بازداشت وویتِک کرونیتس.


یاکوبِک هوچائیسکیِ کوچک چنان تند در میان کوه میدوید که نفسش بند آمده بود، و گاه به گاه با صدای بلند فریاد میکشید:
ــ آره! من آن را به او خواهم گفت! آره! من آن را به او خواهم گفت!
یاکوبِک هوچائیسکیِ کوچک چهارده ساله بود و خیلی خوب میدانست اجازه ندارد به کسی بگوید وویتِک کرونیتس که از ارتش فرار کرده بود بالای کوه در نزد عمویش اقامت دارد؛ اما او همچنین خیلی خوب میدانست این وظیفه اوست به وویتِک بگوید که نامزدش کاشا پنتسکوفسکا با مردان دیگر در میخانه میرقصد.
بنابراین تا جائیکه ممکن بود سریع از کوه به بالا میدوید و مرتب با صدای بلند تکرار میکرد:
ــ آره! من باید آن را به او بگویم! آره! من باید آن را به او بگویم!
عجله‌اش در ضمن بخاطر ترس بزرگ از خرسی بود که شب گذشته در چراگاه چند گوسفند را پاره کرده بود.
جنگل خود را روشن میساخت، درختان کاج مرتب کمتر میگشتند، چراگاه توسط نور ماه روشن و قابل مشاهده شده بود.
ــ یاکوبِک به خودش میگوید: خب، من آنجا هستم!
سپس او سگها را پیش خود میخواند: "بیایید اینجا! بیایید اینجا!"، آنها صدایش را میشناسند و پارس کنان به استقبالش میدوند؛ و وقتی یک سگ دورگه به بزرگی یک گوساله به میان پاهایش میآید، یاکوبِک گردنش را نوازش میکند، قلادهاش را محکم میگیرد و تحت پارس بلند سگ تا مقابل کلبه عمویش میدود.
ــ پیرمرد میگوید: امروز خیلی سریع آمدی، آیا همه چیز را با خود آوردی؟
یاکوبِک از یک کولهپشتی کوچک چند بسته تنباکو، کبریت و یک بطر عرق خارج میسازد.
ــ تمام آنچه عمو سفارش داده بود.
ــ پیرمرد میگوید: این مال تو، و به او یک سکهُ بزرگ مسی میدهد.
حالا وویتِک کرونیتس از روی تختسفری که کنار دیوار قرار داشت بلند میشود، از کمربندش یک سکه نقره با تصویر مادر مقدس برمیدارد و آن را به یاکوبِک میدهد.
یاکوبِک متوجه شده بود که یک مرد جوان بسیار بزرگ دو بار به دیدار وویتِک آمده و آنها با پیرمرد آهسته صحبت کرده بودند، که سپس بلافاصله پس از آن وویتِک برای یک شب ناپدید گشته بود، سپس برای یک روز و یک شب، حتی بار سوم برای چهار روز تمام؛ و وقتی او بازمی‎گشت، مقدار زیادی پول نقره، تالر، حتی دوکاتهای طلا با خود می‌آورد که از آنها به هر یک از دو برادر چوپانِ لال از منطقهُ مور، مایکل و کوبا یکی میبخشید. آنها مردان جوانی بودند که میتوانستند یک وزنه آهنی پنجاه کیلوئی را با دندان بلند کنند و حتی بر پشت خود دویست و پنجاه کیلو حمل کنند. با این حال آنها مردان جوان آرامی بودند و به هیچکس آسیبی نمیرساندند. با اینکه کوبا لال بود اما میتوانست به خوبی نی و ترومبون بنوازد. یاکوبِک با خود فکر می‌کرد که وویتِک کرونیتس فقط میتوانست از آنسوی کوههای تاترا، از لیتوانی اینهمه طلا و نقره بیاورد و نه از هیچ جای دیگر، و آن مرد جوانِ بسیار بزرگ کسی نبوده است بجز نماینده دزدهائی که وویتِک با آنها در ارتباط بود.
