فرد قوی‌تر.

<فرد قوی‌تر> از آگوست استریندبرگ را در بهمن سال ۱۳۹۸ ترجمه کرده بودم.

رفقا

بازیگران

آکسل آلبرگ، نقاش.

برتا اولوند، همسرش.

آبل، دوست برتا.

ویلمر، نویسنده.

دکتر اویسترمارک.

خانم هال، همسر مطلقه دکتر اویسترمارک.

آمِلی و ترزه هال، دختران خانم هال از یک رابطه با مردی دیگر.

ستوان کارل اشتارک و همسرش.

یک مُدل.

یک دختر.

نامه‎رسان.

دو مرد.

 

پرده اول

یک آتلیه در پاریس.

واقع در طبقه همکف، با درهای شیشه‎ای که به سمت یک باغ باز می‎گردد. در پسزمینه پنجره‎ای بزرگ، یک در به راهروی جلوئی. کتاب‎ها، پارچه‎ها، لباس‎ها و مجسمه‎های گچی کنار دیوارها. سمت چپ درِ اتاق آکسل. سمت راست درِ اتاق برتا. در وسط سالن، کمی به سمت پنجره یک میز برای مُدل قرار دارد. در سمت چپ یک سه پایه نقاشی با متعلقات. یک مبل برای دراز کشیدن. یک شومینه بزرگ که آتش در پشت دریچه‎ای از جنس سلنیت شفاف شعله می‎کشد. یک چراغ از سقف آویزان است.

 

صحنه اول

آکسل و دکتر.

آکسل (نشسته است و نقاشی می‎کشد): پس تو هم در پاریس هستی؟

دکتر: در اینجا همه‌چیز مثل مرکز ثقل زمین جمع می‎شود؛ و تو ازدواج کرده و سعادتمندی؟

آکسل: آه بله، قطعاً. بله، من کاملاً سعادتمندم. ... مشخص است ...

دکتر: چی مشخص است؟

آکسل: گوش کن، تو خودت بیوه هستی و بنابراین قبلاً مزدوج بودی. برای تو ازدواج چطور بود؟

دکتر: بسیار زیبا ... البته برای زنم!

آکسل: و برای تو؟

دکتر: اِی! اما ببین، تو می‎دونی که آدم باید خودش را انطباق دهد، و ما همیشه خود را با زمان وفق می‎دهیم.

آکسل: منظورت از وفق دادن چی است؟

دکتر: یعنی: من تسلیم می‎گشتم!

آکسل: تو؟

دکتر: بله، مطمئناً نمی‎تونی چنین کاری را از طرف شخصی مثل من باور کنی؟

آکسل: نه، من این فکر را نمی‎کردم! بگو ببینم، تو که به زن باور نداری؟

دکتر: نه! این نه! اما من زن را دوست دارم.

آکسل: به روش خودت ... بله!

دکتر: به روش خودم ... البته! خب وضع زناشوئیِ تو چطور است؟

آکسل: ما رابطه خود را رفیقانه تنظیم کرده‎ایم، ببین، و رفاقت بالاتر و بادوامتر از عشق است!

دکتر: هوم! ... پس برتا هم نقاشی می‎کشد؟ خوب می‎کشد؟

آکسل: اِی!

دکتر: ما، زنم و من، قبلاً دوستان خوبی بودیم، یعنی ما همیشه با هم مشاجره اندکی می‎کردیم. ــ یک نفر می‎آید. ــ ساکت! کارل با زنش می‎آیند.

آکسل (از جا بلند می‎شود): و درست وقتی که برتا خانه نیست. لعنت!

کارل اشتارک و همسرش داخل می‎شوند.

صحنه دوم

آکسل، دکتر، ستوان کارل اشتارک و همسرش.

آکسل (به پیشواز آنها می‎رود): هی، خوش آمدید! ما از همه اطراف جهان در اینجا گرد هم می‎آئیم. سلام، خانم اشتارک؛ شما پس از سفر بسیار عالی دیده می‎شوید.

خانم اشتارک: متشکرم، آکسل عزیز، برای ما یک سفر واقعاً لذتبخش بود! اما برتا کجاست؟

کارل: بله، این خانم جوان کجاست؟

آکسل: در استودیو؛ اما باید هرلحظه به خانه برسد! آیا نمی‎خواهید کمی بنشینید؟

دکتر (به مهمان‎ها سلام می‎دهد).

کارل: فقط برای یک لحظه. ما در حال عبور از اینجا بودیم گفتیم ببینم حالتون چطوره. اما ما در اول ماه می پیش شما دعوت شده‎ایم!

آکسل: البته. پس کارت دعوت ما بدست‎تون رسیده؟

خانم اشتارک: بله، دعوتنامه در هامبورگ به دستمان رسید. خوب، برتا در حال حاضر چکار می‎کنه؟

آکسل: بله، او مانند من نقاشی می‎کشد. ما اتفاقاً منتظر آمدن یک مُدل برای او هستیم! صادقانه بگم، به این دلیل هم نمی‎تونم اصلاً شما را به نشستن درست و حسابی دعوت کنم.

کارل: آیا مگر فکر می‎کنی ما تا این حد خسته‎ایم؟  

خانم اشتارک: اما مُدل که لخت نیست؟

آکسل: بله، البته که لخت است!

کارل: یک مرد؟ تف به شیطان! نه، من به همسرم اجازه چنین کاری را نمی‎دادم. تنها با یک مرد برهنه؟

آکسل: کارل، این پیشداوری‎ست!

کارل: بله، می‎دونی ...

خانم اشتارک: اَه!

دکتر: بله، من هم همین را می‎گویم!

آکسل: من حالا نمی‎خواهم ادعا کنم که این کاملاً مطابق سلیقه من است، اما تا وقتی که من باید مُدل زن داشته باشم، بنابراین ...

خانم اشتارک: این کاملاً متفاوت است ...

آکسل: کاملاً متفاوت؟

خانم اشتارک: بله، این چیز متفاوتی‎ست؛ وقتی دو نفر کار یکسانی کنند که همیشه یکسان نیست.

(درِ خانه به صدا می‎آید.)

آکسل: مُدل آمد.

خانم اشتارک: پس ما می‎رویم! خداحافظ! از طرف من به برتا سلام برسونید.

آکسل: پس خدانگهدار، حالا که شما چنین وحشت‎زده شده‎اید!

دکتر و کارل: خدانگهدار آکسل!

کارل (به آکسل): تو لااقل پیش آنها می‎مانی؟

آکسل: نه! چرا باید این کار را بکنم؟

کارل (در حال رفتن سرش را تکان می‎دهد). هِی هِی!

صحنه سوم

آلکس تنها در حال نقاشی کشیدن، و مُدل.

(به در ضربه می‎خورد.)

آکسل: داخل شوید!

مُدل: (داخل می‎گردد)

آکسل: خوب، شما دوباره اینجائید! اما زن من هنوز به خانه برنگشته است.

مُدل: اما بزودی ساعت دوازده می‎شود، و من باید جای دیگری بروم.

آکسل:  که اینطور! بله، این عصبانی‌کننده است، اما، هوم، احتمالاً چیزی در استودیو باعث ماندنش شده است. دستمزد شما چقدر است؟

مدل: پنج فرانک، معمولاً!

آکسل (می‎پردازد): بفرما! شما می‎تونید در هرحال مدتی صبر کنید.

مُدل: بله، اگر که به من نیاز باشد!

آکسل: بله، لطفاً برای لحظه‎ای بنشینید.

مُدل (پشت پرده می‎رود)

صحنه چهارم

آکسل تنها، او نقاشی می‎کشد و سوت می‎زند. بلافاصله پس از آن برتا و بعد آبل داخل می‎شوند.

آکسل: سلام، عزیزم، عاقبت آمدی؟

برتا: عاقبت؟

آکسل: بله، مُدل انتظار می‎کشد!

برتا (شگفتزده): نه! او دوباره اینجاست؟

آکسل: تو او را برای ساعت یازده سفارش داده بودی.

برتا: من؟ نه! آیا او این حرف را زد؟

آکسل: بله، و من خودم شنیدم که تو دیروز او را سفارش دادی.

برتا: این ممکنه، اما تقصیر من نبود، پرفسور اجازه نمی‎داد برویم؛ خودت می‎دونی، این آخرین ساعت‎هاست و آدم بی‎قرار است. آکسل، تو که از من عصبانی نیستی؟

آکسل: عصبانی؟ نه. اما این بار دوم است، و او هر بار پنج فرانک بخاطر هیچ‌چیز می‎گیرد!

برتا: آیا مگر من مقصرم که پرفسور ما را نگه می‎دارد؟ حالا چرا دوباره سرزنش می‎کنی؟ هرگز ...

آکسل: من تو را سرزنش کردم؟

برتا: چی؟ تو منو سرزنش ...  

آکسل: بله، بله، بله، من تو را سرزنش کردم! منو عفو کن ... از اینکه فکر کردم تقصیر توست، ببخش!

برتا: حالا درست شد! ... اما از کجا به او پول پرداختی؟

آکسل: بیست فرانکی که به گاگا قرض داده بودم به من برگرداند.

برتا (دفترچه اقتصاد خانه را برمی‎دارد): که اینطور، بیست فرانک را دوباره گرفتی. پس من آن را ثبت می‎کنم. بخاطر نظم. این پول توست، و البته می‎تونی با آن هرچه می‎خواهی بکنی. اما از آنجا که مایل بودی من مدیریت امور مالی را به عهده بگیرم، بنابراین ... (او می‎نویسد) «پانزده فرانک عایدی؛ پنج فرانک هزینه برای مدل.» خوب.

آکسل: نه، گوش کن؛ اما عایدی بیست فرانک بود. 

برتا: بله، اما اینجا بر روی میز فقط پانزده فرانک قرار دارد. آیا می‎تونی این را انکار کنی؟

آکسل: نه، نه، من، من دروغ نمی‎گم. بر روی میز پانزده فرانک قرار دارد! بر روی ...

برتا: پس چرا اینطور نزاع می‎کنی؟

آکسل: نزاع کردم ...؟ ... بعلاوه ... مُدل منتظره.

برتا: بله خب! همه‌چیز را آماده کن، باشه، بچه خوبی باش!

آکسل (میز مُدل را مرتب می‎کند؛ او از مُدل می‎پرسد): آیا لباس‎تان را درآورده‎اید؟

مُدل (پشت پرده): فوری!

برتا (در را می‎بندد و چوب داخل شومینه قرار می‎دهد): خب، تو حالا اما باید بری بیرون!

آکسل (مردد): برتا!

برتا: بله!

آکسل: آیا باید مدل حتماً لخت باشد؟

برتا: البته، این کاملاً ضروریه.

آکسل: هوم! بله!

برتا: در این مورد ما واقعاً به اندازه کافی جر و بحث کرده‎ایم.

آکسل: البته! اما در هرحال کار قشنگی نیست. (او از سمت چپ خارج می‎شود.)

برتا (قلم‌مو و پالت را برمی‎دارد؛ او به سمت پرده بلند می‎گوید): آیا آماده‎اید؟

مُدل: من آماده‎ام!

برتا: پس بیائید! (مکث) آمدید! (در به صدا می‎آید): کیه؟ من مُدل دارم!

ویلمر (از بیرون): ویلمر! با خبر تازه از نمایشگاه!

برتا: از نمایشگاه. (به مُدل): لباستونو بپوشید! ما باید کار را تا جلسه دیگه به تعویق بندازیم. آکسل! ویلمر اینجاست، با خبر تازه از نمایشگاه!

آکسل (داخل می‎شود و می‎گذارد ویلمر وارد شود)

مُدل (با ورود آنها بدون جلب توجه می‎رود)

صحنه پنجم

آکسل، برتا و ویلمر.

ویلمر: سلام، دوستان عزیز! فردا هیئت انتخاب‌کننده کارش را شروع می‎کند. ... اینجا، برتا، بفرما این هم نقاشی‎های مداد رنگی! (او یک بسته از ساکش بیرون می‎آورد)

برتا: خیلی ممنون، گاگا عزیز؛ قیمتشون چنده؟ احتمالاً گران بودند؟

ویلمر: آه، ارزش صحبت کردن ندارد!

برتا: بنابراین آنها فردا کارشان را شروع می‎کنند. آکسل کوچولو، می‎شنوی!

آکسل: بله، عزیزم!

برتا: آیا می‎خواهی یک بار دوستداشتنی باشی؟ خیلی!

آکسل: من همیشه می‎خواهم برای تو دوستداشتنی باشم!

برتا: می‎خواهی؟ خب، تو که روبی را می‎شناسی؟

آکسل: بله، من او را در وین ملاقات کردم و ما به اصطلاح آنطور که می‎نامند دوستان خوبی شدیم.

برتا: تو می‎دونی که او یکی از اعضای هیئت انتخاب‌کننده است؟

آکسل: خب، و بعد؟

برتا: بله، حالا تو عصبانی خواهی شد. من این را می‎دانم.

آکسل: بله، اگر این را می‎دانی، پس عصبانیم نکن.

برتا (او را ناز و نواش می‎کند): آیا نمی‎خواهی برای خانم کوچولوت قربانی بدهی؟ حتی یک بار؟

آکسل (به ویلمر): برم و گدائی کنم؟ نه، من نمی‎خواهم  این کار را بکنم.

برتا: نه برای خودت، چون تو در هرحال پذیرفته می‎شوی، اما برای همسرت؟

آکسل: از من به این خاطر بیشتر خواهش نکن!

برتا: من نباید دیگر هرگز از تو بخاطر چیزی خواهش کنم.

آکسل: آه بله، بخاطر چیزی که من بتوانم اجرا کنم، بدون آنکه ...

برتا: غرور مردانگیت را قربانی کنی!

آکسل: به خاطر کلمات نزاع نکنیم.

برتا: اما من اگر می‎توانستم به تو کمک کنم غرور زنانگیم را قربانی می‎کردم.

آکسل: شماها غروز ندارید!

برتا: آکسل!

آکسل: خب، ببخشید!

برتا: تو قطعاً به من حسادت می‎کنی. تو قطعاً نمی‎خواهی که من به نمایشگاه راه پیدا کنم.

آکسل: این بزرگترین شادی من است که تو به نمایشگاه راه پیدا کنی، برتا، تو می‎تونی این را از من باور کنی.

برتا: آیا وقتی من به نمایشگاه راه پیدا کنم و تو نتوانی باز هم خوشحال می‎شوی؟

آکسل: من باید یک بار احساس کنم. (او دست را روی سمت چپ می‎گذارد): قطعاً یک احساس ناراحت کننده باید باشد! البته! به این دلیل که چون من بهتر از تو نقاشی می‎کشم، و چون ...

برتا (چند قدم در اتاق راه می‎رود): خوب رُک و راست بگو که چون من یک زنم.

آکسل: بله، همچنین به این خاطر! این عجیب است، اینطور به نظر می‎رسد که انگار شماها مهاجمید، انگار آمده‎اید و می‎خواهید جائی را که ما برایش جنگیده‎ایم غارت کنید، در حالی که شماها در کنار شومینه نشسته بودید! برتا، ببخش که من اینطور حرف می‎زنم، اما این افکار به ذهن آدم می‎رسد.

برتا: می‎بینی که تو هم حالا مثل تمام مردهای دیگر هستی!

آکسل: مانند بقیه مردها! امیدوارم که اینطور باشد.

برتا: و بعلاوه در این اواخر رفتارت نسبت به من از بالا به پائینه! تو قدیم‎ها اینطور نبودی.

آکسل: احتمالاً به این خاطر چونکه نسبت به تو برتری دارم. کاری انجام بده که مردها قبلاً نکرده باشند!

برتا: چی! تو چی می‎گی؟ آیا خجالت نمی‎کشی؟

ویلمر: ببین، ببین، رفقای خوب را ببین! برتا، آرام باش! (او یک نگاه به برتا می‎اندازد، و برتا بدنبال توضیح این نگاه می‎گردد.)

برتا (کوتاه آمده): آکسل، بگذار که دوباره رفقای خوبی باشیم، و یک لحظه آرام به من گوش کن! فکر می‎کنی که مقام من در خانه تو ــ زیرا که این خانه توست ــ دلپذیر است؟ تو خرج زندگیم را می‎دهی، تو هزینه ساعت‎های درس پروفسور جولیان را می‎پردازی، در حالیکه تو خودت پول برای شرکت در هیچ درسی را نداری. فکر می‎کنی برایم راحت است که ببینم تو چطور آنجا می‎نشینی و خودت و استعدادت را با این طراحی‎ها نابود می‎سازی و فقط در لحظه‎های اندکِ آزاد به نقاشی می‎پردازی؟ تو نمی‎تونستی برای خودت مُدل سفارش بدهی، در حالیکه برای مُدل من برای هر ساعت پنج فرانک پرداختی. تو خودت هم نمی‎دونی که چه خوب، چه نجیب و چه فداکار هستی، اما همچنین نمی‎دونی  که چه زیاد من به این خاطر در رنجم، وقتی می‎بینم که چطور تو خودت را بخاطر من عذاب می‎دهی. آه، آکسل، تو اصلاً نمی‎تونی درک کنی که من در این موقعیت چه احساس می‎کنم. من برای تو چه هستم؟ من با چه خصوصیتی در خانه تو هستم؟ وقتی به این فکر می‎کنم خجالت می‎کشم. 

آکسل: چی! چی! آیا مگه تو زن من نیستی؟

برتا: بله، اما ...

آکسل: خب،  پس چه؟

برتا: اما تو خرج من را می‎کشی!

آکسل: خب، آیا مگر نباید این کار را کرد؟

برتا: بله، قدیم‎ها، در ازدواج‎های زمان قدیم اینطور بود، اما ما اجازه نداریم اینطور باشیم. ما می‎خواهیم با هم رفیق باشیم!

آکسل: یاوه‎گوئی؛ آیا مرد نباید خرج همسرش را بدهد؟

برتر: حداقل من این را نمی‎خواهم! و تو آکسل، تو باید در این راه به من کمک کنی. من تحت این شرایط همسان تو نیستم، اما من می‎توانم بشوم، اگر تو خودت را یک بار، فقط یک بار بگذاری تحقیرت کنند. تو تنها کسی نیستی که پیش یک عضو هیئت انتخاب‌کننده می‎روی تا چیزی برای کسی درخواست کنی. اگر قرار بود که برای خودت این کار را بکنی حرف دیگری بود، اما برای من. برای من! حالا من از تو خواهش می‎کنم، از صمیم قلبم. منو از حقارتم به سمت خودت ارتقاء بده، و من تا ابد از تو سپاسگزار خواهم بود، من دیگر تو را هرگز بخاطر یادآوری مقامم در خانه آزار نمی‎دهم، هرگز، آکسل.

آکسل: از من خواهش نکن، تو خوب می‎دونی که من چه اندازه ضعیفم!

برتا (او را در آغوش می‎گیرد): اما من از تو خواهش خواهم می‎کنم، آنقدر خواهش می‎کنم تا به خواهشم جواب مثبت بدهی! آه، این همه مغرور نباش، بلکه انسان خوبی باش. باشه! (برتا او را می‎بوسد.)

آکسل (به ویلمر): تو، گاگا، آیا فکر نمی‎کنی که زن‎ها مستبدین وحشتناکی باشند؟

ویلمر (شکوه‎آمیز): بله، مخصوصاً وقتی که مطیعند.

برتا: ببین هوا دوباره چه قشنگ شده! آلکس کوچولو، تو می‎ری، اینطور نیست؟ خب، حالا کت و شلوار مشگی تن کن و سپس برای نهار به خانه برگرد، بعد برای غذا خوردن با هم می‎ریم بیرون.

