنی را خواهم داشت، چهره‎ای که ویژه‌گی‎هایش را باید دوباره نقاشی می‎کردم! من نمی‎توانستم انتظار لحظه‎ای را بکشم که در برابر سه‎پایه‎ام بایستم و مدل فوق‎العاده زیبایم را که ‎مایل بودم زانو زده تصویرش را بکشم با دقت تماشا کنم.

یکی از سالن‎های قصر بعنوان اتاق کار برایم در نظر گرفته شده بود که پنجره‎هایش رو به باغ باز می‎گشتند و درختان و گل‎های باغ را قاب می‎گرفتند و یکی از آن مناظری را بوجود می‎آوردند که آقای واتو بسیار دوست می‎داشت، و احتمالاً به همین دلیل چنین به نظرم می‎آمد که انگار روح و دست او به من منتقل گشته‎اند. من با وجد خاصی نقاشی می‎کردم. لباس ایتالیائی دوشیزه گرانژه باعث شده بود که دختر زیبا برایم در یک جهان جادوئی و نه جهانی واقعی ظاهر می‎گشت، جائیکه آدم زندگی راحتی را که برای اجتماع ما کاملاً غریبه است می‎گذراند و احساسات و تخیلات به زنجیر کشیده نشده‎اند، در این سرزمین سعادتمند فقط قوانین قلب حاکمند. بر هر مانعی توسط یک جامه مبدل و حیله غلبه می‎گردد، همه چیز ظاهری‎ست و آواز. وقتی یک پادشاه بخواهد با یک زن چوپان ازدواج کند و یک شاهزاده خانم یک قایقران فقیر را ترجیح می‎دهد، به این ترتیب آدم یک چنین تمایلی را کاملاً طبیعی می‎یابد. عشق در این دنیای رمان یک برابری شیرین بر قرار و یک بازی از آن می‎سازد و جداترین سرنوشت‎ها را متحد می‎کند ...      

بهترین زمان زندگیم هنگامی بود که دوشیزه گرانژه را نقاشی می‎کردم. چه رویاهائی من در این یک هفته داشتم، چه اندازه اعترافات گنگ به معبودم کردم! گرچه باید گاهی برای مخفی نگاه داشتن آشفتگی‎ام به خود زحمت می‎دادم، اما فکر ‎نکنم که دوشیزه گرانژه اصلاً متوجه شده بود که بر من چه می‎گذرد. بعلاوه چطور باید گمان می‎برد که من چه احساسی نسبت به او دارم؟ چه جهانی بین ما قرار داشت؟ چرا باید حماقتم را برایش آشکار می‎ساختم! آیا بهتر نبود از این حالتی که من بخاطر او خود را در آن می‎یافتم استفاده کنم و از کسیکه دوستش داشتم یک پرتره شایسته خلق کنم؟ این تنها ادای احترامی بود که موقعیت بی‎تکلفم به من اجازه می‎داد، زیرا ما در جزیره جادو شده‎ای زندگی نمی‎کردیم، جائیکه زوج‎های سعادتمند همیشه در کنار فواره‎ها خود را در آغوش می‎گیرند! 

من پس از تمام کردن پرتره دوشیزه گرانژه چندین پرتره دیگر نقاشی کردم و پس از ترک کارگاه آقای داوارت کارم را منحصراً به کشیدن پرتره اختصاص دادم و در آن شهرت خاصی به دست آوردم. اما هیچکدام از آنها با این اولین اثرم در درخشش رنگ‎ها و صفا برابری نکردند. تصویر دوشیزه گرانژه پرتره عشقم بود. چنین فرصتی در زندگی خود را دوبار ارائه نمی‎دهد، و آدم در مؤفقیت‎هایش هیچ چیز مشابه‎ای کسب نمی‎کند. به این ترتیب برای من نیز با این پرتره که دیگر هرگز ندیدمش و اگر حافظه‎ام مرا به اشتباه نیندازد بهترین اثری بود که من در تمام عمرم خلق کردم چنین اتفاق افتاد. فکر کنم حرف دروغی نباشد اگر بگویم که این اثر در شأن مرحوم واتو بود، در شأن مردی که من همیشه بخاطر دریافت نکردن آموزش از وی برای متحد ساختنم با طبیعت که به من در نزدیک گشتن به کمال یاری می‎رساند متأسف بودم.