اما در این باره صحبت نمیگشت. یاکوبِک فقط می‌دید که پیرمرد، عمویش، با وویتِک با احترام زیادی رفتار میکرد، بهترین غذاها را در برابرش قرار میداد و گاهی اوقات میگفت:
ــ وویتِک، تو دیرتر به جائی خواهی رسید!
یاکوبِک همچنین میدانست که وویتِک قصد دارد با کاشا پنتسکوفسکا ازدواج کند، کاشا حتی دو بار او را در کلبه ملاقات کرده بود، چون برای وویتِک ممکن نبود بخاطر ماجرایِ فرار از ارتش به روستا برود.
یاکوبِک همچنین شنیده بود که چطور کاشا برای وویتِک قسم یاد کرد که قدم به میخانه نگذارد و با هیچکس بخصوص با برونیسلاو والنتساک نرقصد.
حالا اما وقتی یاکوبک تنباکو و بطری عرق را میخرید دیده بود که چطور کاشا با همین والنتساک یک پولکا میرقصد، این قلب او را خشمگین ساخته بود؛ او حتی بیشتر میبیند، و در حقیقت میبیند که والنتساک در شلوغی میخانه کاشا را در آغوش میگیرد و دو بار لبها و یک بار گونهاش را میبوسد.
و یاکوبِک وقتی سکه نقرهای از وویتِک را در دست احساس میکند قلبش بیشتر خشمگین میگردد. بنابراین حالا او در مقابل وویتِک ایستاده بود و میگوید:
ــ تو، وویتِک، من مایلم چیزی به تو بگویم!
ــ چه چیزی؟
ــ کاشا میرقصد.
وویتِک از روی تختسفری به بالا میجهد.
ــ او میرقصد؟
ــ او میرقصد.
ــ کجا؟
ــ در میخانهُ نزدیک کلیسا.
ــ تو آن را دیدی؟
ــ آره.
ــ با کی؟
ــ با والنتساک.
وویتِک از روی تختسفری بر روی هر دو پا میجهد. او پابرهنه بود و در این حال پاها را بر کندههای گداخته محل آتش میگذارد، اما به آن توجهی نمیکند.
ــ آیا حقیقت را میگوئی؟ و بازوی یاکوبِک را میگیرد.
ــ به روحم قسم میخورم!
ــ بیا، بگیر!
وویتِک یک تالر به او میدهد و یاکوبِک آن را در جیب میگذارد. سپس وویتِک به سمت دیوار میجهد، کفش کوهستانیاش را برمیدارد و شروع به پوشیدن میکند.
دو چوپان غولپیکری که در پیراهنهای سیاه و کمربندهای پهن با روکش برنجی تا زیر بغل، با موهای دراز افتاده بر شانههایشان بر روی نیمکت کوتاهی کنار اجاق نشسته و به آتش خیره شده بودند همزمان سرهایشان را بالا میآورند و به همدیگر نگاه میکنند. از صورتهای تیره از دوده سیاه شده و توسط خورشید سوخته گشته آنها فقط مردمک آبی سفید چشمان رو به خارج میدرخشیدند.
وویتِک کفشهایش را پوشیده بود.
ــ پیرمرد میپرسد کجا میروی؟
ــ به آنجا!
ــ پیرمرد هشدار میدهد: مراقب خودت باش!
ــ نترسید، صبح زود برمیگردم.
ــ در پناه خدا!
ــ خدا با شما!
آنها به همدیگر دست میدهند.
وویتِک تبرش را برمیدارد و خارج میشود. دو چوپان غولپیکر سیاه در مقابل نیمکتشان ایستاده بودند و فقط به پیرمرد سر تکان میدادند.
ــ شماها با او میروید؟
آنها به علامت مثبت سر تکان میدهند.
لالها تبرهایشان را که به دیوار آویزان بود برمیدارند و میروند.
ــ پیرمرد از یاکوبک میپرسد: لعنت بر شیطان، این چه کاری بود، چرا چنین چیزی را تعریف کردی؟
ــ چطور میتونستم سکوت کنم، در حالیکه خودم شنیدم که چطور کاشا برایش قسم خورد که نخواهد رقصید؟ و وویتِک از او خواسته بود بخصوص از والنتساک اجتناب کند.