آکسل: از کجا می‎دونی که حالا روبی منو می‎پذیره؟

برتا: آیا فکر می‎کنی که من در این باره پُرس‌وجو نکردم؟

آکسل: برتا، تو اما یک فتنه‎جو درست و حسابی هستی!

برتا (یک کت مشگی از کمد خارج می‎سازد): خب، این خوب است، وگرنه آدم کارش پیش نمی‎رود. ببین، این هم کت مشگیت! خب!

آکسل: اما اینکه وحشتناک است! چه باید به این انسان بگم؟

برتا: هوم! در بین راه حتماً چیزی به یاد می‎آری. بگو، که ... که زن تو ــ نه ــ که تو به پیشواز یک غسل تعمید می‎ری.

آکسل: اما برتا ...!

برتا: خب، پس بگو که می‎تونی براش یک مدال تهیه کنی.

آکسل: نه برتا، تو منو به وحشت می‎ندازی!

برتا: خب، هرچی دلت می‎خواد بگو! حالا بیا، مویت را شانه کنم تا قابل ارائه دیده بشی، آیا زنش را می‎شناسی؟

آکسل: نه، اصلاً نمی‎شناسم.

برتا (موی آکسل را شانه می‎زند): پس باید بگذاری که تو را به زنش معرفی کند. او باید تأثیر زیادی داشته باشد، اما مخالف زن‎هاست.

آکسل: داری با موهای من چکار می‎کنی؟

برتا: دارم موهاتو اونطور که حالا برای مردها مُد است شانه می‎کنم.

آکسل: بله، اما من این را نمی‎خوام!

برتا: خب، حالا خیلی خوب شد! حالا فقط بیا دنبالم! (برتا به سمت کمد می‎رود، یک قوطی را که در آن مدالی روسی  قرار دارد بیرون می‎کشد و می‎خواهد آن را به سوراخ دگمه کت آکسل آویزان کند.)

آکسل: نه، برتا، این اتفاق نمی‎افتد؛ من مدال را هرگز با خود حمل نمی‎کنم!

برتا: اما تو مدال را قبول کردی!

آکسل: بله، اما من نمی‎تونستم آن را پس بفرستم، اما آن را هرگز حمل نمی‎کنم.

برتا: آیا مگر به حزبی سیاسی تعلق داری که سخاوت‎شان تا آنجا پیش می‎رود به خود اجازه دهند آزادی شخصی و قبول کردن مدال را سرکوب کنند؟

آکسل: نه، اینطور نیست، اما من به حلقه‎ای از رفقا تعلق دارم که برای هم قسم خورده‎اند مدال‎ها را بر روی کت حمل نکنند.

برتا: اما افرادی که دریافت مدال را قبول کرده‎اند.

آکسل: آنها اما روی کت حمل نمی‎شوند.

برتا: گاگا، نظر تو چیه؟

ویلمر: تا زمانیکه مدال‎ها وجود دارند آدم به خود خدمت بدی می‎کند اگر تزئین گشته به آن به قدم‎زنی برود، و از سرمشق‎های بد نباید تقلید کرد. مدال را بردارید، من با آن هیچ مخالفتی ندارم، اما دیگران هم مدال دارند.

آکسل: بله، اما وقتی رفقا با شایستگی بیشتر بدون مدال بیرون می‎روند، بنابراین اگر من با مدال بروم مقا‎شان را پائین می‎آورم.

برتا: اما چون در زیر پالتو چیزی دیده نمی‎شود، بنابراین کسی از مدال خبردار نمی‎شود و تو هم مقام کسی را پائین نیاورده‎ای.

ویلمر: اینجا حق با برتاست. تو مدالت را در زیر کت زده‎ای و نه بر روی کت.

آکسل: یسوعی‎ها! وقتی آدم به شما یک انگشت می‎دهد بلافاصله تمام دست را برمی‎دارید.

آبل  (پالتو پوست خز پوشیده و کلاه می‎آید)

صحنه ششم

آکسل، برتا، ویلمر و آبل.

برتا: خب، آبل هم اینجاست! حالا بیا و نزاع ما را داوری کن!

آبل: سلام برتا، سلام آکسل. گاگا حالت چطوره؟ جریان از چه قراره؟

برتا: آکسل نمی‎خواهد مدالش را با خود حمل کند، زیرا فکر می‎کند که او بخاطر رفقایش اجازه این کار را ندارد.

آبل: البته رفقا بر همسر مقدمند، این بدیهی‎ست. (او در کنار میزی می‎نشیند، بسته توتون را در می‎آورد و یک سیگار می‎پیچد.)

برتا (نواری را به جادگمه می‎بندد و مدال را داخل جعبه قرار می‎دهد): او قادر است بدون آسیب رساندن به کسی برای من مفید باشد، اما من می‎ترسم که او ترجیح دهد به من صدمه بزند!

آکسل: برتا! برتا! شماها منو کاملاً دیوانه می‎کنید. من حمل کردن مدال را یک جرم نمی‎بینم، و هیچ سوگندی هم یاد نکردم که این کار را نکنم. اما به نظر من این بزدلی‎ست اگر آدم جرئت نکند به راهش وفادار بماند.

برتا: البته این کار نامردی‎ست! اما تو این بار اصلاً راه خودت را نمی‎روی بلکه مسیر مرا!

آبل: آکسل، تو به نمایندگی از مردها یک وظیفه در برابر زنی که زندگیش را برای تو قربانی می‎کند داری.

آکسل: من احساس می‎کنم که آنچه شماها اینجا می‎گوئید اشتباه است، اما من نه وقت دارم نه نیرو تا برای پیدا کردن یک پاسخ فکر کنم، چون برای آن یک پاسخ وجود دارد. اینطور به نظر می‎رسد که شماها در حالیکه من جذب کار آنجا نشسته‎ام یک تور به دورم می‎اندازید. من قرار گرفتن تور در اطرافم را احساس می‎کنم، اما وقتی بخواهم آن را با لگد از خود دور کنم پاهایم در آن گرفتار می‎شوند. فقط صبر کنید، وقتی دست‎هایم آزاد شوند، سپس چاقویم را می‎آورم و نخ‎های‎تان را می‎بُرم. ما از چه‌چیزی داشتیم صحبت می‎کردیم؟ آه بله، من می‎خواستم به ملاقات کسی بروم! خب! پس دستکش و پالتویم را بده! خدانگهدار برتا! خدانگهدار! ... ایست! راستی روبی اصلاً کجا زندگی می‎کند؟  

ویلمر، آبل و برتا (همزمان): خیابان مارتیر شماره 65.

آبل: در همین نزدیکی‎هاست.

برتا: همین گوشه! آکسل، ممنون که می‎ری! خب، قربانی کردن برات آنقدر سخته؟

آکسل: من دیگر هیچ‌چیزی احساس نمی‎کنم، بجز اینکه از پرگوئی‎های شما خسته شده‎ام، و خوشحالم از اینکه می‎رم. خدانگهدار! (او می‎رود.)

صحنه هفتم

برتا، ویلمر و آبل.

آبل: این برای آکسل حیف است. واقعاً حیف. احتمالاً شماها نمی‎دونید که او پذیرفته نشده است؟

برتا: و من؟

آبل: در باره تو هنوز هیچ تصمیمی گرفته نشده است؛ چون تو اسم زمان دختر بودنت را به تلفظ فرانسوی می‎نویسی، بنابراین ابتدا نوبت تو با حرف O شروع می‎شود.

برتا: پس هنوز برای من امیدی وجود دارد!

آبل: برای تو بله، اما برای آکسل خیر.

ویلمر: خب، ما بعداً خواهیم دید.

برتا: از کجا می‎دونی او پذیرفته نشده است؟

آبل: هوم، من با یک نفر ملاقات کردم که این را می‎دانست. و وقتی اینجا آمدم می‎ترسیدم که شاهد صحنه بشم؛ اما ظاهراً او هنوز این خبر را دریافت نکرده است.

برتا: نه، تا جائیکه من می‎دانم، خیر! اما آبل، حالا مطمئنی که آکسل مادام روبی را ملاقات می‎کند و نه موسیو را؟

آبل: او پیش موسیو روبی کاری ندارد، موسیو روبی هیچکاره است، در عوض مادام در انجمن حفاظت نقاشان زن حرف اول را می‎زند.

برتا: بنابراین: من هنوز رد نشده‎ام!

آبل: نه، هنوز رد نشده‎ای، و ملاقات آکسل اثر خوبی خواهد کرد. او یک مدال روسی دارد، و هرچیز روسی حالا در پاریس بسیار محبوب است. اما در هرحال حیف آکسل است.

برتا: حیف؟ چرا؟ دیوارهای نمایشگاه که نمی‎تونه به عکس‎های همه جا بِده. زن‎های زیادی وجود دارند که پذیرفته نمی‎شوند، و حالا یک آقا هم می‎تواند با پذیرفته نشدن عکس‎هایش آشنا شود. حالا اگر من پذیرفته شوم بعد احتمالاً خواهیم شنید که او عکس‎هایم را کشیده است، که او به من نقاشی کردن را آموخته و پول ساعات کلاس‎هایم را پرداخته است. اما من به این حرف‎ها اهمیتی نمی‎دهم، چونکه حقیقت ندارند!

ویلمر: پس ما چیز غیرعادی‎ای را خواهیم دید!

برتا: نه، بالعکس؛ فرض بگیریم که من را رد نکنند، بنابراین آدم چیز بسیار عادی‎ای را  خواهد دید. اما با این وجود من از آن لحظه می‎ترسم. من احساس می‎کنم که بعد میان من و آکسل دیگر هیچ‌چیزی مانند قبل نخواهد گشت.

آبل: اینکه اتفاقاً خوب است، وقتی میان شماها مساوات برقرار شود. 

ویلمر: من فکر می‎کنم وقتی تو عکس‎هایت را بفروشی و بتوانی از نظر مالی خودت را تأمین کنی موقعیت شماها بسیار شفاف‎تر و موقعیت تو بسیار آسوده‎تر شود. 

برتا: باید اینطور بشود! ما خواهیم دید! ما خواهیم دید!

دختر (می‎آید)

صحنه هشتم

افراد قبل. دختر.

دختر (یک نامه سبز رنگ را می‎آورد و دوباره می‎رود)

برتا: یک نامه سبز رنگ برای آکسل! خودشه! خودشه! او پذیرفته نشده است. بله، اما این وحشتناک است ... و اما یک تسلی برای من، برای زمان‎هائیکه حال من هم خوب نیست!

آبل: و وقتی که حالت خوب باشد؟ (مکث) چرا جواب نمی‎دی؟

برتا: نه، من به این پرسش جواب نمی‎دم.

آبل: چون بعد تعادل دیوانه می‎شود؛ سپس تو از او برتری!

برتا: برتر! یک زن برتر از شوهرش، از شوهرش! اوه!

ویلمر: وقتش فرار رسیده است که یک نمونه دایر شود.

آبل: تو امروز برای صبحانه بیرون بودی؟ دلپذیر بود؟

برتا: اوه بله!

ویلمر: خب آبل، تو کی می‎خواهی در باره کتاب من مذاکره کنی؟

آبل: من در حال حاضر مشغول آن هستم!

ویلمر: و کار خوبی می‎شود؟

آبل: خیلی خوب! ... خب برتا، چطور و کی می‎خواهی نامه را به آکسل بدهی؟

برتا: دارم اتفاقاً به این فکر می‎کنم. اگر او مادام روبی را ملاقات نکرده و درخواستش را جامه عمل نپوشانده باشد، بنابراین دیگر نمی‎شود هیچکاری کرد، چرا که این ضربه در هرحال به او خورده است.

آبل (بلند می‎شود): من فکر نمی‎کنم آکسل چنان نانجیب باشد که بخواهد از تو انتقام بگیرد.

برتا: نانجیب؟ نجیب! این یعنی چه؟ پس چرا وقتی من او را فرستادم قبول کرد و رفت؟ چون فقط من زن او هستم. اما برای کس دیگری او این کار را نمی‎کرد!

آبل: آیا اگر او برای کس دیگری این کار را می‎کرد تو خوشت می‎آمد؟

برتا: خداحافظ، شماها حالا قبل از اینکه او برگردد باید بروید!

آبل: من هم همین فکر را می‎کردم! خدانگهدار برتا!

برتا: بله، حالا باید واقعاً بروید! خداحافظ!

دختر (می‎آید)

صحنه نهم

افراد قبل . دختر.

دختر (اعلام می‎کند): خانم هال.

برتا: این چه‌کسی می‎تواند باشد؟

آبل و ویلمر: خداحافظ برتا! (هر دو می‎روند.)

خانم هال (جلب نظر می‎کند، اما لباسی نامرتب و ماجراجویانه بر تن دارد، داخل می‎شود).

صحنه دهم

برتا. خانم هال.

خانم هال: من نمی‎دانم که آیا این افتخار را دارم از طرف شما شناخته شوم! شما خانم آلبرگ با نام قبلی اولوند هستید؟

برتا: بله، من هستم؛ خواهش می‎کنم بفرمائید بنشینید.

خانم هال: اسم من هال است! آه خدای من، من خیلی خسته‎ام، من از پله‎های زیادی بالا رفتم، آه بله، آه بله! من فکر می‎کنم بیهوش شوم.

برتا: چه خدمتی می‎تونم براتون انجام بدم؟

خانم هال: خانم آلبرگ، شما یک آقای دکتر اویسترمارک را می‎شناسید؟

برتا: بله، او یک دوستان قدیمی من است.

خانم هال: یک دوست قدیمی، بله! بله! ببینید خانم آلبرگ عزیز، من قبلاً همسر او بودم، اما ما از هم طلاق گرفتیم. آه بله، من یک زن مطلقه‎ام!

برتا: اوه! او این را اصلاً تعریف نکرده بود!

خانم هال: بله، از چنین چیزی آدم صحبت نمی‎کند.

برتا: او همیشه به من می‎گفت که بیوه است.

خانم هال: بله، شما آن زمان دختر جوانی بودید و احتمالاً برایش مهم نبود که این موضوع افشا شود.

برتا: و من همیشه فکر می‎کردم که دکتر اویسترمارک مرد شرافتمندی‎ست.

خانم هال: بله، او قبلاً بود! یک حامی خوب.

برتا: بله، اما چرا همه این چیزها را برای من تعریف می‎کنید؟

خانم هال: فقط کمی صبر کنید، خانم آلبرگ عزیز، فقط صبر کنید، بعد همه‌چیز را متوجه می‎شوید. شما عضو انجمن زنان هستید؟ درست می‎گم؟

برتا: بله، من عضو انجمن زنان هستم!

خانم هال: ببینید! فقط صبر کنید!

برتا: آیا دارای فرزندید؟

خانم هال: دو فرزند، دو دختر، خانم اولوند!

برتا: البته این چیز دیگری‎ست! و او شما را تنها گذاشت؟

خانم هال: فقط صبر کنید! او برایم پول سالیانه اندکی معین کرده بود که حتی برای کرایه خانه هم کفایت نمی‎کرد! و حالا، وقتی دخترها بزرگ شده‎اند و باید بدنبال زندگی خودشان بروند او می‎نویسد که ویران شده است و می‎تواند فقط نیمی از پول سالانه تعیین شده را بفرستد. آیا این عالی نیست؟ حالا اتفاقاً وقتی که دخترها بزرگ شده‎اند و باید بدنبال زندگی خود بروند!

برتا: ما باید مداخله کنیم. او چند روز دیگر به اینجا می‎آید. می‎دانید مادام، شما قانون را در کنار خود دارید، و دادگاه می‎تواند او را مجبور به پرداخت کند! و او باید مجبور شود! بله! بچه به جهان بیاورد و بعد آنها را با مادر بیچاره تنها بگذارد! اوه، او خواهد دید! آیا می‎خواهید آدرس‎تان را به من بدهید؟

خانم هال (یک کارت ویزیت خارج می‎سازد): خانم آلبرگ عزیز! اگر من خدمت کوچک، خیلی کوچکی از شما خواهش کنم احتمالاً از من عصبانی می‎شوید؟

برتا: شما می‎تونید کاملاً با کمک من حساب کنید. من به سکرتر خواهم نوشت ...

خانم هال: آه بله، شما بی‎نهایت مهربانید، اما شاید تا سکرتر جواب بدهد من و بچه‎هایم را از خانه بیرون کرده و ما در خیابان نشسته باشیم. خانم اولوند عزیز، آیا شما نمی‎توانید مبلغ کمی به من قرض بدهید، مبلغ اندکی، شاید فقط بیست فرانک؟

برتا: نه خانم عزیز، من خودم هم پول ندارم! در حال حاضر موقتاً شوهرم خرج مرا می‎دهد، و من باید این را اغلب به اندازه کافی احساس کنم. این تلخ است، نان صدقه‎ای خوردن وقتی آدم جوان است، اما شاید برای من هم روزهای متفاوت‎تری از راه برسد. 

خانم هال: آه، خانم آلبرگ خوب و عزیز، شما نمی‎تونید این را رد کنید وگرنه من از دست خواهم رفت. بخاطر خدا به من کمک کنید! 

برتا: آیا مگر نیازتان چنین بزرگ و ضروری‎ست؟

خانم هال: آیا این پرسیدن هم دارد؟

برتا: شما این پول را باید داشته باشید! (او به سمت کمد می‎رود): بیست، سی، شصت، هشتاد! بیست فرانک کمه. باهاش چه کار کردم؟ هوم! صبحانه! (او در دفترچه حساب یادداشت می‎کند) رنگ: بیست فرانک، چیزهای متنوع: بیست فرانک. ... بفرمائید این هم پول شما!

خانم هال: خیلی متشکرم خانم اولوند عزیز، خیلی متشکرم، خانم خوب!

برتا: خب، امروز بیشتر از این وقت ندارم . خدانگهدار، و با کمک من کاملاً حساب کنید.

خانم هال (نامطمئن): یک لحظه صبر کنید ...

برتا: نه، حالا باید بروید!

خانم هال: کمی صبر کنید! چی می‎خواستم هنوز بگم؟ ... اما مهم نیست! (و می‎رود.)

صحنه یازدهم

برتا تنها. بلافاصله آکسل می‎آید.

برتا (وقتی آمدن او را می‎شنود نامه سبز رنگ را داخل جیبش قرار می‎دهد): تموم شد! خب، زن را ملاقات کردی یا مرد را؟

آکسل: مرد را ندیدم، اما زن را ملاقات کردم. و این خیلی بهتر بود. برتا، بهت تبریک می‎گم! عکس‎هایت پذیرفته شدند!

برتا: آه! چی می‎گی! و عکس‎های تو؟

آکسل: هنوز تصمیم گرفته نشده، اما آنها هم پذیرفته می‎شوند.

برتا: آیا تو مطمئنی؟

آکسل: البته.

برتا: آه، من پذیرفته شدم! عالیه! عالیه! خب به من تبریک بگو!

آکسل: مگر هنوز این کار را نکردم؟ منظورم این است که من همین الان بهت تبریک گفتم! بعلاوه نباید هرگز پوست را قبل از شکار کردن خرس فروخت. در واقع پذیرفته شدن در نمایشگاه اصلاً چیز مهمی نیست. این یک تصادف است! این می‎تواند به آن مربوط باشد که با چه حرف الفبائی نام آدم شروع می‎شود. نام تو با حرف O شروع می‎شود و چون انتخاب را از حرف M شروع کرده‎اند بنابراین انتخاب شدن تو راحت انجام پذیرفت.