گل رز.

خانم آنی به شوهرش می‎گوید: "پاپا، اما تو هم باید برای هواخوری بیرون بروی! تمام روز را پشت میز تحریر نشستن ــ؟"

زن تقریباً همیشه او را "پاپا" می‎نامید، با وجود آنکه مرد پدر فرزندان زن بود و نه پدر خود او؛ اما زن همه چیز را با چشم کودکان می‎دید.

پروفسور با نگاه گیجی می‎پرسد: "کجا می‎خواهید بروید؟"

"به جشن خیریه. حداقل آدم شب را کمی در طبیعت می‎گذراند. و البته بچه‎ها مایلند بازار مکاره را هم ببیند."

او گیج می‎گوید: "البته، بله، بله، بروید!"

مینی دختر نه ساله و رولف دوازده ساله درب را باز می‎کنند و با تردید داخل اتاق مطالعه پدر می‎گردند. گرتلی که سنی میان سن آن دو داشت از بیرون با صدای خفه‎ای می‎گوید: "داخل نشید! پاپا داره کار می‎کنه!"

پاپا می‎گوید: "لطفاً درب را ببندید، بوران شد!" و مینی و رولف قصد بازگشت داشتند اما ماما می‎گوید: "خب سریع برید داخل! پاپا اجازه می‎ده که بهش سلام بدید."

او می‎گوید "اما البته!" و عصبی کنار یک ورق کاغذ که همین حالا رویش نوشته بود را خطخطی می‎کند و ادامه می‎دهد "خدانگهدار و خوش بگذرد!"

حالا گرتلی، این کودک خجالتی و چشم درشت هم با کلاهی حصیری و روبانی سفید بر سر داخل اتاق می‎شود. آنها به ترتیب بر گونه پدر بوسه می‎زنند، ابتدا مینی، بعد رولف و سپس گرتلی، بعد خود را مؤدبانه و با عجله دور می‎سازند. ماما در سالن می‎گوید: "خدایا، یک کپه مطبوعات و نامه! گرتلی، اینها را ببر داخل اتاق پاپا!"

پروفسور می‎پرسد: "دوباره چه خبر شده است؟"

گرتلی عذرخواهی می‎کند و می‎گوید: "فقط مجلات و نامه‎ها، پاپا."

"متشکرم، خیلی خوب، بذار رو میز."

پس از آنکه کودک خود را دور می‎سازد پاکت‎های نامه و گره نخ‎های مجلات را می‎گشاید، سپس یک سیگار برگ روشن می‎کند و می‎گذارد نگاه تمرین کرده‎اش بر روی پرونده‎ها و مقالات، نوشتار چاپی و دست‎نوشته‎ها به پرواز ‎آید. در این بین از اینکه دوباره نارضایتی‎های تازه‎، اختلافات، سوءتفاهمات وجود داشت چند بار با کفِ دست آرام بر روی میز تحریر می‎زند! اما چه می‎توان کرد؟ مبارزه یعنی از خود و اعتقادات خود دفاع کردن. مردم فقط این را فعالیت در راه خدمت به معنویت می‎نامند. فقط این را زندگی می‎نامند.

بر روی سمت راست میز تحریرش دوازده مداد تراشیده شده نوک تیز کنار هم قرار داشتند، در سمت چپ یک کپه کاغذ مربع شکل. کار فرزند مورد علاقه‎اش گرتلی منظم ساختن این کاغذها بود. او هر روز صبح قبل از داخل شدن پاپا به اتاق کارش کاغذها را منظم می‎کرد و مدادها را که تعدادشان همیشه دقیقاً دوازده باید می‎بود می‎تراشید. گاهی پیش می‎آمد که صبح روز بعد نوک هر دوازده مداد شکسته بودند. گرتلی دوباره آنها را می‎تراشید و طوری کنار هم قرار می‎داد که مانند نیزه‎های سواره‎نظام در زرادخاه دیده می‎گشتند. اما کاغذهای ذخیره را طوری پر می‎ساخت که پنجاه دختر دانائوس ظروف سوراخ سوراخ شده را از آب پر می‎ساختند. او مانند یکی از آن افراد خاموشی بود که آدم صدای‎شان را نمی‎شنود، یک زنانگی فشرده در جوانه، یکی از آن کودکانی که آدم مایل است آهسته مویش را ببوسد و بگوید: خوشا به حال کسی که تو را به خانه بخت می‎برد!