ــ پیرمرد نیمه بلند میگوید: خب، آنجا چیزی رخ خواهد داد. بعد خاکستر را از چپق نیمسوخته میتکاند، پر سر و صدا به چپق پک میزند و در افکار خود غوطهور میگردد.
وویتِک طوری میدوید که ریگ در زیر پاهایش به پرواز میآمد. او بر روی مراتع و از میان جنگل میدوید و در این حال اصلاً متوجه نمیگشت که هر دو چوپان به دنبال او میدویدند؛ ابتدا در جاده آنها را میشنود، اما او به اطراف نگاه نمیکند بلکه همچنان میدود.
او به روستا میرسد، با عجله به سمت میخانه میرود و از طریق پنجره نگاه میکند: والنتساک به دور اتاق میرقصید و کاشا در کنارش. حالا او کنار نوازندگان ایستاده بود و آواز میخواند:
"آه کاشا، کاش آنطور که دوستت دارم دوستم میداشتی،
سپس هر شب من و تو، حتماً کنار هم میبودیم."
و بارتولوماس هوچائیسکی سالخورده، یک کشاورز بسیار شوخ، از گوشهای آواز را به پایان میرساند:
"آه، سپس کاشا سعادتمند خواهد گشت، و برایش مطلوب خواهد بود،
اگر خورشید هرگز طلوع نکند."
و همه میخندیدند.
وویتِک به راهرو داخل میشود و از راهرو به در میرسد.
در این لحظه کسی به شانهاش میزند:
ــ وویتِک حالت چطوره؟
او به اطراف نگاه میکند: فلورک فرانکوس، یک کشاورز پیر، لاغر، کوچک و زشت، اما ثروتمند، که بسیار عاشق کاشا بود در پشت سرش ایستاده بود. از آنجا که ویژگیهایش کاملاً ناکافی بودند تا در کنار والنتساک یا وویتِک کرونیتس بخاطر زن جوان رقابت کند بنابراین از والنتساک با تمام وجودش متنفر بود و به خود میگفت: "اگر من نمیتوانم زن جوان را داشته باشم، بنابراین باید وویتِک او را داشته باشد!"
ــ وویتِک میگوید: حالتون چطوره؟
ــ میبینی آنجا چه رخ میدهد؟
ــ چه چیزی رخ میدهد؟
ــ کاشا با والنتساک میرقصد!
ــ من هم به این خاطر به اینجا آمده‌ام.
ــ آه خدای من! وویتِک!
ــ آنچه باید اتفاق بیفتد اتفاق خواهد افتاد.
ــ بفرما، من با دست دادن به تو قول میدهم! اگر هم بخواهی سه روز بنوشی، بنوش! من گاوم را میفروشم، من اسبم را میفروشم: بنوش! وویتِک، قلب من! تو را به روحم قسم! بنوش!!!
اینها چه شیطانهائی هستند که با تو آمدهاند؟
ــ مایکل و کوبا از منطقه مور. دو چوپان.
ــ خدای من! چه بزرگ هستند! اگر من اینطور بزرگ بودم حق والنتساک را کف دستش میگذاشتم!
ــ فقط آرام باشید. او قطعاً حقش را به دست خواهد آورد.
ــ وویتِک، تو را به وفاداریام قسم می‌دهم! فقط هرچه میخواهی بنوش! چمنزارم را میدهم، مزرعه را میدهم، خانهام را میدهم: فقط بنوش وویتِک، قلب من، بنوش! من نمیتوانم کاشا را داشته باشم، بنابراین تو او را بردار! او را بردار! او را بردار! او را بردار! وررر!!!
در اینجا فلورک فرانکوس مانند یک سگ غرغر میکند، دهانش پر از کف بود، او ناخنهایش را در دست وویتِک فشار میدهد، تمام اندامش میلرزید و مانند یک خروس از یک پا به پای دیگر میشد.
ــ آیا کاشا را آنجا میبینی؟
ــ من او را میبینم.
ــ آنها همدیگر را میبوسند، آنها به هم دل میدهند، وویتِک، آنها به هم میرسند! وررر! ...
اینجا فلورک فرانکوس خم میشود و آستین پیراهن وویتِک را با دندان میگیرد.