برتا: به این ترتیب می‎خواهی بگوئی به این دلیل پذیرفته شده‎ام چون اسمم با حرف O شروع می‎شود!

آکسل: نه فقط به این خاطر!

برتا: خب، پس اگر تو پذیرفته نشوی بنابراین به این دلیل است که نام تو با حرف A شروع می‎شود.

آکسل: نه فقط به این خاطر، اما بله تا حدی به این دلیل.

برتا: گوش کن، من فکر می‎کنم، آنطور که معمولاً می‎گویند چندان بزرگمنش هم نباشی. تو حسادت می‎کنی.

آکسل: چرا باید حسادت کنم؛ من اصلاً هنوز نمی‎دانم که وضعم چطور است.

برتا: اما اگر از آن مطلع می‎گشتی چطور؟

آکسل: چی؟

برتا (نامه را از جیب خارج می‎سازد)

آکسل (خود را بر روی یک صندلی می‎نشاند): چی! ... ... این ضربه‎ای‎ست که من انتظارش را نمی‎کشیدم. این خیلی بد است!

برتا: پس حالا احتمالاً اجازه دارم بهت کمک کنم!

آکسل: برتا، اینطور دیده می‎شود که تو از شکست خوردنم خوشحالی. اوه، من احساس می‎کنم که در درونم نفرت بزرگی نسبت به تو شروع به رشد گذارده.

برتا: من خوشحال دیده می‎شوم، شاید، چونکه من یک موفقیت بزرگ بدست آورده‎ام، اما وقتی آدم به انسانی پیوند خورده که بخاطر شادیِ دیگری نتواند شاد شود، بعد سخت می‎توان با او بخاطر بدبختی‎اش همدردی کرد.

آکسل: من نمی‎دانم چرا، اما حالا اینطور به نظرم می‎رسد که انگار ما باید دشمن شویم. مبارزه بخاطر برتری در بین ما آغاز شده است، به این دلیل ما نمی‎توانیم دیگر هرگز دوست همدیگر باشیم.

برتا: حس منصف تو با دیدن پیروزی فرد لایقتر در نبرد قادر به تعظیم کردن نیست.

آکسل: تو فرد لایقتر نبودی!

برتا: اما هیئت انتخاب‌کننده باید نظر دیگری داشته باشد.

آکسل: هیئت انتخاب‌کننده؟ اما خودت می‎دانی که بدتر از من نقاشی می‎کنی.

برتا: آیا مطمئنی که اینطوره!

آکسل: بله، مطمئنم. اما تو تحت شرایط مطلوبتری از من کار کردی. تو مجبور به کارهای جانبی نبودی، آتلیه در اختیار تو بود، تو یک مُدل داشتی و تو یک زنی!

برتا: بفرما، حالا متهم به این می‎شوم که توسط تو مخارجم تأمین شده است ...

آکسل: بین خودمان بماند، بله، اما جهان از آن مطلع نمی‎شود، اگر که تو خودت نروی و آن را تعریف کنی.

برتا: اوه، این را جهان مدت‎هاست مطلع گشته. اما به من بگو چرا وقتی یکی از رفقای مرد تو که نقاشی‎شان بدتر از توست و پذیرفته می‎شوند عذاب نمی‎کشی؟

آکسل: در این باره باید فکر کنم. ... می‎بینی، ما مردها هرگز شماها را بجز با احساس انتقاد نکرده‎ایم، و به همین دلیل من هنوز به مقام‎مان نسبت به همدیگر فکر نکرده‎ام. حالا، از آنجا که کفش فشار می‎آورد چنین به نظرم می‎رسد که انگار ما اصلاً رفیق نیستیم، چون من این احساس را دارم که شماها اینجا هیچکاری ندارید. یک رفیق رقیبی کم و بیش وفادار است، ما اما با هم دشمنیم. شماها در حالیکه ما در جبهه‎ها می‎جنگیدیم در پشت بوته‎ها بازی می‎کردید، و حالا، حالا که ما میز را آماده کرده‎ایم شماها دور آن می‎نشینید، طوریکه انگار در خانه خودتان هستید! 

برتا: آه که اینطور! آیا مگر زن‎ها هرگز برای جنگیدن اجازه داشتند؟

آکسل: شما همیشه اجازه این کار را داشتید، اما شماها نمی‎خواستید یا نمی‎توانستید. برای مثال در مورد زمینه کار ما که تو به زور در آن وارد شده‎ای باید قبل از آنکه شما زن‎ها قدم به جلو بردارید فن‎آوری تمام تکاملش را به انجام می‎رساند و از طرف ما مردها به پایان کمال رسانده می‎گشت. و حالا شماها کار قرن‎ها پیش را در یک آتلیه به قیمت ده فرانک، و با پولی که ما مردها با کار خودمان بدست آورده‎ایم می‎خرید.

برتا: آکسل، حالا لااقل نجیب باش!

آکسل: من کی نجیب بودم؟ بله، وقتیکه می‎گذاشتم مرا مانند یک کفش کهنه لگدمال کنی؛ ... اما حالا بالاتر از منی، حالا ممکن است که دیگر نجیب نباشم. می‎دونی، این بدبختی موقعیت اقتصادی ما را تغییر می‎دهد! من دیگر نمی‎توانم به نقاشی کردن فکر کنم، بلکه باید از رویای زندگیم چشم بپوشم و واقعاً طراح شوم.

برتا: لازم نیست این کار را بکنی؛ اگر من عکس بفروشم، هزینه‎های خودم را می‎پردازم.

آکسل: بعلاوه، این چه نوع ارتباطی است که ما با هم داریم؟ ازدواج باید بر اساس علاقه مشترک بنا شده باشد، ازدواج ما اما بر اساس تضادها بنا شده است.

برتا: در این باره می‎تونی به تنهائی اندیشه کنی؛ چون من حالا می‎رم بیرون و نهار می‎خورم؛ تو هم می‎آئی؟

آکسل: نه، من می‎خواهم با غم و اندوهم تنها باشم.

برتا: و من باید برای شادی‎ام در جمع دوستانم باشم. آه ما امشب اینجا در خانه تو یک جلسه داریم. اما حالا احتمالاً این ممکن نیست، چون تو غم و اندوه داری؟

آکسل: این برام مطلوب نیست، اما خوب باید انجام شود. بگذار که بیایند.

برتا (برای بیرون رفتن لباس می‎پوشد): اما تو باید در خانه بمانی، وگرنه اینطور دیده خواهد شد که بزدلی.

آکسل: من در خانه خواهم ماند، خیالت راحت باشد! ... اما قبل از اینکه بروی به من کمی پول بده.

برتا: صندوق پول خالیه.

آکسل: خالیه؟

برتا: بله، پول هم به پایان می‎رسد.

آکسل: می‎تونی ده فرانک به من قرض بدی؟

برتا (کیف پولش را می‎آورد): ده فرانک. بله! اگر این مقدار داشته باشم! بفرما! تو با من نمی‎آئی؟ چی؟ بعد آدم می‎تواند آن را کار عجیب و غریبی بیابد!

آکسل: نقش شیر شکست‌خورده در برابر ارابۀ پیروزی را بازی کنم! نه، من کمی زمان لازم دارم تا نقشم را برای نمایش امشب یاد بگیرم.

برتا: خدانگهدار، تا بعد!

آکسل: خدانگهدار! برتا! اجازه دارم چیزی ازت خواهش کنم!

برتا: به چه خاطر؟

آکسل: مست به خانه برنگرد! امروز از هر زمان دیگری برایم ناراحت‌کننده خواهد گشت.

برتا: به تو چه ربطی داره که چطور به خانه برمی‎گردم.

آکسل: بله، من احساس همدردی با تو می‎کنم، مانند یک خویشاوند، چون تو نام مرا را حمل می‎کنی؛ و بعلاوه دیدن یک زن مست برایم بسیار نفرت‎انگیز است.

برتا: چرا یک زن مست نفرت‎انگیزتر از یک مرد مست است؟

آکسل: بله، چرا؟ شاید، چون شماها نمی‎تونید مشروب را تحمل کنید، و بدون پنهانکاری دیده شوید.

برتا: خدانگهدار، تو واعظ اخلاق! ... پس تو با من نمی‎آئی؟ (برتا می‎رود.)

آکسل (بلند می‎شود و کت مشگی‎اش را در می‎آورد تا کت دیگری بر تن کند): نه!

 

پرده دوم

همان دکوراسیونِ پرده اول.

یک میز بزرگ با صندلی‎هائی به دور آن در وسط اتاق؛ برروی میز وسائل نوشت‎افزار، کاغذ و یک زنگوله.

 

صحنه اول

آکسل: نشسته و نقاشی می‎کشد. آبل، در حال سیگار کشیدن بر روی صندلی کنار او نشسته است.

آکسل: خب، بنابراین نهار خوردن تمام شده، و حالا در حال قهوه نوشیدن هستند؟ آیا مشروب زیاد نوشیدند؟

آبل: اوه بله! برتا بیهوده‎گوئی می‎کرد و نامطبوع شده بود.

آکسل: آبل یک چیز را به من بگو، آیا دوست من هستی یا نه؟

آبل: نه‎‌ـ‌بله، اینو من نمی‎دونم.

آکسل: می‎تونم بهت اعتماد کنم؟

آبل: نه، نمی‎تونی.

آکسل: چرا نمی‎تونم؟

آبل: اینطور به نظرم می‎رسه.

آکسل: آبل تو یک ذهن مردانه داری، و با تو می‎توان عاقلانه صحبت کرد؛ به من بگو زن بودن چه احساسی دارد! آیا احساس واقعاً وحشتناکی است؟

آبل (با شوخی): بله البته، مانند حس یک سیاه‎پوست بودن است.

آکسل: عجیب است! می‎بینی، آبل ... تو می‎دونی که من علاقه زیادی برای انصاف و عدالت دارم.

آبل: من می‎دونم، تو یک آدم مشتاقی هستی و به این خاطر هم وضعت خوب نیست.

آکسل: اما وضع تو خوب است، زیرا که تو دارای احساس نیستی.

آبل: بدون شک.

آکسل: آبل، آیا واقعاً هرگز نیاز دوست داشتن یک مرد را نداشته‎ای؟

آبل: تو چه ابلهی هستی!

آکسل: آیا هرگز مردی پیدا نکردی؟

آبل: نه، مایل نیستم با مردها هیچ رابطه‎ای داشته باشم.

آکسل: خب، مگه من مرد نیستم؟

آبل: تو ... نه!

آکسل: اما من تصور می‎کنم که یک مرد باشم.

آبل: تو یک مرد! توئی که از زن‎ها تقلید می‎کنی و مانند آنها لباس می‎پوشی.

آکسل: من، مانند زن‎ها لباس می‎پوشم؟

آبل: تو با موی فری و گردن برهنه بیرون می‎ری، در حالیکه برتا یقه ایستاده و موهای کوتاه شده حمل می‎کند. مراقب باش، او بزودی شلوار نیز به پا می‎کند.

آکسل: چه مزخرفاتی!

آبل: و چه مقامی تو در خانه‎ات داری؟ تو از او پول گدائی می‎کنی، و او قیم تو است. نه، تو مرد نیستی! اما به همین دلیل هم او وقتی خود را در شرایط بدی می‎یافت تو را برداشته است. 

آکسل: تو از برتا متنفری؛ چه چیزی بر ضد او داری؟

آبل: من نمی‎دونم، اما شاید من هم بخاطر آن اشتیاق به عدالت در رنج باشم.

آکسل: بله، آیا مگر به ایده بزرگت اعتقاد نداری؟

آبل: گاهی اوقات! گاهی هم نه! حالا دیگه به چه‌چیزی می‎شود اعتقاد داشت! گاهی اوقات چنین به نظرم می‎رسد که گذشته بهتر بوده است. ما زن‎ها بعنوان مادر مورد احترام قرار می‎گرفتیم و موقعیت افتخارآمیزی داشتیم، چون ما وظیفه شهروندی خود را انجام می‎دادیم، در خانه حکومت بی‌چون‌وچرا داشتیم، و تربیت کودکان هم اشتغال بی‌حرمتی نبود. ... آکسل، به من یک کنیاک بده! ما خیلی وراجی کردیم.

آکسل (کنیاک می‎آورد): جرا مشروب می‎نوشی؟

آبل: نمی‎دونم! حوصله‎ام سر رفته است.

آکسل: مرد باید چطور باشد؟

آبل: مرد باید بر زن تسلط داشته باشد.

آکسل: و اگر می‎تونستی چنین مردی را پیدا کنی؟

آبل: سپس من ... مگر می‎شود چیز دیگری گفت؟ ... عاشق او می‎گشتم! اما اگر تمام رفتارش یک دروغ باشد؟ بعد چی؟

آکسل: بله، اما حداقل به این خاطرش یک جنبش بوجود می‎آید.

آبل: آه، اینجا جنبش زیادی وجود دارد، جنبش‎های پیشرفته و ارتجاعی. حتی برای یک حماقت هم، اگر آدم اکثریت را برنده شود می‎توان یک جنبش بوجود آورد!  

آکسل: اگر چنین می‎بود، بعد شماها بخاطر هیچ این همه سر و صدا راه نمی‎انداختید، زیرا حالا تازه زندگی کردن درست و حسابی ناراحت کننده می‌شود.

آبل: ما اینطور سر و صدا راه می‎اندازیم تا شماها در سر پریشان شوید! جریان این است. ... خب، آکسل، حالا احتمالاً یشتر وقت آزاد بدست می‎آری، چون برتا عکس فروخته است.

آکسل: فروخت؟ آیا او فروخت؟

آبل: مگه نمی‎دانی؟ عکس کوچک درخت سیب را.

آکسل: نه، برتا از آن چیزی به من نگفت! کی فروخت؟

آبل: دو روز پیش! این را نمی‎دانی؟ خب، پس احتمالا می‎خواهد با پول فروش غافلگیرت کند.

آکسل: مرا؟ او خودش مسئول صندوق پول است!

آبل: که اینطور! پس احتمالاً ... ساکت، برتا دارد می‎آید!

برتا (داخل می‎شود)

صحنه دوم

افراد قبل. برتا.

برتا (به آبل): اینجا رو ببین، شب‌بخیر! تو اینجائی؟ پس چرا زود رفتی؟

آبل: من حوصله‎ام سر رفته بود!

برتا: بله، با شادی دیگران شاد بودن مطلوب نیست.

آبل: نه!

برتا: آکسل، تو اینجا نشستی و داری نقاشی می‎کشی؟

آکسل: بله، من نشستم و دارم نقاشی می‎کشم.

برتا: اجازه دارم ببینم! قشنگ شده، اما بازوی راست بلندتر شده.

آکسل: مطمئنی؟

برتا: مطمئن؟ بله من آن را می‎بینم! بده ببینم! (او قلم‎مو را از دست او می‎گیرد.)

آکسل: نه، نکن! خجالت نمی‎کشی؟

برتا: داری چی می‎گی؟

آکسل (عصبانی): من گفتم، خجالت! (او بلند می‎شود): می‎خوای به من نقاشی کردن یاد بدی؟

برتا: چرا که نه؟

آکسل: چون تو مطمئناً از من می‎تونی یاد بگیری، اما نه من از تو.

برتا: من فکر می‎کنم که حضرت آقا با همسرشون بسیار بی‎مبالات برخورد می‎کنند. آدم باید این را بداند که کدام احترامی ...

آبل: برتا، حالا تو اما کاملاً دمُده شدی! چه احترام خاصی مگه یک مرد به زن بدهکاره، مگه قرار نیست که زن دارای حقوق برابر با مرد باشه؟

برتا: خب، بنابراین تو رفتار خشونت‎آمیز مرد با همسرش را صحیح می‎دونی؟

آبل: بله، و اگر رفتار زن با شوهرش بی ادبانه باشد.

آکسل: اینطور خوب است! چشم‎های همدیگر را در بیارید!

آبل: آه نه. جریان برای این کار اما خیلی ناچیز است.

آکسل: این حرف را نزن! ... برتا گوش کن! چون از حالا به بعد اقتصاد ما در معرض تغییر است، بنابراین من می‎خوام وضعیت مالی‎مان را بدانم. لطفاً دفترچه اقتصاد خانه را به من بده!

برتا: این انتقام نجیبانه برای این است که تو پذیرفته نشده‎ای!

آکسل: انتقام یعنی چه؟ دفترچه اقتصاد خانه با پذیرفته نشدن من چه ارتباطی دارد. کلید کمد را بده به من!

برتا (در کیفش جستجو می‎کند): بفرما! ... هوم! اما عجیب است، من فکر می‎کردم که پیداش کردم!

آکسل: پیداش کن!

برتا: تو با لحن خیلی دستور دهنده‎ای حرف می‎زنی! من از این خوشم نمیاد!

آکسل: باید همین حالا کلید را پیدا کنی!

برتا (دراتاق به جستجو می‎پردازد): این قابل درک نیست! ... نیستش! من نمی‎تونم کلید را پیدا کنم! باید گمش کرده باشم.

آکسل: مطمئنی که اینجا نیست؟

برتا: کاملا! مطمئنم!

آکسل (می‎رود و زنگوله را به صدا می‎آورد)

دختر (پس از لحظه کوتاهی می‎آید)

صحنه سوم

افراد قبل. دختر.

آکسل: یک کلیدساز بیاورید!

دختر: یک کلیدساز؟

آکسل: یک کلیدساز؛ او باید یک قفل کمد را باز کند! دختر (نگاهی به برتا می‎اندازد): بله، من فوری می‎روم! (دختر می‎رود.)

صحنه چهارم

افراد قبل، بدون دختر.

آکسل (کت دیگری بر تن می‎کند، روبان را می‎کَند و آن را روی میز پرت می‎کند): بانوان عزیز، معذرت می‎خوام!

برتا (نرم): خجالت نکش! می‎خوای بری بیرون؟

آکسل: بله، می‎خوام برم بیرون!

برتا: برای جلسه نمی‎مونی؟

آکسل: نه، همانطور که می‎بینی.

برتا: بله، اما مردم آن را کاملاً بی‌ادبانه می‎یابند!

آکسل: مهم نیست! من کار مهم‎تری از گوش دادن به حرف‎های بی‌معنی شما دارم.

برتا (ناآرام): قصد داری کجا بری؟

آکسل: من احتیاجی ندارم در این باره به تو گزارش بدم. من هم از تو نمی‎پرسم کجا می‎ری.

برتا: تو حتماً فراموش نمی‎کنی که ما برای فردا شب مردم را در خانه به مهمانی کارناوال دعوت کردیم.

آکسل: مهمانی؟ این درسته. فردا شب. هوم!

برتا: این درست نیست که قول‎مان را پس بگیریم، چون اویسترمارک و کارل امروز آمده بودند و من آنها را هم دعوت کردم.

آکسل: چه بهتر.

برتا: پس زود به خانه برگرد تا بتونی لباس کارناوالتو امتحان کنی.

آکسل: لباس کارناوال! آه بله، این درست است! من باید نقش یک زن را بازی کنم.

دختر (بازمی‎گردد)

صحنه پنجم

افراد قبل. دختر.

دختر: کلیدساز حالا وقت ندارد، اما تا چند ساعت دیگر می‎آید.

آکسل: او وقت ندارد! ... که اینطور! ... شاید در این بین کلید پیدا شود! من حالا باید در هرحال بروم. خدانگهدار!

برتا (نرم): خدانگهدار! دیر برنگرد.