وقتی پروفسور در حال نوشتن به مانع فیزیکی برمی‎خورد می‎توانست خشمگین گردد. به این خاطر میز تحریرش را اینطور سامان داده بود. آدم فقط احتیاج داشت کاغذها را بردارد، ورق به ورق، و نوک مداد بر روی کاغذ صاف چه خوب می‎لغزید، کاملاً منحصر به فرد و غیر قابل مقایسه. مداد تقریباً به تنهائی می‎نوشت.

اتفاقاً حالا، در حالیکه او چنین تنها و آسوده خاطر پشت میز تحریرش نشسته بود، دوباره افکار او را با خود می‎برند. چیزی که در یکی از مجلات جنجالی چاپ شده بود کاملاً با اعتقاد علمی او ناسازگار بود. این باید یک بار برای همیشه تکذیب می‎گشت. با واقعیت‎های دلفریب و در عین حال آتشین مزاج، تیزهوشانه و ویرانگر. بنابراین یک چنین مقاله ملامتگرانه از او در صفحه‎ای که مجله در اختیارش گذاشته بود ــ مانند تیغه فولاد دمشقی تیز صیقل خورده و انعطاف‎پذیری در هوا زوزه خواهد کشید.

در حالیکه کلماتش با اعتقاد کامل بر روی کاغذ جاری می‎گشتند هر ربع ساعت نوک یک مداد می‎شکست و بلافاصله مداد نامناسب برای خدمت به کناری به پرواز می‎آمد و مداد دیگری از ردیف ذخیرها مانند یک سرباز بی باک و آماده به نبرد جانشینش می‎گشت.

و همراه با مدادهای نوک شکسته‎ای که به کنار میز پرتاب می‎گشتند زمان هم بدون آنکه او متوجه شود پرواز کنان می‎گذشت، و وقتی یک شفق ضعیف در اطراف میز تحریرش به تدریج شروع به بافتن می‎کند و سر و صدای ناگهانی کودکانش که از جشن بازگشته بودند به گوشش می‎رسد تقریباً شگفتزده می‎شود.

کودکان در شادای خود تمام قوانین را کاملاً بر باد داده و این توصیه همیشگی ماما را که <اتاق پاپا را مانند یک مکان متبرکه در نظر بگیرید> از یاد برده بودند. آنها با شادی به داخل اتاق هجوم می‎برند تا چیزهای جالبی را که دیده بودند برایش تعریف کنند، او هم می‎شنید که آنها چیزی تعریف می‎کنند، گزارش می‎دهند، توصیف می‎کنند و هم حرف‎های‎شان را نمی‎شنید، افکارش کاملاً جائی دیگر بودند. او با کودکان گپ می‎زد و از آنچه می‎گفت بی خبر بود، او همیشه فقط به کاری که قصد داشت شاهکارش شود می‎اندیشید و آخرین افکار و جملات مؤثرشان و حتی آنهائی که او هنوز مؤفق به گرفتن و نگاه داشتن‎شان نگشته بود کاملاً شفاف در برابر چشمان معنویش ایستاده بودند. او به هیچ وجه مایل نبود به آنها اجازه فرار دهد. او خیلی دلش می‎خواست تا قبل از تاریک شدن هوا کارش را به پایان می‎رساند، شام به دهانش خوشمزه نمی‎آمد وقتی کارش سر و سامان نمی‎گرفت، و به این خاطر وقتی صدای زنش به گوش می‎رسد خوشحال می‎گردد: "حالا اما پاپا را راحت بگذارید، او هنوز باید کار کند!"

او سپاسگزارانه می‎گوید: "فقط چند دقیقه ..."

نیم ساعت بعد کاملاً خوشحال با خانواده‎اش کنار میز شام نشسته بود. مقاله‎اش نه تنها به اتمام رسیده بلکه حتی با پاکت و تمبر پستی به صندوق پست انداخته شده بود. او از مقاله راضی بود.