ــ وویتِک!
ــ چیه؟
ــ تمام بچهها را برای غسل تعمید برایت نگاه میدارم! من تمام ثروتم را به نام آنها میکنم. من با آنها مانند یک پدر رفتار خواهم کرد! بزن!!!
و او را به داخل میخانه هل میدهد. دو چوپان غولپیکر خود را به در نزدیک میسازند.
در این وقت سیم ویولن یکی از نوازندگان پاره میشود: رقص متوقف میشود. کاشا چشمش به وویتِک میافتد. او به طور وحشتناکی مشوش و رنگ صورتش سرخ میشود. او نمیداند که آیا باید به پیش وویتِک برود یا نه؟ چه باید بگوید؟ عاقبت به سمت او میرود، به او دست میدهد و با لکنت میگوید:
ــ وویتِک؟ تو اینجائی؟
ــ وویتِک پاسخ میدهد: من اینجا هستم.
والنتساک سرمست و داغ گشته در کنار کاشا ایستاده است؛ او هم به وویتِک دست میدهد.
ــ برادر، سالم هستی؟
ــ سالم.
هر دو مرد دستهایشان را طوری تکان میدادند که سر و صدا به راه میانداخت.
نوازنده سیمهای ویولنش را امتحان میکند: او میتوانست بنوازد. وویتِک در برابر والنتساک با یک حرکت گسترده کلاه از سر برمیدارد، با احترام سلام میدهد، در برابرش زانو میزند، سرش را بالا میآورد و میگوید:
ــ برادر، برایم جا باز کن.
والنتساک سرش را متمردانه تکان میدهد.
ــ نه، برادر.
ــ من از تو خواهش میکنم برادر، برایم جا باز کن.
ــ نه، برادر.
ــ تو نمیخواهی؟
ــ من نمیخواهم.
ــ من برای سه دور رقص به تو میپردازم.
ــ من نمیخواهم.
ــ برادر ...
اما والنتساک جلو نوازندگان میایستد و میخواند:
"جوانک در اینجا جسارت نکن، در میخانه شروع به دعوا نکن،
در اینجا آدمهای قابلتر، اجازه دارند تو را اندکی از شکل بیندازند."
و وویتِک کرونیتس ظاهراً با آواز خندهداری به او پاسخ میدهد:
"بنابراین یا یکی به من ضربه می‌زند یا من او را با ضربه میکشم،
زیرا احساس میکنم که چطور خون در سرم به جوش میآید."
والنتساک ساکت میشود و به وویتِک نگاه میکند، وویتِک به والنتساک نگاه میکند. آنها همدیگر را تماشا میکنند، به هم لبخند میزنند، اما طوری با چشم همدیگر را تهدید میکنند که جرقه پخش میگردد. کشاورزان متوجه میشوند چیزی میخواهد رخ دهد، خود را عقب میکشند و گروههای کوچک تشکیل میدهند. زنها پیش مردان جوان خود میروند و پیش آنها میمانند، به همدیگر علامت میدهند و خود را آماده نگاه میدارند، چون چیزی نواخته خواهد گشت.
نوازندگان مینوازند، والنتساک میرقصد، او در دایره گستردهای میرقصد، اما رقص نمیخواهد درست انجام شود. او مایل نیست بخاطر خشم و لجاجت از رقصیدن دست بکشد، و با این حال در جلو نوازندگان میایستد و با صدای خشن این بیت را میخواند:
"اسب کوچک، اسب سرخ کوچک من،
با نعل آهنین‌ات میکوبی
بر روی جادهها.
قلب من از رنج میشکند،
و بیش از هر چیز
مشتاق دوشیزهُ جوانِ اوست."
او دست کاسیا را میگیرد، میخواهد او را بغل کند تا در هوا بچرخاند، در این وقت فلورک فرانکوس وویتِک را به کنار می‎کشد و زمزمه میکند:
"وویتِک!"
وویتِک به جلو هجوم میبرد، گیسوی بافته کاشا را میگیرد، او را به اطراف میکشاند و به زمین پرتاب میکند! زمین بلند آه میکشد، اما کاشا از خود صدائی خارج نمیسازد.