آبل (سرش را برای آکسل به نشانه خداحافظی تکان می‎دهد)

آکسل: من هنوز نمی‎دونم که چه خواهم کرد. خدانگهدار! (آکسل می‎رود.)

صحنه ششم

آبل. برتا.

آبل: مولا و سرورت خیلی بدخو بود

برتا: بسیار وقیح! می‎دونی، خیلی مایل بودم او را خم کنم، آنقدر زیاد که فقط بتواند بخزد.

آبل: بله، اینطور به نظر می‎رسه که جریان نمایشگاه برایش هنوز کافی نیست. ... برتا، به من بگو: آیا تو هرگز عاشق این دیوانه بوده‎ای؟

برتا: عاشق؟ ... او خیلی مورد علاقه‎ام است، چون او مهربان بود. اما او ابله است و ... وقتی می‎خواهد رُل یک مرد را بازی کند احساس می‎کنم که قادر به تنفر از او هستم. فکرش را بکن، حالا گفته می‎شه که عکس‎های منو او کشیده.

آبل: تا این حد پیش آمده، پس باید کار چشمگیری انجام بدی.

برتا: اگر فقط می‎دونستم که چکاری باید کرد؟

آبل: من عادت کردم سعی کنم مبتکر باشم. بله، بگذار ببینم! گوش کن! اگر بگذاری عکس‎های پذیرفته نشده‎اش را فردا شب به خانه برگردانند، درست زمانیکه بقیه آنجا هستند.

برتا: نه، بعد اینطور دیده می‎شود که انگار می‎خوام پیروزیم را به رُخ بکشم. این خیلی بیرحمانه‎ست.

آبل: آه، و اگه من بذارم این کار را بکنند! یا گاگا، این حتی بهتر هم است. بعد به نام آکسل آنها را می‎فرستند. آنها باید در هرحال به خانه آورده شوند، و این هیچ رازی نیست که آن عکس‎ها پذیرفته نشده‎اند.

برتا: نه، می‎دونی ...

آبل: چی؟ او شایعه‎های دروغ پراکنده می‎سازه، بنابراین تو هم این حق را داری که از خودت دفاع کنی!

برتا: من مایلم این کار را بکنم، اما من نمی‌خوام که شخصاً عمل کنم. من فقط می‎خوام بتوانم آنجا بایستم و قسم بخورم که من بیگناهم.

آبل: ناراحت نباش! من مسئولیت همه کارها را به عهده می‎گیرم.

برتا: فکر می‎کنی برای چی دفترچه اقتصاد خانه را می‎خواست؟ او تا حالا آن را نخواسته بود! آیا کاسه‎ای زیر نیم‎کاسه است؟

آبل: امکانش است. او می‎خواهد ببیند که آیا تو سیصد فرانک فروش عکس را تحت درآمد درج کردی یا نه.

برتا: کدام عکس؟

آبل: عکسی که تو به مادام روبی فروختی.

برتا: تو این را از کجا می‎دانی؟

آبل: این را تمام جهان می‎داند!

برتا: آکسل هم می‎داند؟

آبل: بله، من تصادفاً به او گفتم، چون فکر می‎کردم که آن را می‎داند. این بطور وحشتناکی از طرف تو غیرعاقلانه بود که به او بلافاصله نگفتی. 

برتا: مگه عکس فروختن من به او مربوط می‎شود؟

آبل: آه بله، در ارتباط خاصی!

برتا: بله، پس بهش می‎گم چون او قبلاً بخاطر راه یافتن من به نمایشگاه عصبانی بوده بنابراین نمی‎خواستم به او بیشتر از این صدمه بزنم.  

آبل: در اصل درآمد تو به او مربوط نمی‎شه، چون شماها در نوعی از تفکیک دارائی با هم زندگی می‎کنید؛ و تو تمام دلایل را داری که او را کوچک کنی، حتی اگر فقط بنا به ساختن یک سرمشق باشه. وقتی او امشب با موعظه‎هایش آمد تزلزل‎ناپذیر باش.

برتا: اوه، خوب می‎دونم چطور باید باهاش برخورد کنم. اما یک چیز دیگه. با ماجرای اویسترمارک چه باید کنیم.

آبل: اویسترمارک، بله، او بزرگ‎ترین دشمن منه. او را به عهده من بذار! ما هر دو، او و من، باید بخاطر یک موضوع قدیمی تسویه حساب کنیم. تو آرام باش! از پس او برخواهیم آمد، زیرا که ما قانون را در کنار خود داریم.

برتا: قصد داری چکار کنی؟

آبل: ما آنها را با هم روبرو می‎کنیم، همونطور که به زبان دادگاه نامیده می‎شه.

برتا: معنیش چی می‎شه؟

آبل: خانم هال و دو دخترش را دعوت کن، بعد چهره اویسترمارک دیدنی می‎شه.

برتا: نه، در خانه من اجازه رسوائی نیست.

آبل: چرا نه؟ می‎خوای چنین پیروزی را از دست بدی؟ در جنگ باید دشمن را کشت و نه اینکه فقط او را زخمی ساخت. و حالا جنگ است!

برتا: بله، اما یک پدر که زن و دخترهاشو هجده سال ندیده!

آبل: خب، پس او حالا آنها را خواهد دید.

برتا: آبل، تو وحشتناکی!

آبل: من از تو قویترم. ازدواج باید تو را نرم ساخته باشد! آیا شما دو نفر مانند زن و شوهر واقعی زندگی می‎کنید؟

برتا: تو چه ابلهی!

آبل: تو آکسل را تحریک کردی؛ تو او را لگدمال کردی، اما او هنوز می‎تونه به پاشنه پای تو نیش بزنه. بنابراین!

برتا: آیا فکر می‎کنی که او جرئت این کار را دارد؟

آبل: من فکر می‎کنم وقتی او به خانه برگردد یک صحنه وجود داشته باشد!

برتا: اوه، من خانه را براش نورانی می‎کنم.

آبل: اگر فقط بتونی! جریان کلید کمد ابلهانه بود! بیش از حد ابلهانه!

برتا: شاید ابلهانه بوده باشد. اما او بعد از خارج شدن از خانه دوباره حالش جامیاد. من آکسل را  می‎شناسم.

دختر (با یک بسته داخل می‎شود)

صحنه هفتم

افرادِ قبل. دختر.

دختر: این بسته لباس برای آقا است.

برتا: بله چه خوب! بده به من! این دوستداشتنی‎ست!

دختر: اما این احتمالاً برای شماست؛ آخه این لباس زنانه است.

برتا: نه، درسته! این لباس آقاست!

دختر: آه، عجیبه، باید آقا حالا لباس زنانه بپوشد!

برتا (در حال رفتن به سمت میز): چرا نه، وقتی ما دامن می‎پوشیم. خوب حالا کافی‎ست. تو می‎تونی بری. (برتا بسته را باز می‎کند و یک لباس اسپانیائی زنانه از آن بیرون می‎آورد.)

دختر (می‎رود)

آبل: بله، این فکر قشنگیه. آه، این خوبه، به دیوانگی‎هایش می‎آید.

ویلمر (با یک مرد می‎آید که پاکت‎هائی حمل می‎کند و بعد می‎رود)

صحنه هشتم

افرادِ قبل. ویلمر.

ویلمر: (در فراک مشکی، با پیراهن سفید، یک گل در جادگمه؛ شلوار تا زانو، دستمال گردن قرمز رنگ و با دگمه سرآستین): شب بخیر، آیا تنهائید؟ این هم از شمع‎ها و بطری‎ها. یک بطر لیکور و دو بطر شراب شیرین؛ دو پاکت توتون و غیره.

برتا: خب گاگا، حالا دوباره یک جوان خوبی بودی!

ویلمر: و اینجا قبض رسید!

برتا: قبض! دوباره تو اینطور تفسیر کردی؟

ویلمر: بله، ما به توافق خواهیم رسید. اما حالا عجله کنید، زیرا پیرزن احتمالاً بزودی اینجا خواهد بود.

برتا: می‎تونی لطف کنی و چوب‎پنبه بطری‎ها را دربیاری، و من هم شمع‎ها را روی میز می‎گذارم.

ویلمر: با کمال میل!

برتا: (کنار میز پاکت شمع‎ها را باز می‎کند)

ویلمر: (در کنار او ایستاده و بطری‎ها را باز می‎کند)

آبل: خیلی خانوادگی دیده می‎شه. گاگا، تو می‎تونستی شوهر شایسته‎ای بشی.

ویلمر (دستش را به گردن برتا می‎اندازد و پشت گردن او را می‎بوسد.)

برتا: (خود را می‎چرخاند و به او یک سیلی می‎زند): بچه لوس، خجالت نمی‎کشی! تو جرأت چنین گستاخی‎ای  به خودت می‎دی؟

آبل: گاگا، چیزی نمی‎گی، پس شایسته کتک خوردنی.

ویلمر: (عصبانی): لوس؟ نمی‎دونی من چه هستم! آیا نمی‎دونی که من یک نویسنده سرشناسم!؟

برتا: تو؛ با این بدنویسی کردنت!

ویلمر: ولی وقتی برای شماها می‎نوشتم بدنویسی نبود.

برتا: تو آنچه ما صحبت می‎کردیم را می‎نوشتی، این همه‌چیزی بود که می‎نوشتی.

ویلمر: مراقب باش، برتا؛ می‎دونی که می‎تونم پائین بیارمت.

برتا: پس تحدید می‎کنی، تو سگ کوچولو. آبل، چطوره این جوون را بگیریم و کتک مفصلی بهش بزنیم؟

آبل: برتا، فکر کن، که چی می‎گی!

ویلمر: که اینطور، پس من سگ کوچولو شماها بودم و نقش نوکرتون را بازی کردم؛ اما من دندان هم می‎تونم بگیرم!

برتا: اجازه دارم دندان‎هایت را ببینم؟

ویلمر: تو باید آن را احساس کنی!

برتا: خب! بیا جلو! بیا!

آبل: اما حالا آرام بگیرید، قبل از اینکه پشیمون بشید!

ویلمر (به برتا): آیا می‎دونی در باره یک زن ازدواج کرده که از یک مرد جوان هدیه قبول می‎کند چه می‎توان گفت؟

برتا: هدیه؟

ویلمر: دو سال است که هدایای من را قبول می‎کنی.

برتا: هدیه! تو باید کتک بخوری، تو موجود تقلبی‎ای که خودشو همیشه به لباسم آویزان ساخته. فکر می‎کنی نمی‎تونم از پس تو بربیام!

ویلمر (با شانه بالا انداختن): بله، این در واقع امکانپذیر است.

برتا: تو جرأت می‎کنی به شرافت یک زن شک ببری.

ویلمر: شرافت! هوم! این باعث افتخار توست که گذاشتی تعداد زیادی اقلام خانه‎داری بخرم، که تو حتی پول آنها را از شوهرت هم می‎گرفتی.

برتا: از خونه من خارج شو، بدبخت!

ویلمر: خانه تو! آدم با رفقا دقیق حساب نمی‎کند، اما با دشمنان با دقت کامل. و تو باید انتظار دریافت از من را داشته باشی ... ماجراجو، مطمئن باش که حساب پس می‎دی! (او می‎رود.)

صحنه نهم

برتا. آّبل.

آبل: برتا، تو بخاطر حماقت‎هات سکندری خواهی خورد! یک دوست را بعنوان دشمن از خود راندن خطرناک است.

برتا: آه، جرئتشو نداره! او به خودش جرأت می‎ده منو ببوسه! او به خودش جرأت می‎ده بخاطرم بیاره که من یک زن هستم.

آبل: می‎دونی، من فکر می‎کنم که یک مرد همیشه به این فکر خواهد کرد! تو با آتش بازی کردی.

برتا: آتش! آیا مگه نمی‎شه یک مرد و یک زن بعنوان رفیق با هم زندگی کنند بدون اینکه آتش وجود داشته باشه.

آبل: نه نمی‎شه، می‎دونی، تا وقتی دو جنس نر و ماده وجود دارد احتمالاً همیشه آتش‎سوزی هم وجود خواهد داشت!

برتا: بله، اما این باید عوض بشه!

آبل: بله ... باید عوض بشه ... سعی کن!

دختر(می‎آید)

صحنه دهم

افرادِ قبل. دختر.

دختر (به زحمت می‎تواند جلوی خنده‎اش را بگیرد): یک خانم بیرون هستند ... که خود را ... ریچارد ... ریچارد ... وال‎اشترویم می‎نامد!

برتا (به سمت در می‎رود): آه، ریچارد آنجاست!

آبل: خب، پس می‎تونیم جلسه را افتتاح کنیم! ... برتا، حالا مشخص می‎شه که آیا می‎تونیم نخ تو را مرتب کنیم!

برتا: مرتب کردن یا آن را قطع کردن.

آبل: یا در آن گیر کردن!

 

 

پرده سوم

دکوراسیون مانندِ دو پردۀ قبل.

چراغ آویزان از سقف روشن شده است. نور ماه از بیرون از پنجره آتلیه به درون می‏تابد. در شومینه آتش روشن است.

 

صحنه اول

برتا. دختر.

برتا (لباس صبح توری بر تن دارد و مشغول دوختن چیزی به لباس زنانه اسپانیائی‎ست)

دختر (یقه لباس را چین می‎دهد)

برتا: نشستن و انتظار شوهر را کشیدن کار سرگرم‌کننده‎ای نیست.

دختر: مادام فکر می‎کنند که برای آقا سرگرم‌کننده‎تر است اینجا بنشینند و انتظار مادام را بکشند؟ این امروز برای اولین بار است که او تنهائی بیرون رفته است ...

برتا: خب، بعد او چه می‎کند، وقتی تنها اینجا است؟

دختر: او می‎نشیند و بلوک‎های چوبی رنگ می‎زند.

برتا: بلوک چوب!

دختر: بله، او یک تپه بزرگ چوب دارد که آنها را رنگ می‎زند.

برتا: هوم! ایدا یک چیز را به من بگو! آیا آقا هرگز به تو دست‎درازی کرده؟

دختر: نه، هرگز! ایشون یک آقای منظم هستند!

برتا: آیا مطمئنی؟

دختر (با اطمینان): آیا مادام فکر می‎کنند که من از اون دخترها هستم ...

برتا: ساعت چند است؟

دختر: احتمالاً ساعت یازده و نیم باید باشد.

برتا: خب! پس تو می‎تونی برای خوابیدن بری.

دختر: مادام در میان این خُرده‎ریزها نمی‎ترسند؟

برتا: من و ترس! ... ساکت، درِ خانه باز شد! خب! شب بخیر!

دختر: شب‌بخیر، مادام! خوب بخوابید! (دختر می‎رود.)

صحنه دوم

برتا. سپس آکسل.

برتا (به کارش ادامه می‌دهد، خود را روی کاناپه می‎اندازد، لباس توری‎اش را مرتب می‎کند. سپس از جا می‎جهد، نور چراغ را پائین می‎کشد، بعد دوباره بر روی کاناپه دراز می‎کشد و خود را به خواب می‎زند.)

(یک مکث)

آکسل (داخل می‎شود): کسی اینجاست؟ ... برتا، تو اینجا هستی؟

برتا (سکوت می‎کند)

آکسل (پیش برتا می‎رود): خوابیدی؟

برتا (نرم): آه! توئی، دوست من! شب‌بخیر! من دراز کشیده بودم و چُرت می‎زدم، و من خواب بدی می‎دیدم ...

آکسل: ابن را دروغ می‎گوئی، چون من از طریق پنجره حیاط دیدم که تو خودتو روی کاناپه دراز کردی.

برتا (خشمگین می‎شود)

آکسل (آرام): اغواگری در لباس خواب لازم نیست! بدون ملودرام! عاقل باش و گوش کن من به تو چی می‎گم! (او روی یک صندلی در وسط اتاق می‎نشیند.)

برتا: مگه چه‌چیزی می‎خوای به من بگی؟

آکسل: کلی حرف برای گفتن دارم؛ اما من با تصمیمی که گرفته‎ام شروع می‎کنم: ما باید به این زندگی صیغه‎وار خاتمه بدیم.

برتا: چی؟ (برتا خود را از پشت بر روی کاناپه می‎اندازد): آه خدای من، چه چیزهائی باید تجربه کنم!

آکسل: لطفاً بدون هیستری، وگرنه آب قهوه را بر روی سرت می‎پاشم.

برتا: این انتقام پیروزی من بر تو در رقابت آزاد است.

آکسل: این هیچ ربطی به موضوع ندارد.

برتا: تو هیچوقت منو دوست نداشتی!

آکسل: بله، من تو را دوست داشتم، این تنها انگیزه ازدواج من با تو بود؛ اما تو به چه دلیل با من ازدواج کردی؟ چون تو در موقعیت بدی قرار داشتی و به یرقان دچار بودی!

برتا: شانس آوردیم که کسی صدای ما را نمی‎شنود!

آکسل: اگر هم کسی صدای‎مان را می‎شنید فاجعه نبود. من مانند یک رفیق با تو رفتار کردم، با اعتماد بی‌حد و مرز، و من فداکاری‎های کوچکی کردم، همانطور که می‎دونی. ... قفل‎ساز اینجا بود؟

برتا: نه، او نیامد!

آکسل: دیگر آمدنش ضروری نیست. من صورتحساب‎هایت را دیدم.

برتا: که اینطور، تو در کتاب‎های من جاسوسی می‎کنی.

آکسل: دفترچه اقتصاد خانه مشترکه! تو هزینه‎های اشتباه نوشته و درآمدها را یادداشت نکرده بودی.

برتا: شاید اینطور باشه، اما ما در مدرسه درس حسابداری نمی‎خونیم!

آکسل: ما هم نمی‎خونیم! و آنچه مربوط به آموزش و پرورش می‎شود را تو بهتر از من داشتی: تو به سمینار رفتی، اما من فقط به مدرسه ابتدائی رفتم.

برتا: این کتاب‎ها نیستند که آموزش می‎دهند ...

آکسل: نه، بلکه مادرها! اما تعجب‎آوره که آنها نمی‎تونند دخترها را به صادق بودن آموزش بدهند.

برتا: صداقت! آیا مگه اما تمام جرم و جنایت‎ها را مردها انجام نمی‎دهند؟

آکسل: منظورت کسانی‎ست که محکوم شده‎اند، اما در نزد نود و نه در صد از مردانِ مجرم می‎شود از قاضی پرسید: پس زن کجاست؟ اما ... به تو برگردیم. ... تو تمام مدت دروغ گفتی و عاقبت کلاهبرداری کردی. برای مثال در دفترچه بجای بیست فرانک برای صبحانه در نزد مارگوری نوشته شده است بیست فرانک برای رنگ.

برتا: این حقیقت ندارد؛ صبحانه فقط دوازده فرانک ارزش دارد.

آکسل: بنابراین هشت فرانک در جیبت قرار دادی! ... و بعد سیصد فرانک از فروش عکس را ثبت نکردی.

برتا: در قانون ما نوشته شده است: "آنچه زن توسط کار خود کسب می‎کند به تنهائی در اختیار دارد."

آکسل: بنابراین آن یک تضاد و جنون وسواس نبود؟!

برتا: نه، چنین نبود!

آکسل: خب، حالا نمی‎خواهیم تنگ‌نظر باشیم، تو پول خودت را در اختیار داری و بعلاوه با شیوه غیرمسئولانه پول من را هم در اختیار داشتی. آیا فکر نمی‎کنی که تو ــ در رفاقت ــ باید برایم تعریف می‎کردی که عکس را فروخته‎ای؟

برتا: این به تو هیچ مربوط نمی‎شد. 