کودکان چیزهائی را که در بازار مکاره خریده بودند نشان می‎دهند. رولف کارت پستال‎هایش را. او کارت پستال جمع‎آوری می‎کرد، البته فقط از نقطه‎نظر جغرافیائی: سرزمین‎ها، فقط سرزمین‎ها. او چیزهائی که غیرواقعی و تخیلات هنرمندان بودند را دوست نداشت. مینی برای خود یک اسباب‎بازی حیرت‎انگیز خریده بود. و آن یک اتاقک چوبی با چهار چرخ بود که بر بالای آن یک بادکنک لاستیکی قرار داشت که با فوت کردن در آن بسیار باد می‎کرد. و هوائی که آهسته از آن خارج می‎گشت صدای یک ترومپت را می‎داد و همزمان وقتی آدم آن را روی میز و یا زمین قرار می‎داد باعث به حرکت افتادن اسباب‎بازی کوچک می‎گشت. وقتی اتاقک چوبی همراه با به صدا آمدن ترومپت به طور خودکار به جلو قل می‎خورد و بادکنک باد گشته به تدریج منقبض می‎گشت تأثیر خنده‎داری بر جای می‎گذاشت.

کودکان مدت درازی با این اسباب‎بازی خنده‎دار سرگرم بودند، می‎گذاشتند دور بزند، توقف کند، از سربالائی و سرپائینی براند و به محض از نفس افتادن بادکنک به درونش می‎دمیدند. پدر و مادر خوشحال آنها را نگاه می‎کردند.

خانم آنی می‎گوید: "مردم چه اختراعاتی می‎کنند!"

پروفسور سرش را تکان می‎دهد: "بله، و وقتی آدم فکر می‎کند، می‎بیند که با این حال برای اختراع چنین چیزی اندکی استعداد لازم است!"

پس از آنکه کودکان برای خواب فرستاده می‎شوند او سیگار برگی روشن و خود را آماده بازگشت به اتاق کارش می‎کند.

آنی آه می‎کشد: "دوباره کار؟"

"کتابم باید بالاخره کمی پیش برود."

زن خواهش می‎کند: "حداقل سیگار برگت را اینجا تا آخر بکش؟"

او بر جایش باقی می‎ماند. زن درون بادکنک بالای اتاقک که کودکان جا گذاشته بودند فوت می‎کند و می‎گذارد روی فرش حرکت کند. اسباب‎بازی به سختی اما با استقامت مدتی طولانی مانند لوکوموتیو کوچکی در حال نواختن ترومپت روی فرش ناهموار خود را به جلو می‎کشاند، سپس بادکنک لاستیکی منقبض می‎گردد، مانند پوست چروکیده‎ای مچاله می‎شود و آخرین نفس زندگانی با صدای ناسازگار آه بلندی از او خارج می‎گردد. در این وقت اتاقک از حرکت می‎ایستد و کمی خم می‎شود. پروفسور و همسرش می‎خندند. اسباب‎بازی چنان خنده‎دار به نظر می‎آمد که پروفسور از شدت خنده اشگ به چشمانش می‎آید و دچار تقریباً یک خنده عصبی، بیمارگونه و هیجان زده می‎شود.

زن می‎گوید: "اسکار Oskar، تو نباید این همه کار کنی، کار زیاد به اعصابت فشار می‎آورد و بیمارت می‎سازد."

او آسوده خاطر پاسخ می‎دهد: "آه، من تحملم زیاد است. کار کردن بیمارم نمی‎سازد. این بزرگ‎ترین لذتی‎ست که وجود دارد."

او از جا برمی‎خیزد و در اتاق غذاخوری در حال تفکر به این سمت و آن سمت می‎رود ... و می‎گوید: "می‎دونی چه چیزی به اعصاب حمله می‎کند، ناسپاس بودن مردم. منظورم دستمزد نیست، منظورم سپاس است. همه جا و از همه طرف چیزی بجز سوءتفاهم‎ها و تفسیرهای نادرست نیست. و آدم بهترین کارش را انجام می‎دهد، ساعات پر از تردیدی به خودش عذاب می‎دهد که چطور بتواند مشاوره دهد، نفع برساند و کمک کند. آدم می‎خواهد کار خوبی انجام دهد، عشق ببخشد، و کسانیکه این کارها برایشان انجام می‎گردد آن را نمی‎فهمند و به زحمت متوجه‎اش می‎شوند. می‎بینی، این آن چیزی‎ست که گاهی اندکی به اعصاب فشار می‎آورد."