وویتِک فریاد میزند: "تو سگ ماده! قسم خوردنت اینقدر به حساب میآید!" و چند بار با لگد به سینهاش میزند.
والنتساک یخ میزند و دهان و چشمهایش گشاد میشوند. در این وقت برادر کاشا، استاشک پنتسکوفسکا، از کنار به سمت والنتساک میآید و فریاد میزند: "بزن! او را بزن!" و گلوی وویتِک را میگیرد. حالا همچنین والنتساک هم هوشیار میشود و به سمت وویتِک هجوم میبرد!
پنج یا شش مرد جوان، دوستان و آشنایان، یکی با یک صندلی، یکی دیگر با یک چماق، دیگران با کوزه گِلی به وویتِک حمله می‌برند. در همان لحظه اما مردم در کنار در با هل داده شدن به دو سمت از هم جدا میگردند، مانند کاهِ در آخور وقتی که گاو به آن فوت میکند. و بازوان از خورشید قهوهای شده دو لالِ غولپیکر سیاه مانند آهنگران شهر کوشچلیسکو بیصدا بلند میگشت و مشت‎شان با غوغا بر روی سرها فرود میآمد و طنین ناله و فغان را بلند می‌ساخت. در صورت سیاه دو برادر لال از منطقهُ مور فقط چشمهای آبی سفید میدرخشیدند، آنها چیز بیشتری بجز یک فریاد شیهه مانند از خود بیرون نمیدادند و مردانِ جوان را مانند دسته‌های گندم به اطراف پرتاب میکردند. این یک سعادت واقعی بود که آنها از تبرهای خود استفاده نمیکردند، زیرا بعد، مریم مقدس! ... وویتِک کرونیتس زانویش را روی والنتساک که در زیر او قرار داشت گذارده بود و گلویش را میفشرد.
مردم به خارج هجوم میبردند و از میخانه میگریختند، نوازندگانِ وحشتزده خود را به گوشهای میفشردند. دو برادر از منطقهُ مور جمعیت را به سوی راهرو هل میدادند و دورادور وویتِک خالیتر میشود. دراین هنگام فلورک فرانکوس به سوی او میخزد و به بازویش میزند.
ــ وویتِک!
سپس میغرد.
ــ وررر!!!
در این هنگام وویتِک بلند میشود، تبر را در دست میگیرد و چنان ضربه سختی به سر والنتساک میزند که مغزش به بیرون میپاشد. سپس یک بار دیگر، بعد ضربه سوم و چهارم را هم میزند.
و با هر ضربه فلورک فرانکوس با شادی به بالا میپرید و با یک صدای غیر انسانی مانند قوش جیغ میکشید:
ــ فقط بزن! من به اندازه وزنش به تو پرداخت میکنم!
و وویتِک با سمت پهن تبر بدون استراحت میکوبد.
فلورک فرانکوس به گوشهای میخزد:
ــ وویتِک! وویتِک! هی، هی، هی! و به بالا میجهید و پا به زمین میکوبد.
ناگهان وویتِک از قربانیاش دست میکشد، یک بطر عرق از روی بار برمیدارد، آن را به دهان میگذارد و تا آخرین قطره مینوشد، بعد آروغ میزند و به اطرافش نگاه میکند. والنتساک مانند گوشت کوبیده شده بود، کاشا خونین بر روی زمین افتاده بود، لگد خرده و ضرب و شتم گشته در میان جمعیت. نوازندگان در گوشهای ایستاده بودند و دیگر نمیتوانستند خارج شوند.
ــ وویتِک به آنها فریاد میزند: بنوازید!
ــ او تکرار میکند: بنوازید! و یک مشت تالر از کمربندش به سویشان پرتاب میکند.
ــ و این بار تبرش را بلند میکند: بنوازید!
ویولونیست فوری سیمهایش را کوک میکند و با آرشه شروع به نواختن میکند. وویتِک جلوی او میایستد و میخواند:
"حالا برایم موسیقی بنواز، اما خوب بنواز
و بعد از مرگم، تمام پول و دارائیم را بردار."