آکسل: این به من مربوط نمی‎شد! خب، پس فقط این باقی‌می‎مونه که من کار طلاق‎مون را به جریان بیندازم.

برتا: طلاق! فکر می‎کنی که من قصد دارم با ننگ یک زن مطلقه به اطراف برم! فکر می‎کنی اجازه می‎دم که منو مثل یک کلفت که با چمدانش اخراج می‎کنند از خانه‎ام بیرون کنند!

آکسل: من اگه می‎خواستم می‎تونستم تو را به خیابان بندازم، اما من می‎خوام انسانی رفتار کنم و طلاق را به علت عدم توافق به جریان بندازم!

برتا: وقتی تو اینطور صحبت می‎کنی، یعنی که هرگز منو دوست نداشتی!

آکسل: به من جواب بده: پس فکر می‎کنی چرا من از تو تقاضای ازدواج کردم؟

برتا: چون می‎خواستی که مجبورم کنی دوستت داشته باشم.

آکسل: آه خدای من، حماقت والا. ... من می‎تونستم از تو بخاطر جعل سند شکایت کنم، چون تو به ویلمر بدهکار بودی و مبلغ بدهی را از طریق حساب بانکی من پرداختی.

برتا: آه، پس این حیوان کوچک پیش تو بود!

آکسل: من همین الان پس از پرداختن سیصد و پنجاه فرانکی که تو بهش بدهکار بودی از او جدا شدم. اما ما نمی‎خواهیم در مورد پول تنگ‎نظر باشیم. ما هنوز چیزهای بدتری در پش داریم. تو گذاشتی که این رذل قسمتی از اقتصاد خانه‎ام را بپردازد و به این وسیله آبرویم را کاملاً از بین بردی. با پول چه کردی؟

برتا: هرچیزی که تو می‎گی دروغه!

آکسل: تو پول را از پنجره بیرون انداختی؟

برتا: نه، من آن را پس‎انداز کردم، و تو این کار را نمی‎تونی، تو ولخرج!

آکسل: اوه، تو روحِ صرفه‎جو! لباس خوابی که پوشیدی دویست فرانک ارزش داره و لباس خواب من بیست و پنج فرانک.

برتا: آیا باز هم حرف برای گفتن داری؟

آکسل: نه بیشتر، بجز اینکه تو در آینده باید به فکر دادن خرج خودت باشی. من دیگه نمی‎خوام بر روی قطعات چوب نقاشی و شایستگی پس‎انداز کردن را به تو واگذار کنم.

برتا: که اینطور، تو فکر می‎کنی به این راحتی می‎تونی از زیر بار وظایف ازدواج شانه خالی کنی. تو خواهی دید!

آکسل: حالا چون چشم‎هایم باز شده‎اند بنابراین حوادث گذشته رنگ دیگری به خود می‎گیرند. تقریباً چنین به نظرم می‎آید که تو برای ازدواج دام گسترده بودی؛ انگار که من اینجا و آنجا در معرض چیزی که به آن اغوا می‎گویند قرار گرفته بودم؛ حالا به نظرم می‎رسد که من برای ازدواج انگار بسوی یک زنِ ماجراجو دست دراز کرده بودم که می‎خواست از من در یک هتل پول تیغ بزند؛ تقریباً اینطور به نظرم می‎رسد که از وقتی با تو ازدواج کرده‌ام در زیر بار زندگی می‎کنم! (او بلند می‎شود.) حالا، وقتی تو اینطور آنجا پشت کرده به من ایستاده‎ای و من گردنت را با موی کوتاه می‎بینم، اینطور است ... بله، این طوری است که انگار ... اوه! انگار که تو یودیت هستی و بدنت را بخاطر جدا کردن سر از بدنم به من هدیه می‎دهی. ببین، آنجا لباسی قرار دارد که باید می‎پوشیدم، و تو با آن قصد حقیر ساختنم را داشتی! بله، زیرا تو احساس می‎کردی که پوشیدن این لباس چین‎دار برایم یک حقارت خواهد بود. نه! بفرما این هم دستمزد عشقت، من زنجیرم را دور می‎اندازم! (او حلقه ازدواجش را دور می‎اندازد.) 

برتا (او را با تعجب نگاه می‎کند.)

آکسل (با دست موی خود را به سمت بالا شانه می‎کند): تو جرأت نداشتی ببینی که من پشانی بلندتری از پبشانی تو دارم، به این دلیل باید مویم آن را می‎پوشاند تا تو را تحقیر نکند. اما چون تو به برابر بودن با من راضی نبودی، وقتی من خودم را پائین می‎کشیدم، به این ترتیب باید تو پائینتر از من باشی، همانطور که در واقع هستی!

برتا: و تمام اینها، این انتقام نجیبانه، چون تو پائینتر بودی!

آکسل: من پائینتر از تو بودم، حتی وقتیکه عکس‎هایت را می‎کشیدم!

برتا: تو عکس‎های منو کشیدی؟ یک بار دیگه این حرف را بزنی کتک می‎خوری.

آکسل: توئی که قدرت خام را تحقیر می‎کنی، تو اولین نفری هستی که به قدرت خام پناه می‎بری! بزن ببینم!

برتا: فکر می‎کنی نمی‎تونم! (او به سمت آکسل می‎رود.)

آکسل (هر دو مچ دست برتا را با یک دست می‎گیرد و محکم نگاه می‎دارد): نه، من اینطور فکر نمی‎کنم. حالا متقاعد شدی که من حتی از نظر بدنی هم از تو برترم؟ تعظیم کن یا اینکه دست‎هاتو می‎شکنم!

برتا: جرأت می‎کنی منو بزنی؟

آکسل: چرا که نه؟ من فقط یک دلیل می‎شناسم که چرا باید تو را نزنم.

برتا: چه دلیلی؟

آکسل: اینکه تو فاقد صلاحیت هستی.

برتا (سعی می‎کند خود را آزاد سازد): آخ، ولم کن!

آکسل: فقط وقتی که تو طلب بخشش کنی! خب، زانو بزن! (او با یک دست برتا را مجبور به زانو زدن می‎کند): حالا صورتت را بالا بیار و به من نگاه کن، از پائین! آنجا جای توست، جائی که خودت انتخاب کرده‎ای!

برتا (تسلیم می‎شود): آکسل، آکسل! من تو را دوباره نمی‎شناسم! آیا تو همون کسی هستی که برام سوگند یاد کرد دوستم داشته باشه، همون کسی که خواهش کرد منو رو دست بگیره، اجازه بالا بردنم را داشته باشه.

آکسل: اون فرد منم! من در آن زمان قوی بودم و فکر می‎کردم دارای نیرو هستم، اما تو موی نیروی منو در حالیکه بدن خسته‎ام در آغوشت قرار داشت قیچی کردی، تو بهترین خونم را وقتی در خواب بودم مکیدی، و اما هنوز به آن اندازه‎ای است که تو را به زانو درآرم. بلند شو و بگذار ما دکلمه کردن را ختم کنیم. ما باید در باره کارمون صحبت کنیم!

برتا (بلند می‎شود، بر روی کاناپه می‎نشیند و گریه می‎کند.)

آکسل: چرا گریه می‎کنی؟

برتا: من نمی‎دونم! شاید چونکه ضعیف هستم!

آکسل: می‎بینی، من نیروی تو بودم! وقتی من نیرویم را پس گرفتم، دیگر هیچ‌چیز برای تو باقی‌نماند. تو مانند یک توپ پلاستیکی بودی که من باد کردم؛ وقتی من تو را ول کردم تو سقوط کردی.

برتا (بدون نگاه کردن): من نمی‎دونم آیا اینطور است که تو می‎گوئی، اما از وقتی که ما ناموافق شدیم نیرو ترکم کرده! آکسل، باور کن، من هرگز چیزی را که حالا احساس می‎کنم هرگز احساس نکرده بودم!

آکسل: که اینطور، مگر حالا چه احساس می‎کنی؟

برتا: این را نمی‎تونم بگم! من نمی‎دونم، که آیا آن ... عشق است.

آکسل: تو از عشق چه می‎فهمی! آیا مانند اشتیاق ساکتی برای یک بار دیگر زنده خوردنم نیست؟ تو شروع می‎کنی به دوست داشتن من! چرا زودتر وقتی که من با تو خوب بودم شروع نکردی؟ خوبی حماقت است، پس بگذار که بد باشیم! درست نمی‎گم؟

برتا: بله، بهتره که کمی بد باشی، اما نه ضعیف. (برتا از جا بلند می‎شود): آکسل، منو ببخش، اما منو ترک نکن. منو دوست داشته باش! آه منو دوست داشته باش!

آکسل: دیر شده! دیروز، حتی امروز صبح در برابرت به زانو می‎افتادم، همونطور که حالا تو در برابرم ایستاده‎ای، اما حالا دیگه دیر شده!

برتا: چرا حالا دیر شده؟

آکسل: چون من امشب تمام زنجیرها را تا آخرین حلقه پاره کرده‎ام!

برتا (دست‎های او را می‎گیرد): منظورت از این حرف چیه؟

آکسل: من به تو وفادار نبودم!

برتا (قیافه‎اش درهم می‎رود): آه!

آکسل: فقط با این قصد که خودم را از تو آزاد کنم!

برتا (مسلط بر خود): او که بود؟

آکسل: یک زن ... ...

(سکوت.)

برتا: چطور دیده می‎شد؟

آکسل: مثل یک زن! با موی بلند، پستان‌های برجسته و غیره! تو می‎خواستی از خودت محافظت کنی!

برتا: تو فکر می‎کنی که من به یک چنین ــ کسی ــ حسادت می‎کنم؟

آکسل: یک چنین، دو چنین، بسیاری از چنین زن‎هائی!

برتا (نفس عمیقی می‎کشد): و دوستامون برای فردا دعوت شده‎اند. می‎خوای رسوائی به بار بیاری و دعوت را لغو کنی؟

آکسل: نه، من نمی‎خوام در انتقام گرفتنم آدم پستی باشم! ما فردا مهمانی داریم و پس‎فردا راه ما جدا می‎شود!

برتا: بله، حالا باید راهمان از هم جدا شود! شب‌بخیر! (او به طرف درِ سمت راست می‎رود.)

آکسل: شب‌بخیر! (او به طرف درِ سمت چپ می‎رود.)

برتا (می‎ایستد): آکسل!

آکسل: خب؟

برتا: هیچ! ... بله، صبر کن! (او با دست‎های گشوده بسوی آکسل می‎رود): منو دوست داشته باش، آکسل! دوستم داشته باش!

آکسل: می‎خواهی با کس دیگری قسمت کنی؟

(سکوت.)

برتا: بله، فقط منو دوست داشته باش!

آکسل: نه، من این کار را نمی‎تونم! تو دیگه مانند قدیم جذبم نمی‎کنی.

برتا: دوستم داشته باش، از سر ترحم! من فکر می‎کنم که حالا صادق باشم وگرنه هرگز خودم را در برابر هیچ مردی اینطور تحقیر نمی‎کردم که در برابر تو می‎کنم.

آکسل: اگر هم با تو ترحم می‎داشتم، باز هم نمی‎تونستم به آن فرمان دوستداشتن بدهم. دیگر مُرده است!

برتا: من بخاطر عشق یک مرد گدائی می‎کنم، من، یک زن، و او من را از خود می‎راند!

آکسل: چرا که نه! ما هم می‎تونیم یک بار حق داشته باشیم نه بگوئیم، گرچه ما آن را زیاد خوش‌سلیقه نمی‎یابیم.

برتا: به یک زن که خود را به مردی عرضه می‎دارد و دست رد به سینه‎اش زده می‎شود!

آکسل: احساس کن، آنچه میلیون‎ها نفر احساس می‎کنند، وقتی آنها بر روی زانو گدائی می‎کنند تا اجازه دادن آنچه را که دیگری می‎پذیرد داشته باشند! این را برای کل همجنسانت احساس کن و بعد بگو که چطور است!

برتا (بلند می‎شود): شب‌بخیر! پس تا پس‎فردا!

آکسل: و تو می‎خوای فردا هنوز هم مهمانی را بگیری؟

برتا: بله، من می‎خوام فردا مهمانی را بگیرم.

آکسل: خوب! پس ... پس‎فردا!

هر دو (می‎روند، هر یک به طرف سمت خودش ماند قبل)

 

پرده چهارم

همان دکوراسیونِ پرده‎های قبل.

اما درهای شیشه‎ایِ ورودی به باغ بازند. در بیرون خورشید در حال درخشیدن و آتلیه از نور آن روشن است. درهای جانبیِ اتاق‎های مجاور باز هستند. در باغ یک بوفه با بطری مشروب دیده می‎شود. آکسل با کت مشکی ظاهر می‎شود، بدون مدال، با پیراهن یقه ایستاده و یک کراوات دراز، با موی به بالا شانه کرده. برتا، در لباسی تیره، او یک گل بر روی شانه چپ دارد. کارل اشتارک در لباس مدنی با مدال. دو دختر خانم هال، با آرایش افراطی و لباسی گرانبها.

صحنه اول

برتا از باغ داخل می‎شود، رنگپریده و با حلقه‎های آبی در اطراف چشم. آبل از در داخل می‎گردد.

آبل و برتا (همدیگر را در آغوش می‎گیرند و می‎بوسند.)

برتا: سلام! خوشآمدی! تو اما دیر میائی!

آبل: سلام!

برتا: گاگا هم قول داده بیاد!

آبل: بدیهی‎ست. او پُر از ندامت بود و طلب بخشش می‎کرد.

برتا (به یقه پیراهنش دست می‎کشد.)

آبل: امروز چه کمبودی داری؟ تو چیزیت می‎شه.

برتا: چرا؟ چی؟

آبل: مگر نمی‎بینی! تو چیزیت است ... برتا! تو چیزیت است ...

برتا: آخ، چرند نگو!

آبل: تو رنگ داری، تو درخشش در چشم داری! آره؟ باید می‎داشتی؟ و اینطور رنگپریده؟ برتا!

برتا: من باید برم پیش مهمان‎ها.

آبل: بگو، آیا کارل و اویسترمارک اینجا هستند؟

برتا: هر دو نفر، بیرون در باغ هستند.

آبل: و خانم هال و دخترهایش؟

برتا: خانم هال دیرتر میاد، اما دخترها اینجا هستند، در اتاق من.

آبل: صحنه خوبی خواهد شد.

برتا: نه، اینجا نه!

ویلمر (با یک دسته‎گل می‎آید، به سمت برتا می‎رود، دستش را می‎بوسد و دسته‎گل را به او می‎دهد.)

صحنه دوم

افرادِ قبلی. ویلمر.

ویلمر: ببخش! بخاطر روحم!

برتا: نه، نه به این خاطر، اما ... بی‌تفاوته! من نمی‎دونم ... اما امروز نمی‎خوام هیچ دشمنی داشته باشم!

آکسل (می‎آید)

صحنه سوم

افردِ قبل. آکسل.

برتا و ویلمر (خجالتزده آنجا ایستاده‎اند.)

آکسل (به برتا، بدون توجه به ویلمر): ببخش اگر مزاحم شدم!

برتا: نه اصلاً مزاحم نشدی!

آکسل: من فقط می‎خواستم بپرسم که آیا شام شب را سفارش دادی؟

برتا: بله، البته طبق میل تو!

آکسل: من فقط می‎خواستم این را بدانم!

آبل: چه عالی دیده می‎شوید!

ویلمر (خارج می‎شود و به باغ می‎رود.)

آبل (سریع به دنبالش می‎رود): گوش کن! گاگا!

صحنه چهارم

برتا. آکسل.

آکسل: برای شام چی سفارش دادی؟

برتا (او را نگاه می‎کند و می‎خندد): خرچنگ و جوجه جوان.

آکسل (نامطمئن): به چی می‎خندی؟

برتا: به افکار تو.

آکسل: مگه چه فکر می‎کنم؟

برتا: تو فکر می‎کنی به ... آه نه، من البته آن را نمی‎دونم ... به شرطی که به اولین شامی که ما بعنوان نامزدی در باغ‎وحش استهکلم داشتیم فکر نکرده باشی، در آن شب بهاری، وقتی تو از من تقاضای ازدواج کردی ...

آکسل: تو تقاضای ازدواج کردی ...

برتا: آکسل! ... و حالا این شام آخره. این یک تابستان کوتاه بود!

آکسل: خیلی کوتاه؛ اما خورشید قطعاً دوباره خواهد آمد.

برتا: بله، برای تو، که تابش آفتاب را در هر خیابانی می‎بینی.

آکسل: چه‌چیزی باعث می‎شه که خودتو کنار همون آتش گرم نکنی؟

برتا: آیا فکر می‎کنی شاید بتونیم بعد در شبی زیر نور چراغ دیدار کنیم؟

آکسل: منظورم این نبود ... اما بعد این حداقل یک رابطه آزاد خواهد شد.

برتا: بله، بسیار آزاد، مخصوصاً برای تو.

آکسل: همچنین برای تو. اما راحت‎تر برای من.

برتا: این فکر اصیلیه.

آکسل: مسائل قدیمی را به یاد نیاریم! ما از شام صحبت می‎کردیم! و ما نباید از مهمانهای‎مان غافل بشیم! خب! (آکسل به اتاقش می‎رود.)

برتا: از شام! بله البته! ما از  آن صحبت می‎کردیم!

(او متأثر به اتاقش می‎رود.)

آمِلی و ترزه هال (داخل می‎شوند.)

صحنه پنجم

آمِلی و ترزه هال از باغ می‎آیند. سپس دکتر اویسترمارک.

آمِلی: چقدر اینجا خسته‎کننده‎ست!

ترزه: برای من غیرقابل تحمله. و میزبان‎ها هم چندان مؤدب نیستند.

آمِلی: زن میزبان بخصوص برای من ناخوشاینده. مثل زن‎های با موهای روبان بسته می‎مونه!

ترزه: بله، اما باید یک ستوان بیاد ...

آمِلی: خب، این بد نیست، چون هنرمندها اینجا مثل فروشنده‎های دوره‎گردند. ساکت، او مطمئناً یک دیپلماته ... او خیلی ممتاز به چشم میاد.

هر دو (بر روی مبل می‎نشینند.)

دکتر (از باغ داخل می‎شود و توسط عینک بی‎دسته‎اش به آنها نگاه می‎کند): خانم‎ها، اجازه دارم. هوم! آدم خیلی از هموطنانش را در اینجا ملاقات می‎کند. آیا خانم‎ها هم هنرمندند؟ به احتمال زیاد نقاش.

آمِلی: نه، ما نقاشی نیستیم!

دکتر: آه، چرا یک کم هستید! اینجا در پاریس همه خانم‎ها عادت دارند خود را رنگ بزنند.

ترزه: ما نیازی به این کار نداریم!

دکتر: پس حتماً خانم‎ها بازی می‎کنند؟

آمِلی: بازی؟

دکتر: بله، منظورم کارت بازی نیست! اما همه زن‎ها می‎توانند یک کم بازی کنند.

آمِلی: آقای محترم، قطعاً شما به تازگی از روستا به اینجا آمده‎اید.

دکتر: کاملاً به تازگی، دوشیزه من. آیا می‎تونم براتون خدمتی انجام بدم؟

ترزه: با عرض پوزش، ما نمی‎دونیم افتخار صحبت با چه کسی را داریم؟

دکتر: خانم‎ها قطعاً به تازگی از استکهلم به اینجا آمده‎اند. اینجا در این سرزمین آدم اجازه دارد با همدیگر بدون ضامن صحبت کند.

آمِلی: ما هنوز درخواست ضمانت نکردیم.