زن با غصه آهی می‎کشد: "بله، اینطور است."

مرد به پیش زن می‎رود و پیشانیش را می‎بوسد. "اما این فقط یک تغییر حالت کوچک است ... من نمی‎گذارم اهدافم را جابجا کنند و هنوز هم دست بالا را دارم." و با انداختن نگاهی به ساعتش می‎گوید: "اما حالا باید دوباره ساعی گشت."

او درب مشرف به اتاق کارش را باز می‎کند، اما بلافاصله توقف می‎کند و می‎پرسد: "راستی گرتلی در بازار مکاره چه خریده بود؟"

"گرتلی؟ گل رُز."

"کدام رُز؟"

"خب همان رُزی که برایت آورد."

"رُزی که برای من آورد؟"

"بله. او برای تو یک گل رُز آورد!"

"یک گل رُز؟ برای من؟"

"بله. وقت بازگشت به خانه از من پرسید که آیا می‎شود در بازار مکاره گل رز خریداری کرد؟ من گفتم احتمالاً. خانم‎ها آنها را برای هدیه دادن به مردان می‎فروشند. و او گفت بنابراین من برای پاپا یک گل رُز می‎خرم."

"اما گرتلی به من گل رُز نداد؟"

"بله، وقتی ما به خانه آمدیم او گل رُز را به تو داد."

"و من؟"

"تو آن را گرفتی و بو کردی. و بعد گرتلی پرسید که آیا اجازه دارد گل را در گلدان کوچک برنزی‎ای که روی میز تحریرت قرار دارد بگذارد."

"و من؟"

"تو گفتی: داخل آن نباید آّب ریخت."

"و بعد؟"

"بعد گرتلی گلدان کوچک چینی‎اش را آورد و پرسید که آیا می‎تواند گل را در آن بگذارد و روی میز تحریرت قرار دهد."

"بعد؟"

"در این وقت تو گفتی: بله، البته! اما من فوری متوجه شدم که تو اصلاً نمی‎دانی از چه صحبت می‎شود، و اینکه افکار دیگری از سرت می‎گذرند. زیرا لبخندی روی صورتت به پرواز آمد و بلافاصله پس از آن مدادی برداشتی و چند جمله بر روی کاغذ نوشتی."

پروفسور سرش را می‎جنباند و متفکرانه می‎گوید "آدم باورش نمی‎شود!" و پس از روشن کردن چراغ اتاق کارش از کنار درب نگاهی به طرف میز تحریرش می‎اندازد. آنجا روی میز گل سرخ بزرگ زیبائی در یک گلدان کوچک چینی قرار داشت. این برایش مانند یک معجزه به نظر می‎آمد.

انواع و اقسام احساسات در او زنده می‎گردند ... نگاهت را به دوردست‎ها می‎دوزی و برای چیزهای دور قرار گرفته و شاید غیر واقعی نگرانی؛ در حالی که با نظرات دیگران درگیری، بیهوده بخاطر تنها یک کلمه کوچک و خوبِ سپاس آرزوی وافر می‎کنی ــ و برای عشقی بی‎نهایت که ساکت و خجالتی تو را احاطه کرده و محل کارت را با گل رُز زینت می‎بخشد کوری ...

او برای یک لحظه مردد می‎ایستد، سپس خود را می‎چرخاند و از میان اتاق غذاخوری به سمت درب مقابل می‎رود.

"باید ببینم که آیا گرتلی هنوز بیدار است؟"

"گرتلی؟ آه بله! ببوسش و شب بخیر بگو، این کار بی‎نهایت خوشحالش می‎کند‎!"

پروفسور پس از لحظه کوتاهی با احتیاط و نوک پا بازمی‎گردد: "گرتلی خوابیده."