او میرقصد. او در خون سر میخورد. والنتساک را با یک لگد به سمتی هل میدهد. صاحب یهودی میخانه وحشتزده و رنگپریده کاشا را زیر یک نیمکت هل میدهد. دو چوپان با صورتهای خونین و شکسته شده تبر در دست کنار در ایستادهاند. فلورک فرانکوس در گوشهای بالا و پائین میجهد، فریاد میکشد و سوت میزند.
وویتِک میرقصد، سپس توقف میکند و میخواند:
"کمانچه و ویولن چه شیرین برایم مینوازند
و آهنگر برای پاهایم زنجیر میسازد."
او میرقصد، اما خون زیادی از دست میدهد، زیرا او هم در شلوغی تقریباً ضربههای زیادی خورده بود، او تلوتلو میخورد، اما هنوز میخواند:
"یک دار از درخت کاج در شب میسازند
آن را این عشق، این دختر انجام داد ..."
و او بر روی نیمکت خم میشود.
ــ او میگوید: تو، یهود!
مرد یهودی از ترس میلرزد و میگوید:
ــ آقای رئیس دزدها چه دستور میدهند؟
ــ کاغذ بده، یک قلم و ... این اسمش چیست که آدم با آن مینویسد.
ــ جوهر؟
ــ درسته، جوهر. سریع. بگیر، این هم برای زحمتی که میکشی، و برایش یک تالر پرت میکند.
یهودی کاغذ، جوهر و قلم میآورد.
ــ وویتِک میگوید: شما بنویسید، من از آن چیزی نمیفهمم.
یهودی قلم را در جوهر فرو میکند.
ــ آنطور که من میگویم بنویسید:
"به آقای رهبر ژاندارمری در نووه تارگ.
من، وویتِک کرونیتس، فراری از هنگ اول اولانِن، گزارش میدهم که کاشا پنتسکوفسکا را بخاطر خیانت کشتهام و همچنین برونیسلاو والنتساک را، زیرا او گلویم را گرفت، و خواهش میکنم مأمور بفرستید که مرا دستگیر کنند. آنها میتوانند با خیال راحت بیایند، من از خودم دفاع نخواهم کرد."
ــ نامم را بنویسید: وویتِک کرونیتس. آمین. آن را با ارابه بفرستید تا آنها سریع از شهر به اینجا بیایند.
ــ او به دو برادر میگوید: و شما مردهای جوان، سریع بروید تا شما را در اینجا نکشند یا دستگیر نکنند. در کمربندم نقره زیادی قرار دارد، و دو دیگ کوچک پر از سکههای نقره جدید را در دره اوسپادلا چال کردهام، جائی که آب از صخرهها سرازیر میشود. پول را بین خود تقسم کنید و یک سوم از پول دیگها را به پیرمرد بدهید، زیرا او تمام تابستان را از من پذیرائی کرد.
او به آنها دست میدهد و همدیگر را در آغوش میگیرند.
ــ بروید، خدا همراهتان!
لالها او را تماشا میکنند و میروند.
ــ وویتِک میپرسد: تو، یهود، آیا زن هنوز زنده است؟
ــ چه کسی؟
ــ کاشا.
ــ من نمیتوانم به آنجا نگاه کنم ... اینهمه خون! ...
ــ فلورک فرانکوس فریاد میزند: وویتِک! زن مرده است، زن مرده است، زن مرده است! و شروع به گریستن میکند. سپس خود را بر روی زمین میاندازد، با سر بر روی زمین میکوید، موهایش را میکَند، خود را به جلو و عقب میغلطاند، مینالد و ناامیدانه آه میکشد.
و وویتِک کرونیتس میگذارد سرش بر روی سینه خم شود و زمزمه میکند:
ــ خوابم گرفته است ...
سپس نیمه‌خواب آهسته میخواند:
"آه، تو ای بادِ از مزرعه، آه، تو از شیب کوه
اگر فقط تو را بگیرم، از روی صدها کاج خواهم پرید،
آه، تو ای بادِ از مزرعه، آه، تو از شیب کوه
میخواهند مرا به دار بیاویزند، طنابم را پاره کن."
سپس سرش عمیقتر خم میگردد، و به خواب میرود ...