دکتر: پس چرا می‎خواهید حس کنجکاوی‎تان را راضی سازید. خب، من یک پزشک قدیمی خانوادگی‎ام و نامم آندرسن است. شاید من هم بتونم حالا نام خانم‎ها را بدانم ... به شخصیت نیاز ندارم.

ترزه: ما هال نامیده می‎شیم، البته اگر بتواند برای آقای دکتر جالب باشد.

دکتر: هال؟ هوم! این نام را حتماً قبلاً شنیده‎ام. ببخشید، ببخشید یک سؤال دارم! یک سؤال تقریباً روستائی.

آمِلی: خجالت نکشیدید!

دکتر: آیا پدرتون هنوز زنده است؟

آمِلی: نه، او مُرده!

دکتر: بنابراین! بله، من خیلی دور رفتم، من باید اما هنوز دورتر بروم. آقای هال ...

ترزه: پدر ما مدیر یک شرکت بیمه آتش‎سوزی در گویته‎بورگ بود.

دکتر: خب پس، لطفاً مرا ببخشید. ... آیا از پاریس خوشتون میاید؟

آمِلی: خیلی! ... ترزه، ندیدی که من شالم را کجا گذاشتم؟ اینجا خیلی سوز میاد. (و از جا بلند می‎شود.)

ترزه: حتما اونو تو باغ جاگذاشتی. (و از جا بلند می‎شود.)

دکتر (از جا بلند می‎شود): نه، بیرون نروید. اجازه بدید من آن را براتون بیاورم. نه، شما بفرمائید بنشینید. (او به باغ می‎رود.)

خانم هال (از سمت چپ می‎آید، تا اندازه‎ای مست، با چشم‎های سرخ شعله‎ور و با لکنت زبان.)

صحنه ششم

آمِلی.ترزه. خانم هال.

آمِلی: ببین، مامان آنجاست! و دوباره در چنین وضعیتی! خدایا، او اینجا چه می‎خوهد! ... مامان، تو اینجا چکار می‎کنی؟

خانم هال: ساکت باشید! من می‎تونم خیلی خوب مثل شماها اینجا باشم!

ترزه: چرا دوباره مشروب نوشیدی؟ فکر کن، اگر یکی بیاد!

خانم هال: من مشروب ننوشیدم! این چه صحبتیه!

آمِلی: حالا باید چکار کنیم، وقتی دکتر بیاید و تو رو در این حال ببینه. بیا اینجا داخل شو، اینجا می‎توی یک لیوان آب بنوشی.

خانم هال: خیلی خوبه، آدم با مادرش اینطور رفتار و ادعا کنه که مشروب نوشیده.

ترزه: صحبت نکن، بلکه فوری برو تو اتاق دیگه. (او خانم هال را با خود از سمت راست می‎برد.)

خانم هال (با اکراه): آدم با مادرش اینطور رفتار نمی‎کند. آیا اصلاً برای مادرتون احترام قائل نیستید؟

آمِلی: نه خیلی زیاد. فقط عجله کن!

هر سه (از سمت راست خارج می‎شوند.)

آکسل و کارل (از باغ برمی‎گردند.)

صحنه هفتم

آلکس. کارل اشتارک.

کارل: خب، آکسل عزیزم، تو اما خیلی خوب به نظر می‎رسی، و ظاهری مردانه‎تر از گذشته داری.

آکسل: بله، من خود را رها ساخته‎ام!

کارل: تو باید همون کار من را می‎کردی.

آکسل: مانند کار تو؟

کارل: مانند من. من بلافاصله مقامم را بعنوان رئیس و بزرگ خانواده فتح کردم، محلی را که من به دلیل عقل برتر و سرشت طبیعی‎ام برگزیده شده آن احساس می‎کردم.

آکسل: پس نظر همسرت دراین باره چی بود؟

کارل: می‎دونی، من فراموش کردم اینو از همسرم بپرسم! اما اگر بخواهم از ظاهرش قضاوت کنم او آن را کاملاً درست می‎یافت. فقط وقتی مردهای درست و حسابی آنجا باشند، بنابراین زن‎ها هم پس از آنها هستند!

آکسل: اما قدرت باید حداقل تقسیم شود.

کارل: قدرت نمی‎تواند تقسیم شود! اطاعت کردن یا فرمان دادن! تو یا من! من خودم را بر او ترجیح دادم، و او باید خود را با آن وفق می‎داد.

آکسل: بله، بله! ... اما زنت پول داشت!

کارل: حتی یک پنی هم نداشت! او بجز یک قاشق نقره‎ای هیچ‌چیز دیگر نداشت. اما او خواهان ازدواج بود، و آن را هم بدست آورد. می‎دونی، او دارای اصول است! ... و او خوب است، چنان خوب، می‎دونی، و به همین دلیل من هم با او خوب هستم. من از اینکه با او ازدواج کرده‎ام خیلی راضی‎ام، چرا که نه؟ و بعلاوه او بسیار عالی آشپزی می‎کند.

آمِلی و ترزه (از سمت راست می‎آیند.)

صحنه هشتم

افرادِ قبل. آمِلی. ترزه.

آکسل: اجازه دارم معرفی کنم؟ ستوان اشتارک، دوشیزه آمِلی و دوشیزه ترزه هال.

کارل: از  آشنائی با شما خانم‎ها خیلی خوشبختم.

(جنبش بخاطر دوباره شناختن.)

آمِلی و ترزه (با خجالت تعظیمی می‎کنند و به باغ می‎روند.)

کارل: این دو خانم چطور به اینجا می‎آیند؟

آکسل: چرا؟ دوستان زنم هستند و برای اولین بار اینجا هستند. مگر آنها را می‎شناسی؟

کارل: بله، کمی!

آکسل: یعنی چه؟

کارل: هوم! من  آنها را یک شب در پترزبورگ ملاقات کردم.

آکسل: یک شب!

کارل: بله!

آکسل: آیا اشتباه نمی‎کنی؟

کارل: اوه نه! هیچ اشتباهی. آنها در پترزبورگ بسیار شناخته شده بودند.

آکسل: و برتا آنها را به خانه من میاره!

برتا (برانگیخته داخل می‎شود.)

صحنه نهم

افرادِ قبل. برتا.

برتا: این چه معنی می‎ده! آیا به دخترها توهین کردید؟

آکسل: نه ... اما ...

برتا: آنها از اینجا گریان خارج می‎شوند و شرح می‎دن که آنها در جمع این آقایان نمی‎توانند بمانند! چه اتفاقی افتاده؟

آکسل: آیا این خانم‎ها را می‎شناسی؟

برتا: آنها دوستان من هستند. این کافیه؟ یا نه؟

آکسل: نه کاملاً!

برتا: نه کاملا؟ حالا اما، اگر ...

دکتر (از باغ داخل می‎شود.)

صحنه دهم

افرادِ قبل. دکتر اویسترمارک.

دکتر: این یعنی چه؟ با این دخترهای کوچک چکار کردید که آنها از آنجا فرار کردند! من می‎خواستم بهشان کمک کنم پالتویشان را دربیاورند اما آنها آن را رد کردند و اشگ در چشم داشتند.

کارل: من مایلم بپرسم که آیا آنها دوستان برتا هستند؟

برتا: بله، آنها دوستان من هستند! اما اگر حمایت من کافی نیست، پس شاید دکتر اویسترمارک آنها را تحت حمایت خود بگیرد، چون او برای این کار یک تعهد ویژه‎ای دارد.

کارل: اینجا اشتباهی رُخ داده است. تو معتقدی که من بخاطر رابطه‎ای که با آنها داشته‎ام باید بعنوان شوالیه ناجی‎شان ظاهر شوم.

برتا: چه رابطه‎ای؟

کارل: یک رابطه تصادفی، مانند بقیه رابطه‎هائی که آدم با چنین زن‎هائی دارد!

برتا: چنین زن‎هائی! تو دروغ می‎گی!

کارل: من عادت به دروغگوئی ندارم!

دکتر: اما من نمی‎فهمم، پس من با این خانم‎ها چکاری می‎توانم داشته باشم؟

برتا: تو البته مایلی ترجیح بدهی که از دختران ترک کرده خودت هیچ‌چیز ندانی!

دکتر: دختران من؟ من اصلاً از این حرف‎ها هیچ‌چیز نمی‎فهمم.

برتا: آنها دو دختر تو از زن مطلقه‎ات بودند.

دکتر: چون تو فکر می‎کنی که دارای حق طعنه زدن هستی و روابط خانوادگی‎ام را در حضور مردم علنی می‎کنی، بنابراین من هم جوابت را در حضور عموم می‎دهم. تو منظورت این است کشف کرده‎ای که من بیوه نیستم بلکه مطلقه‎ام. خوب! بیست سال قبل زندگی زناشوئی من بدون فرزند منحل شد. بعد من وارد یک رابطه دیگر شدم و از این رابطه یک فرزند دارم که به تازگی شش ساله شده است. بنابراین این دو دختر بزرگسال فرزندان من نیستند. حالا می‎دونی که جریان از چه قرار است!

برتا: اما زنت را در جهان ول می‎کنی ...

دکتر: نه، آن هم اینطور نبود. او راه خود را می‎رفت یا تلوتلو می‎خورد، و بعد او نیمی از درآمدم را می‎گرفت، تا اینکه متوجه شدم که او ... اما حالا تعریف کردن کافیه. اگر می‎دونستی که برای دو خانواده کار کردن چه زحمت و محرومیتی برام تموم کرد این لحظه ناخوشایند را برام فراهم نمی‎آوردی، اما البته تو نمی‎تونستی تصورش را بکنی. بیشتر لازم نیست بدونی، این ماجرا اصلاً به تو مربوط نیست!

برتا: برام جالبه بدونم که چرا زن اولت ترا ترک کرد!

دکتر: من فکر نمی‎کنم که برات جالب باشه بشنوی که او کینه‎توز، تنگ‎نظر و بدجنس بوده است، و من بیش از حد نسبت به او خوب بودم! و حالا، تو برتای نرم دل و حساس، در نظر بگیر، اگر آنها واقعاً دخترهای من می‎بودند قلب پیر من چه شاد می‎گشت، وقتی بعد از هجده سال دوباره این بچه‎ها را می‎دیدم، بچه‎هائی که من در اثنای شب‎های درازِ بیماری بر روی دست‎هایم حمل کرده بودم. و فکر کن، اگر او، اولین عشقم، همسرم، که زندگی با او برای اولین بار برایم زندگی گشت دعوتت را می‎پذیرفت و می‎آمد. چه ملودرامای پرده پنجم شاکرانه‌ای می‎گشت که تو می‎خواستی به ما ارائه دهی، چه انتقام نجیبانه‎ای از یک بیگناه. ممنون دوست قدیمی‎ام، خیلی ممنون برای بازپرداخت این دوستی‎ای که من به شما ثابت کردم. 

برتا: بازپرداخت! بله، من می‎دونم که من به تو حق‎الزحمه بدهکارم ...

آکسل، کارل و دکتر. اوه! اوه!

برتا: من اینو می‎دونم! خیلی خوب می‎دونم!

آکسل، کارل و دکتر: نه، پیف! پیف!

دکتر: خب، حالا من می‎رم! چشمه وحشت! بله، تو یکی از انواع درست آن هستی! ببخش آکسل، اما من واقعاً بیگناهم!

برتا: این یک مرد واقعی‎ست، مردی که اجازه می‎دهد به همسرش توهین کنند!

آکسل: من در حق تو دخالت نمی‎کنم، نه در توهین کردن و نه در توهین گشتن!

(موسیقی در باغ، گیتار و ترانه ایتالیائی.)

آکسل: خواننده‎ها آمدند، شاید خانم‎ها و آقایان را با رفتن به آنجا خشنود سازد، تا از اندکی هماهنگی در این روز لذت ببریم.

آکسل، کارل و برتا (آنها به باغ می‎روند.)

صحنه یازدهم

دکتر تنها. سپس خانم هال.

(صدای خفه موسیقی از باغ در داخل به گوش می‎رسد.)

دکتر (می‎رود و عکس‎های روی دیوار سمت راست کنار درِ اتاق آکسل را تماشا می‎کند.)

خانم هال (از اتاقی خارج می‎شود و با گام‎های نامطمئن جلو می‎آید و می‎ایستد و بعد روی یک صندلی می‎نشیند.)

دکتر (او را بجا نمی‎آورد و تعظیم می‎کند.)

خانم هال: این چه موسیقی‎ای در بیرون است؟

دکتر: خانم محترم، آنها ایتالیائی هستند!

خانم هال: خب؛ اینها احتمالاً همان‎هائی هستند که من در مونت کارلو شنیده بودم.

دکتر: آه، احتمالاً ایتالیائی‎های بیشتری هم وجود دارند!

خانم هال: من فکر می‎کنم که این خود اویسترمارک است! ... بله، کسی وجود نداشت که مانند او در جواب دادن چنین سریع باشد.

دکتر (با دقت به خانم هال نگاه می‎کند): آه! ... چیزهائی وجود دارند ... که ... کمتر وحشتناک‎تر از وحشتند! کارولین، این تو هستی! و این لحظه‎ای است که من هجده سال از آن می‎گریختم، خواب می‎دیدم، جستجو می‎کردم، وحشت می‎کردم، مشتاق بودم؛ مشتاق بودم، تا ضربه را احساس کنم و سپس دیگر هیچ وحشتی نداشته باشم! (او بطری کوچکی از جیب خارج می‎سازد و چند قطره از آن بر روی زبانش می‎چکاند): نترس، این سم نیست، این فقط برای قلب است، می‎بینی!

خانم هال: آه، قلب. بله! تو قلب زیادی داشتی.

دکتر: این عجیب است که دو انسان سالخورده پس از هجده سال همدیگر را می‎بینند بدون آنکه با هم نزاع کنند.

خانم هال: این تو بودی که همیشه نزاع می‎کردی!

دکتر: من به تنهائی؟ چگونه! ... آیا باید این پایان باشد؟ ... من می‎خوام سعی کنم تو را با دقت نگاه کنم. (او یک صندلی برمی‎دارد و در مقابل خانم هال می‎نشیند): بدون لرزیدن!

خانم هال: من پیر شده‎ام!

دکتر: آدم پیر می‎شود؛ آدم این را خوانده، شنیده، دیده و خودش احساس کرده، اما این وحشتناک است. من هم پیر شده‎ام!

خانم هال: و تو با زندگی تازه‎ات خوشبختی؟

دکتر: صادقانه بگم: بی‌اهمیت است؛ طوری دیگر، اما تا اندازه‎ای یکسان.

خانم هال: زندگی قدیمی شاید بهتر بود؟

دکتر: نه، بهتر نبود، آن زندگی هم همینطور بود، اما سؤال اینجاست که حالا بهتر نخواهد بود، فقط به این دلیل که آن یک زندگی قدیمی بود. آدم فقط یک بار شکوفا می‎شود، و سپس آدم میوه می‎دهد؛ آنچه دیرتر می‎آید فقط پیامدهای کوچکی بیش نیستند. و تو؟ تو چطور زندگی می‎کنی؟

خانم هال (رنجیده): من چطور زندگی می‎کنم؟

دکتر: منو درست درک کن! آیا از زندگیت راضی هستی ــ منظورم این است ــ آخ، که صحبت کردن با زن‎ها مشکل است.

خانم هال: راضی؟ هوم!

دکتر: بله، تو هرگز راضی نبودی! اما وقتی که آدم جوان است می‎خواهد همه‌چیز خوب را داشته باشد، و وقتی آدم پیر است همه‌چیز را بدست می‎آورد! خب! تو به خانم آلبرگ گفتی که دخترهایت فرزندان من هستند!

خانم هال: من؟ این دروغ است!

دکتر: همیشه دروغ گفتن! در گذشته، وقتی من بی‎عقل بودم تو را متهم می‎ساختم؛ اما حالا می‎دونم که این یک اشتباه طبیعی‎ست. تو خودت هم می‎دونی که دروغ می‎گی. اما این به اینجا تعلق ندارد! قصد داری تو بری، یا اینکه باید من برم؟

خانم هال (از جا بلند می‎شود): من می‎رم! (اما بعد بر روی صندلی می‎افتد و دستش را به اطراف می‎گیرد.)

دکتر: چی؟ مست هستی؟ ... این ناراحت‌کننده‎ست، وحشتناک ناراحت‌کننده، آه! من فکر کنم باید شروع به گریستن کنم! ... کارولین! نه، من نمی‎توم تحمل کنم!

خانم هال: من بیمارم!

دکتر: بله، آدم وقتی بیش از حد مشروب بنوشد بیمار می‎شود! اما! این بدتر از آنچیزی‎ست که من فکر می‎کردم. من کودکان کوچک بدنیا نیامده زیادی را کشته‎ام تا مادرشان را نجات دهم، و من آنها را لرزان در جنگ با مرگ احساس کرده‎ام؛ من عضلات زنده را اره کرده‎ام و جاری شدن مغزاستخوان را مانند کره از استخوان تازه به بیرون دیده‎ام، اما هرگز چیزی مرا از زمانیکه تو مرا ترک کردی چنین به درد نیاورد. در آن وقت حالم اینطور بود که انگار تو با یکی از ریه‎هایم ترکم کردی و من با ریه دیگر فقط می‎تونستم نفس نفس بزنم! ... آه، حالا فکر می‎کنم که در حال خفه شدنم!  

خانم هال: کمکم کن از اینجا بروم! اینجا خیلی وحشتناکه! و من نمی‎دونم که ما اینجا چکار داشتیم. دستتو بده به من!

دکتر (او را به سمت درِ پس‎زمینه هدایت می‎کند): در آن زمان این من بودم که دستت را طلب می‎کردم؛ و دست ظریف تو به سختی لمسم می‎کرد. این دست ظریف و سفید یک بار به صورتم کشیده زد؛ من اما آن را بوسیدم. ... اوه! حالا این دست‎ها پژمرده‎اند و دیگر نمی‎زنند. ... آه، لذت زندگی، کجا آمده بودی؟ آن هم همان مسیری را برداشت که تو انتخاب کردی! تو، عروس جوانیِ من!

خانم هال (در راهرو): پالتوی من کجاست؟

دکتر (در را می‎بندد): احتمالاً در راهرو. ... این ترسناک است! (او یک سیگار روشن می‎کند): اوه، لذت زندگی! من خیلی دلم می‎خواد بدونم که در بندر ماهیگیری از دود ذغال پُر شده اینچنین شیرین است؟ دروغ،! احتمالاً! دروغ! دروغ! ازدواج! عشق، ناپل، لذت زندگی، عتیق، مدرن، لیبرال، محافظه‎کار، آرمان‎گرا، واقع‎گرا، طبیعت‎گرا؛ دروغ! دروغ! در کل مسیر!

آکسل، آبل، ویلمر، کارل و فرانک اشتارک (داخل می‎شوند.)

صحنه دوازدهم

دکتر. آکسل. آبل. ویلمر. کارل و خانم اشتارک.

خانم اشتارک: کدام مسیر، آقای دکتر؟

دکتر: می‎بخشید، آن فقط یک نشخوار کوچک بود. اینجا دو نفر رخنه کرده بودند که ما باید شناسائی‎شان می‎کردیم.

خانم اشتارک: دختران جوان؟

کارل: بله، حالا اما هیچ ربطی به ما ندارد. اما من نمی‎دانم، من اینجا در واقع «دشمن را در هوا بو می‎کشم!»

خانم اشتارک: آه، کارل عزیز، تو همیشه دشمن می‎بینی.

کارل: نه، من آن را نمی‎بینم، اما احساسش می‎کنم.

خانم اشتارک: پس بیا پیش خانم کوچولوت، او از تو دفاع خواهد کرد.

کارل: آه، تو همیشه بامن خوب بودی.

خانم اشتارک: چرا که نه، وقتی تو همیشه با من خوب هستی!

(در در پسزمینه گشوده می‎گردد.)

دو مرد (یک عکس را به داخل می‎آورند.)

دختر و برتا (می‎آیند.)

صحنه سیزدهم

افرادِ قبل. برتا. دختر. دو مرد.

آکسل. این چیه؟

دختر: دربان گفت که این باید به آتلیه برده بشه، زیرا که او نمی‎تونست این را پیش خودش نگاه دارد.

آکسل: این دیوانه‌بازی‎ها یعنی چی. عکس را بیرون ببرید!

دختر: مادام خودشان منو برای آوردن عکس فرستادند.

برتا: این حقیقت ندارد! بعلاوه این عکس من نیست! این عکس جناب‎عالی‎ست! همینجا قرارش دهید!

دختر و دو مرد (می‎روند.)

برتا: آکسل، شاید اصلاً مال تو نباشد؟ ما باید ببینیم!

آکسل (خود را در مقابل عکس قرار می‎دهد.)

برتا: کمی برو کنار، تا ما بتونیم ببینیم!

آکسل (کنار می‎رود): این یک اشتباه است!

برتا (وحشتزده): چه؟ این چیست؟! این یک اشتباه است! این چه معنی دارد؟ این که عکس من است، اما با شماره آکسل. آه! (او سقوط می‎کند.)

آکسل: او می‎میرد!

خانم اشتارک: خدایا کمک کن! چه شده است! بیچاره کوچولو! دکتر اویسترمارک کاری بکنید! چیزی بگوئید! و آکسل هم غرق‌گشته آنجا ایستاده است!

دکتر و کارل (برتا را به اتاقش در سمت راست حمل می‎کنند.)

خانم‎ها (به دنبال‎شان می‎روند.)

ویلمر و آکسل (تنها می‎مانند.)

صحنه چهاردهم

آکسل. ویلمر.

آکسل: تو این کار را کردی!

ویلمر: من؟

آکسل (گوش او را می‎گیرد): تو، اما نه همه‌چیز را! اینجا باید سهم خود را بدست بیاری. (او را به سمت در می‎کشد و آن را با یک پا باز می‎کند: و با پای دیگری ویلمر را از خانه بیرون می‎اندازد): گمشو!

ویلمر: تو از این کارت پشیون خواهی شد!

آکسل: صبر کنیم و ببینیم!

دکتر و کارل (برمی‎گردند.)

صحنه پانزدهم

آکسل. دکتر اویسترمارک. کارل اشتارک.

دکتر: جریان عکس چه بود؟

آکسل: باید اسید سولفوریک را تدائی می‎کرد!

کارل: بگو ببینم! حالا تو پذیرفته نشده‎ای یا او؟

آکسل: من با عکس او رد شده‎ام! من می‎خواستم به او کمک کنم، بعنوان رفیق خوب، و به همین دلیل نمره عکس‎ها را با هم عوض کردم.

دکتر: بله، اما اینجا چیز دیگری وجود دارد! برتا می‎گوید که تو او را دیگر دوست نداری.

آکسل: در این مورد حق با اوست. جریان از این قرار است، و ما فردا از هم جدا می‎شویم.

دکتر و کارل: جدا؟

آکسل: بله! زیرا که دیگر بندی برای پاره گشتن بین ما باقی‌نمانده است، بنابراین خود بخود نابود می‎شود. این زندگی ما یک ازدواج نبود، فقط با هم زندگی کردن بود، اگر که نه بدتر از آن!

دکتر: چه هوای بدی اینجاست! بیائید برویم!

آکسل: بله، همینطور من هم باید برم بیرون ... به دور از اینجا!

هر سه (به سمت پس‎زمینه می‎روند.)

آبل (می‎آید)

صحنه شانزدهم

افرادِ قبل. آبل.

آبل: چی؟ آقایان می‎خواهند بروند؟

آکسل: تو را به تعجب می‎اندازد؟

آبل: آیا می‎تونم باهات صحبت کنم؟

آکسل: صحبت کن!

آبل: آیا نمی‎خوای پیش برتا به اتاق بری؟

آکسل: نه!

آبل: چه بر سرش آوردی؟

آکسل: من به زمین فشارش دادم.

آبل: من این را دیدم، چونکه مچ دستش کاملاً آبی رنگ شده بود. به من نگاه کن! من هرگز این را از تو توقع نداشتم! حالا، پیروزمند، پس بخاطرش شادی کن!

آکسل: یک پیروزی مشکوک که من اصلاً آرزشو نمی‎کردم!

آبل: آیا به این خیلی مطمئنی؟ (او خود را به سمت آکسل خم می‎کند و زمزمه می‎کند): برتا دوستت داره، از زمانیکه ... تو او را خم کردی.

آکسل: اینو می‎دونم. اما من دیگه اونو دوست ندارم.

آبل: نمی‎خوای بری پیشش؟

آکسل: نه، همه‌چیز بین ما تموم شده. (او بازوی دکتر را می‎گیرد.): برویم!

آبل: نباید هیچ پیغامی به برتا برسونم؟

آکسل: نه! بله! به او بگو که من اونو خار می‎شمرم و ازش متنفرم!

آبل: خدانگهدار، دوست من!

آکسل: خدانگهدار، دوست من!

آبل: دوست من؟

آکسل: آیا دوست من هستی؟

آبل: من نمی‎دونم! هم هستم و هم نیستم؛ هیچ‌چیز! من یک حرامزاده‎ام ...

آکسل: ما همه احتمالاً حرامزاده‎ایم! بعنوان آمیزش‎هائی از زن و مرد! شاید تو به روش خودت منو دوست داشتی، چون می‎خواستی بین من و برتا جدائی بندازی.

آبل (یک سیگار می‎پیچد): دوست داشتن؟ ... من خیلی مایلم بدونم که این چطور چیزی می‎تواند باشد! نه، من قادر به دوست داشتن نیستم؛ من باید غیر طبیعی باشم ... زیرا که دیدن شماها باعث خوشحالیم می‎شود، تا اینکه حسادت چلاق مرا ملتهب می‎سازد. ... شاید تو منو دوست داشتی؟

آکسل: نه، بخاطر آبرو! تو برام رفیق تحسین‎برانگیزی بودی که بر حسب اتفاق لباس زنانه می‎پوشید؛ تو هرگز این تأثیر را بر من نذاشتی که به جنسیت دیگری تعلق داری؛ و عشق، می‎بینی، می‎تونه و اجازه داره فقط بین افراد از جنس مخالف اتفاق بیفته ...

آبل: عشق جنیستی، بله!

آکسل: آیا عشق دیگری هم وجود داره؟

آبل: من نمی‎دونم! ... اما بطور قطع من مایه تعصفم! و این نفرت، این نفرت وحشتناک! شاید وقتی شما مردها مایل نباشید از دوست داشتن ما زن‎ها چنین بترسید از بین بره، وقتی شماها دیگه چنین ... چطور باید بگم؟ ... حتماً اینطور خونده می‎شه ... چنین اخلاقی نبودید!  

آکسل: لعنت بر شیطون، خب، پس شماها کمی مهربون‎تر باشید و خودتونو چنین نیارائید که وقتی آدم شماها را می‎بیند باید به قانون مجازات فکر کند!

آبل: آیا فکر می‎کنی که من خیلی افتضاح دیده می‎شم؟

آکسل: بله، می‎دونی، تو باید ببخشی! اما تو وحشتناک دیده می‎شی.

برتا (می‎آید.)

صحنه هفدهم

افرادِ قبل. برتا. سپس دختر.

برتا (به آکسل): تو می‎ری؟

آکسل: بله، همین الان می‎خواستم برم، اما حالا می‎مونم!

برتا (نرم): چی؟ تو ...

آکسل: من در خانه‎ام می‎مونم!

برتا: در خانۀ ما!

آکسل: نه، در آتلیه‎ام، در کنار مبلمانم!

برتا: و من؟

آکسل: تو هرچه دوست داری می‎تونی انجام بدی، اما تو باید بدونی که چه ریسکی می‎کنی! ... می‎بینی، من درخواست طلاق از میز غذا و اتاق خواب را برای یک سال داده‎ام. اگر بمونی، یعنی که، اگه در این مدت به ملاقاتم بیائی، بنابراین در بین زندان و یا دیده شدن بعنوان معشوقه‎ام حق انتخاب داری! آیا هنوز مایلی بمونی؟

برتا: اوه! ... آیا این قانونی‎ست؟

آکسل: این قانون است!

برتا: پس تو منو بیرون می‎کنی؟

آکسل: من نه، قانون!

برتا: و تو فکر می‎کنی که من با این کار موافقم؟

آکسل: نه نیستی، چون تو قبل از اینکه منو تا حد مرگ شکنجه ندی راضی نمی‎شی!

برتا: آکسل! چطور می‎تونی اینطور صحبت کنی؟ اگه می‎دونستی که من ... تو رو دوست دارم!

آکسل: من اینو غیرقابل درک نمی‎دونم، اما من دیگه تو رو دوست ندارم!

برتا (بلند می‎شود): چون تو  آبل را دوست داری!

آکسل: نه، قطعاً نه! من این کار را نکردم، و آن را نخواهم کرد! چه تخیل باور نکردنی‎ای! انگار که زن جذاب‎تری از آبل دیگر وجود نداشته باشد.

برتا: اما او تو رو دوست داره!

آکسل: امکانش زیاده؛ من تقریباً فکر می‎کنم که او خودش هم به چنین چیزی اشاره کرد؛ بله، من به یاد میارم، او مستقیم گفت که چه می‎شد اگر فقط؟

برتا (با لحنی دیگر): تو واقعاً بی‎شرم‎ترین انسانی هستی که تا حال به من برخورد کرده.

آکسل: بله، من هم همین فکر را می‎کنم!

برتا (پالتویش را می‎پوشد و کلاه بر سر می‎گذارد): و حالا قصد داری منو به خیابون بندازی؟ جداً می‎خوای این کار را بکنی؟

آکسل: در خیابان یا هرجا که مایلی.

برتا (عصبانی): فکر می‎کنی یک زن اجازه می‎ده با او چنین رفتاری کنند؟

آکسل: تو یک بار از من خواهش کردی، فراموش کنم که تو یک زنی. خب! حالا من هم آن را فراموش کرده‎ام!

برتا: اما می‎دونی که تو در قبال کسی که زنت بوده مسئولیت داری؟

آکسل: بنابراین پرداخت پول، برای رفاقت خوب؟ درسته؟ مؤسسه پرداخت پول!

برتا: بله!

آکسل: بفرما این هم پیش‎پرداخت پول یک ماه! (او چند اسکناس روی میز قرار می‎دهد.)

برتا (پول‎ها را برمی‎دارد و می‎شمرد): هنوز مقداری شرف در تو وجود دارد!

آکسل: خدانگهدار، برتا، حالا من می‎رم!

برتا: صبر کن، من هم میام!

آکسل: نه، من حالا دیگه با تو نمی‎رم.

برتا: چی؟ چرا؟

آکسل: چون من خجالت می‎کشم!

برتا (شگفتزده):تو خجالت می‎کشی؟

آبل: بله، من خجالت می‎کشم! با اینکه! (او می‎رود.)

برتا: من نمی‎فهمم! ... خدانگهدار، آکسل! ممنون برای پول! آیا دوست هستیم؟ (او دست آکسل را می‎گیرد.)

آکسل: حداقل من دوست نیستم! ... دستم را ول کن، وگرنه فکر می‎کنم که می‎خوای منو دوباره از راه به در کنی!

برتا (به سمت در می‎رود.)

آکسل (با یک آه بخاطر راحت شدن): رفقای عالی! آه!

دختر (از در باغ وارد می‎شود): دوشیزه انتظار آقایان را می‎کشد!

آکسل: بله! بلافاصله با اشتیاق از جا برمی‎خیزد.

برتا: آیا این رفیق تازه است؟

آکسل: نه، رفیق نه؛ او یک معشوقه است!

برتا: و همسر آینده!

آکسل: شاید! زیرا که رفقا را برای کافه می‎خواهم، در خانه اما یک زن! (جنبش، مانند قبل، برای رفتن.): با عرض پوزش!

برتا: پس خدانگهدار! آیا دیگر هرگز همدیگر را ملاقات نمی‎کنیم؟

آکسل: اوه چرا! ... اما فقط در کافه! ... خدانگهدار!

 

حق مالکیت

یک درختچۀ زیبای فندق در جنگل وجود داشت. در یکی از روزهای درخشان ماه آگوست زمانیکه فندق‌ها رسیده بودند یک سنجاب به آنجا می‎آید.

او به خودش می‎گوید: "این درختچۀ فندق به من تعلق دارد" و بر روی یک شاخه می‎جهد تا دندان‎هایش را با شکاندن میوه‎هایِ خوشمزه آزمایش کند.

صدای ضعیفی از درختچه طنین می‎اندازد: "گمشو از اینجا، تو دزد!"

سنجاب بلند می‎گوید: "چه کسی آنجاست؟" و به اینجا و آنجا نگاه می‎کند.

عاقبت او در پایِ درختچه یک موشِ زمستان‎خواب کشف می‎کند.

موشِ زمستان‎خواب تکرار می‎کند: "برو دنبال کارت و فندق‎های من را راحت بگذار!"

سنجاب تمسخرکنان می‎گوید: "فندق‎های تو!" و بدون تحمیل هیچ محدودیتی به خود شروع به خوردن فندق‎ها می‎کند.

"بس کن، دزد!"

"اجازه دارم بپرسم که طبق چه قانونی این درختچه به تو تعلق دارد؟"

"طبق قانون آنکس که اول آمده."

"بسیار خوب، حضرت آقا، و من آن را طبق قانونِ اولین مالک صاحب می‎شوم. قدرت جلوتر از قانون است. من قوی‎ترم، بنابراین اولویت با من است، می‎بینی که؟"

یک فندق‎شکنِ خالدار که سر و صدا او را به آن سمت کشانده بود فریاد می‎زند: "اینجا چکار داری؟ فندق‎های من را راحت بگذار، در غیراینصورت بد می‎بینی!"

سنجاب سریع پاسخ می‎دهد: "آقای عزیز، باید ببخشید، اما من این درختچه را اینجا همین الان کشف کردم."

"من می‎خواهم با کمال میل باور کنم که تو درختچۀ من را کشف کردی، اما به چه حقی آن را از آن خود کردی؟"

"من آن را طبق ..."

"بله، تو آن را خیلی راحت صاحب شدی. و حالا من آمده‎ام و آن را دوباره پس می‎گیرم."

در همان لحظه که فندق‎شکنِ خالدار قصد داشت به سنجاب هجوم ببردْ بارانی از سنگ به سمت‎شان می‎بارد، و آنها به سرعت فرار می‎کنند.

پسرهائی که برای جمع کردن فندق آمده بودند فریاد می‎زنند: "این حقه‎بازها! حالا آنها برای زحمت‎شان هیچ‌چیز بدست نمی‎آورند."

و پسرها فندق‎ها را می‎کَنند و در کلاه‎های خود جمع می‎کنند.

مستأجر زمین حالا در صحنه ظاهر می‎شود و می‎غرد: "آنجا در پشت درختچه‎ها جریان بامزه‎ای برقرار است. آقایان دزد، اجازه می‎دهید که شماها را بخاطر نظر اشتباه‌تان در باره حق مالکیت درست و حسابی تنبیه کنم!"

سرجوخه که با افراد گشتِ خود به آنجا آمده بود او را متوقف می‎سازد، و در حال بیرون کشیدن چاقوی بلندِ ساقه‎بریِ خود می‎گوید: "ساقه‎های زیبائی اینجا هستند. از قضا آنچه ما احتیاج داریم."

مستأجر زمین اعتراض می‎کند: "دست نگهدارید!"

سرجوخه می‎پرسد: "آیا شما مالک زمین هستید؟ نه، شما مالک زمین نیستید! بنابراین دهان‌تان را ببندید!"

"اما من مستأجر زمین هستم!"

"این چه اهمیتی برای من دارد؟ شما حتی حق ندارید این درختچۀ فندق را قطع کنید، اما من این حق را دارم."

مستأجر زمین می‎پرسد: "آیا قانون حق مالکیت لغو شده است؟"

"در این مورد بله، آقای عزیز؛ تا زمانیکه اسلحه‎ها حرف می‎زنند قوانین سکوت می‎کنند، و اگر ما را به پیش صاحب زمین همراهی کنید من دستور مصادره را به او نشان خواهم داد."

آنها می‎روند؛ اما به محض رفتن آنها یک نقشه‎بردارِ راه‎آهن در رأس عده زیادی کارگر ظاهر می‎شود.

نقشه‌بردار دستگاهِ اندازه‎گیری را برپا می‎سازد، محاسبه می‎کند، اندازه می‎گیرد، چیزهای مختلفی در دفتر یادداشتش می‎نویسد و کارگران را تقسیم می‎کند.

او می‎گوید: "اول این درختچه فندق را قطع کنید!"

دستور او بلافاصله انجام می‎شود.

وقتی مالک زمین به آنجا می‎رسد می‎پرسد: "به چه حقی به خودتان اجازۀ این جرم را می‎دهید؟"

"طبق قانون سلب مالکیت."

"بنابراین آقای عزیز! بفرمائید کارتان را انجام دهید!"

و با این توضیح مالک زمین آنجا را راضی ترک می‎کند.

سرجوخه می‎گوید: "این یک تجاوز قانونی به حق مالکیت افراد است."

مستأجر زمین می‎گوید: "طبق قانون آنکس که آخر آمده."

پسرها زمزمه می‎کنند: "حالا باید برای مصادرۀ فندق‎ها عجله کنیم."

فندق‎شکنِ خالدار فریاد می‎زند: "من مصادره می‎کنم!"

موشِ زمستان‎خواب می‎گوید: "اگر هنوز کسی بیاید و به من بگوید که یک حق مالکیت وجود دارد ادبش خواهم کرد!"

 

وطن‌پرستان

درختان گیلاس پُر از شکوفه‎اند، و در نیزار یک اُردک‎ماهی در اطراف شنا می‎کند. شوهرِ جوان در ایوان خانۀ روستائی که برای تابستان اجاره کرده نشسته است. رها از یقه آهاری و سرآستین مشغول تعمیر چوبِ ماهیگیری‎اش است، در حالیکه هوایِ تازه ماه مِه را که خود را با رایحۀ تنباکوی یک پیپ مخلوط می‎سازد تنفس می‎کند.

همسر جوانش مشغول خالی کردن کیف‌دستی است، و بچه‎ها در باغ بازی می‎کنند، جائیکه گل‎های لاله و نرگس اخیراً شکوفا شده‎اند.

مرد می‎گوید: "نه، خدا می‎داند که زندگی در روستا خیلی زیباست! آه، من چقدر از شهر متنفرم!"

و او به لایه‎های مهِ دودآلودی که در مسیر شهر در مسافت دوری در افق استراحت می‎کنند اشاره می‎کند.

زن پاسخ می‎دهد: "و به محض فرا رسیدن پائیز از روستا متنفر می‎شوی و شهر را ستایش می‎کنی."

"تو با این حرف می‎خواهی بگوئی که این مسئله مربوط به دمایِ هوا است؟"

"بله، چرا که نه؟"

اما حالا کودکان می‎جهند و به آنجا می‎آیند و با تمام توان فریاد می‎کشند: "پرستوها دارند می‎آیند!"

جیک‎جیک پرندگانِ مهاجر در اطراف طنین می‎اندازد، آنها می‎خواهند لانه‎های سالِ پیش خود را که در زیرِ لبۀ بامِ خانه‎ها محکم چسبیده است ببینند.

دختر کوچک می‎پرسد: "پرستوها اما خوشبختی برای خانه می‎آورند، اینطور نیست مامان؟"

مادر پاسخ می‎دهد: "البته، فرزندم. به همین دلیل هم نباید لانه‎های آنها را از بین برد. این را فراموش نکن عزیزم، و این را هم به یاد داشته باش که چطور آنها وطنِ خود را دوست دارند! آنها همیشه برمی‎گردند ..."

شوهر اضافه می‎کند: "به سمت اولین عشق‎شان برمی‎گردند. و آنها درست مانند من در پائیز مهاجرت می‎کنند!"

پرستوهائی که بر روی سیم‎های تلگراف نشسته بودند با هم آهسته صحبت می‎کردند.

"اینجا همه‌چیز همانطور که بود باقیمانده و فقط آن مرد کمی مسن‎تر شده است."

"زمستان باید در این سرزمین غریبه خیلی سخت باشد."

"آه بله، از این زمستان می‎توانستیم برای گنجشک‎ها چیزهای وحشتناکی گزارش دهیم."

"جنوبِ خودمان اما بهتر است، اگر فقط کشاورزان فقیرِ همیشه با تورهایشان نمی‎آمدند تا ما را سپس بعنوان کباب با لذت بخورند!"

"این دینِ مصری که به بومیان اجازه می‎دهد پرستوها را بخورند یک دین بد است. من دین شمال را ستایش می‎کنم."

"آه بله، این سرزمینِ شمالی برای گردشگرانِ تابستانی کاملاً مناسب است؛ اما وطن همیشه سزاوارِ اولویت است."

"با این وجود این کار سختی است که آدم مجبور باشد هر سال برای ماه عسل به اینجا سفر کند."

"این از صدها سال قبل مُد بوده و شمال همیشه محلِ زایمان ما بوده است."

"اینطور ادعا می‎شود که ساکنینِ شمال برای ماهِ عسل خود به سرزمین ما سفر می‎کردند؟"

"کاملاً صحیح است: مردم متقابلاً از سرزمین همدیگر بازدید می‎کنند."

 

دومین برداشتِ محصولِ خرما به پایان رسیده و بارانِ پائیزی مراتع را دوباره سبز کرده است، آبِ رود نیل در حال بالا آمدن است و پشه‎ها شروع کرده‎اند در علفزارِ رودِ مقدس به تخم گذاشتن.

کشاورز فقیر در کنار کلبه‎اش دراز کشیده و پشتِ خمیده‎اش را زیر آفتاب گرم می‎کند.

همسرش مشغول آرد کردنِ گیاهِ سورگوم دورنگ با آسیاب‎دستی است.

کودکانِ گرسنه با پرتابِ گِل به صورت‎های قهوه‎ای رنگِ همدیگر خود را سرگرم می‎سازند.

کشاورز فقیر در حالیکه به سمتِ همسرش نگاه می‎کند آه می‎کشد: "هرگز ماهی، هرگز پرنده، فقط گیاهِ سورگوم دورنگ!"

همسرش با آرامش پاسخ می‎دهد: "با وجود آنکه پرستوها برگشته‎اند تو آنجا دراز کشیده‎ای و به خودت کش و قوس می‎دهی."

"پرستوها؟ از چی حرف می‎زنی؟"

"از پرستوها! من آنها را صبح زود وقتی در امتدادِ رود پرواز می‎کردند دیدم."

"بنابراین ما واقعاً بزودی کباب خواهیم خورد! سریع، تور را بده به من! خدا را شکر! آه، این پرنده‎های عزیزی که وطن‎شان را از یاد نمی‎برند!"

پرستوها بر روی گیاهانِ نی نشسته‎اند و جیک‎جیک می‎کنند.

"یک وطن زیبا، جائیکه پرستوها را می‎خورند!"

"بله، اما خورشید می‎خندد، پشه‎ها خوب هستند، سرزمین زیباست!"

"برای یک فصل بله. همه‌چیز در وطن ما زیباست بجز لانه پرنده. اما این وطن ماست و وطن ما هم باقی خواهد ماند."

"دومین وطن ما. جائیکه آدم خوب غذا می‎خورد آنجا وطن است!"

 

نیم ورق کاغذ

آخرین کامیون با مبلمان محل را ترک کرده بود؛ مستأجر، یک مرد جوان با نوار مشگی به دور کلاه برای آخرین بار آپارتمان را خوب نگاه می‎کند تا ببیند آیا چیزی فراموش کرده است. ــ نه، او هیچ‌چیز فراموش نکرده بود، مطلقاً هیچ‌چیز. بنابراین به راهرو می‎رود، با این تصمیم راسخ که دیگر به آنچه در این آپارتمان تجربه کرده بود فکر نکند. اما نگاه کن: در راهرو، بالای تلفن یک نیم ورق کاغذ به دیوار پونز شده بود. ورق کاغذ از یادداشت‎هائی با دستنوشته‎های مختلف پوشیده شده بود، برخی خوب و منظم با جوهر، برخی دیگر با مداد یا مداد قرمز با عجله نوشته شده بودند. تمامِ داستانِ زیبائی که در مدت کوتاهِ دو سال بازی شده بود و او قصد داشت فراموش‌شان کند آنجا قرار داشت؛ یک قطعه از زندگیِ انسان بر روی نیم ورق کاغذ.

او ورق کاغذ را از دیوار برمی‎دارد. ورق کاغذ از این کاغذهای یادداشتِ براقِ زرد آفتابی رنگ بود. او ورق کاغذ را بر روی اجاقِ کاشی شده در سالن قرار می‎دهد و خم شده بر رویش آن را می‎خواند. در بالاترین قسمتِ ورق کاغذ نام دختر بود: آلیس، زیباترین نامی که او آن زمان می‎شناخت، زیرا آلیس نامزد او بود. و شمارۀ 11 15. این شماره مانند یک مزمور در کلیسا به نظر می‎رسید. در زیر آن نوشته شده بود: بانک. این محل کار او بود، کار مقدسی که نان روزانه، خانه و ازدواج را ممکن می‎ساخت؛ شالوده‎ای که بر روی آن هستی‎اش بنا شده بود. اما روی آن خط کشیده شده بود! بانک ورشکست شده بود، اما یک بانک دیگر او را پذیرفته بود، گرچه پس از یک زمان کوتاهِ پُر از نگرانی.

یادداشت‌ها به این ترتیب ادامه داشتند. مغازه گلفروشی و کرایه کردن کالسکه. این مراسم نامزدی بود، در این زمان او جیبی پُر از پول داشت.

سپس: فروشگاهِ مبل فروشی: او آپارتمان را مجهز می‎کند. شرکت حمل و نقل: آنها در آپارتمان ساکن می‎شوند.

خرید بلیطِ اُپرا: آنها تازه ازدواج کرده‎اند و یکشنبه‎ها به اپرا می‎روند. زیباترین ساعت‎هایشان وقتی‌ست که آنها ساکت آنجا می‎نشینند و خود را در زیبائی و هارمونیِ سرزمین قصه در سمتِ دیگرِ پرده غوطه‎ور می‎سازند.

سپس نام یک مرد در زیر می‎آید که خط خورده بود. او دوستی بود که یک موقعیت خاص در جامعه بدست آورده بود، اما شانسش دوام نیاورد و بی‎توقف سقوط کرده و مجبور شده بود به محل بسیار دوری سفر کند. سعادت اینچنین شکننده است!

در اینجا می‎شود دید که چیزی تازه در زندگی زوج جوان داخل شده بوده است. آنجا با دستخط زنانه نوشته شده است: "زن". کدام زن؟ بله، آن زن با شنلِ گسترده و با چهرۀ دوستانه و خوشایند که آهسته می‎آید و می‎رود و هرگز داخل سالن نمی‎شود، بلکه از مسیر راهرو مستقیم به اتاق خواب می‎رود.

در زیر نام زن نوشته شده است دکتر <ل>.

برای اولین بار اینجا نام یکی از بستگان ظاهر می‎شود. آنجا نوشته شده است "مامان". او مادرزن است و برای اینکه مزاحم تازه ازدواج کرده‎ها نشود خود را با احتیاط دور نگاه داشته بود، اما در ساعات نیاز فراخوانده می‎گشت و وقتی وجودش لازم بود با شادی می‎آمد.

سپس یک یادداشتِ با عجله نوشته شده به رنگ آبی و قرمز شروع می‎شود. آژانس کاریابی: دختر خدمتکار رفته یا باید یک دختر خدمتکار دیگر استخدام شود. داروخانه. هوم! لبنیات. اینجا دستور شیر داده شده است، مداوایِ سِل.

گیاهان درمانی، قصاب و غیره. تهیه مواد غذائی بطور فزاینده توسط تلفن انجام می‎شود. زنِ خانه در محل خود نیست. نه. زیرا او در بستر بیماری‎ست.

دیگر خواندنِ آنچه در ادامه نوشته شده بود برایش ممکن نبود، حروف شروع می‎کنند در برابر چشمانش به تیره و تار گشتن، درست همانطور که برای یک غریق در دریا وقتی تلاش می‎کند از میان آبِ نمک نگاه کند ممکن است رخ دهد. اما آنجا نوشته شده بود: مؤسسه مراسم خاکسپاری. این به اندازه کافی گویاست! یک تابوت. و در پرانتز: (او گریخت.)

سپس آنجا دیگر هیچ‌چیز نوشته نشده بود! همه‌چیز با (او گریخت) پایان گرفته بود؛ زندگی اینطور است.

او کاغذِ زرد آفتابی را برمی‎دارد، آن را می‎بوسد و در جیبِ بغل بر روی سینه‎اش قرار می‎دهد.

او فقط در طی دو دقیقه دو سال از زندگیش را زندگی کرد.

هنگامیکه او از خانه خارج می‌گشت خمیده نبود؛ برعکس، او سرش را بالا نگاه داشته بود، مانند یک انسان سعادتمند و بالنده، زیرا احساس می‎کرد که با این وصف زیباترین زن متعلق به او بود. موجودات بیچاره فراوانی بودند که اجازه نداشتند چنین چیزی را هرگز تجربه کنند!

 

گاو مقدس یا پیروزی دروغ

در سرزمین فراعنه، جائیکه نان بیش از حد گران بود و بطرز باور نکردنی ادیان بسیاری وجود داشت، جائیکه همه‌چیز مقدس بود بجز مالیات‌دهندگان، جائیکه سوسکِ مقدسِ سرگین‎غلتان گلوله‎های کثافتِ مقدس را تحت حمایتِ مقدسِ ادیانِ مقدس می‎غلتاند، در این سرزمین در یکی از روزهای زیبا هنگامیکه رود مقدسِ نیل گِل و لای‎اش را در پای درختان نخل که در باد تکان می‎خوردند ریخته بود، یک کشاورز جوان ایستاده بود و خدمتِ پُر از شادی‎ای را تماشا می‎کرد که توسط آن گاوش به نام آلکساندر در صدد بود نژاد خود را توسعه دهد، بدون آنکه چیزی از سی قرنی بداند که نگاه‎های تاریخی‎شان را از رأس اهرام به کارِ بهاریِ او انداخته بودند.

در این هنگام در سمت شمالِ افق ناگهان یک ابرِ سرخِ شن بلند می‎شود، و یک ردیف از سرهایِ شتر به تدریج از سطح لرزانِ بیابان صعود می‎کنند، خود را نزدیک می‎سازند، اندازه بزرگ‎تری به خود می‎گیرند، و کشاورز خود را در مقابل سه کاهن اُزیریس و همراهان روحانی‎شان با ترس فراوان به زمین می‎اندازد.

کاهنان از شترها پائین می‎آیند، بدون آنکه به کشاورزِ بر روی شکم قرار گرفته کوچک‎ترین توجه‎ای کنند؛ زیرا گاوِ سرکش نگاهِ کنجکاو آقایان روحانی را به خود جلب کرده بود. آنها نزدیک‎تر می‎شوند و حیوان آتشین را از سر تا پاها بررسی می‎کنند، به پهلوها و به داخل دهانش نگاه می‎کنند، و ناگهان بر آنها یک لرزش مسلط می‎شود، آنها بر روی زانو می‎افتند و شروع می‎کنند به خواندن یک مزمور.

گاو پس از انجام وظیفه‎اش در قبالِ نژادِ در راه عبادت کنندگانش را بو می‎کشد، سپس می‎چرخد و صورت‎شان را به آرامی با دُم نوازش می‎کند.

پس از آنکه کاهنانِ خوب دوباره با خوشحالی بلند می‎شوند کشاورز بیچاره را که دیگر نمی‎دانست حالش چطور است مخاطب قرار می‎دهند و می‎گویند:

"مرد فانیِ سعادتمند! در زیر دست‎های نجس تو خورشید اجازه داد گاو آپیس بدنیا آید و رشد کند، هزار و شصتمین تجسمِ اُزیریس."

کشاورز شگفتزده پاسخ می‎دهد: "بهتر است که آقایان او را آلکساندر بنامند."

"ساکت باش، تو گاو مادرزاد! گاوِ تو نشانۀ ماه بر پیشانی دارد، همچنین در پهلوهایش هم این نشانه نقش بسته و سوسکِ سرگین‎غلتان را در زیر زبانش دارد. او پسر خورشید است."

"نه، آقایان عزیز، مطمئناً اینطور نیست، پدرش مأمور زاد و ولدِ گاوهای روستا بود."

کاهنان خشمگین فریاد می‎زنند: "دور شو، تو مترسک! از این لحظه به بعد گاو به موجب قانونِ روحانی از مَنف پایتخت مصر دیگر به تو تعلق ندارد."

کشاورز بیچاره بیهوده تلاش می‎کرد به این تجاوز به مالکیتِ خصوصی اعتراض کند. کاهنان تمام تلاش خود را می‌کنند تا نیروی ادراکِ متوسطِ ساده او را روشن سازند، اما برای آنها غیرممکن بود برایش قابل درک سازند که گاو یک خدا است؛ در پایان او را به سکوتِ ناشکستنی در بارۀ منشاء حیوان متعهد می‎سازند و بعد گاو را سریع با خود می‎برند.

 

معبدِ گاو آپیس توسط پرتوهای خورشیدِ صبحگاهی روشن بود و منظره غیرقابل مقایسه‎ای ارائه می‎داد که بر افراد ناآگاه تأثیری اسرارآمیز و افسانه‎ای می‎گذاشت. اما بر خودی‎ها که در حقیقت نشانه کاملاً بی‎اهمیت آن را می‎توانستند تفسیر کنند بیشتر مضحک به نظر می‎آمد.

جمعیتی از زنانِ کشاورز در مقابل دروازۀ بزرگ جمع شده بودند و انتظار لحظه‎ای را می‎کشیدند که دروازه گشوده شود و آنها از سطل شیر خود که بعنوان هدیه برای به اصطلاح خدایِ تازه متولد گشته به آنجا آورده بودند آزاد شوند.

عاقبت از داخل معبد صدایِ گرفتۀ یک شیپورِ شاخی طنین می‎اندازد و یک دریچۀ کوچک در دروازۀ بزرگ باز می‎شود. سطل‎ها توسط دست‎های نامرئی گرفته می‎شدند، سپس دریچه دوباره بسته می‎شود.

در خودِ معبد اما گاو آلکساندر در اتاقک خود ایستاده بود و یونجه می‎جوید، در حالیکه به کاهنین رتبۀ پائین‎تر از گوشه چشم نگاه می‎کرد که با حرارت مشغول تهیۀ کره برای تولید شیرینی عسلی‌ای بودند که کاهنان رتبۀ بالاتر می‎خواستند لطف کنند و به افتخارِ خدای آپیس بخورند.

یکی از کاهنان می‎گوید: "شیر شروع به بدتر شدن کرده است."

کاهن دیگری پاسخ می‎دهد: "این به دلیل افزایش بی‎ایمانی است."

کاهن سوم که گاو را قشو می‎کرد در حالیکه یگ لگد به طرف سینه گاو می‌پراند فریاد می‎زند: "از اینجا برو بیرون، تو گاو!"

اولین کاهن دوباره می‎گوید: "دین در حال نزول است."

"وقتی کسب و کارها دیگر پیش نروند بنابراین باید تمام ادیان را شیطان ببرد!"

"بله، اما به هرحال مردم به یک دین احتیاج دارند! و چه بهتر به دین خودمان تا یک دین دیگر."

دوباره دهان نگهبان گاو که هنوز هم مشغول قشو گاو بود به صدا می‎افتد: "خودت را بچرخان، پسر! تو باید فردا نقش خدای مهربان را بازی کنی، سپس شیطان می‎تواند تمام جمعیت را ببرد."

بقیه کاهنان خندۀ بلندی می‎کنند، یک خندۀ صریح و صادقانه، همانطور که فقط یک کاهن می‎تواند بخندد.

روز بعد که باید در آن جشن برگزار می‎گشت، خدای آپیس پوشانده شده با گُل و وسائل دیگر تزئینی و پیچده شده با نوارهای ابریشمی، در جلوی جمعی از کودکان و نوازندگان در صفوفی باشکوه به دور معبد چرخانده می‎شود تا ادای احترام مردم را بپذیرد.

همه‌چیز به خوبی پیش می‎رفت، و در نیمساعت اول هیچ‌چیز شادی را مختل نساخت. اما تصادفِ ستمکار می‎خواست که صاحبِ سابقِ آلکساندر بخاطر نگرانی شدید از پرداخت مالیات‎ها در همان صبح گاوش را برای فروش به بازار شهر ببرد. و این گاو هنوز آنجا ایستاده بود، هنگامیکه صفِ مراسم جشن از خیابانِ مجاور نزدیک می‎شود و شوهر از کنار زنی هدایت می‎شود که چندین ماه هنگامِ غذا و تختخواب از او جدا افتاده بود. اما شوهر که پس از استراحتِ طولانیِ غیرداوطلبانه قدرت‎های باورنکردنی در خود احساس می‎کرد و حالا توسطِ بوی کاملاً خاصِ نیمۀ سابقش جذب شده بود، با فراموش کردن تمام وظایفی که ویژگی‎اش بعنوان خدا به او تحمیل کرده بود از نقش خدائی خود خارج می‎شود، نگهبانان خود را به زمین می‎اندازد و به سمتِ همسرش هجوم می‎برد.

وضع جدی می‎شود، و باید این وضع به نحوی نجات داده می‎شد. شادی کشاورز بخاطر دیدن گاوش چنان بزرگ بود که تعهد دادن به کاهنان را از یاد می‌برد و شروع می‌کند به صحبت کردن با گاو:

"آه، تو آلکساندر بیچارۀ من، چقدر دلم برایت تنگ شده بود!"

اما کاهنان می‎دانستند که چطور باید با آن مقابله کنند.

آنها فریاد می‎زنند: "او کُفر می‎گوید! مرگ بر توهین‌کننده به معبد!"

کشاورز که بعد از یک دقیقه می‎توانست توسط جمعیتِ خشمگین تقریباً کشته شود توسط پلیس دستگیر و به دادگاه برده می‎شود. هنگامیکه در آنجا به او دستور داده می‎شود که حقیقت را بگوید، او همچنان محکم و با قاطعیت ادعا می‎کند که گاو به او تعلق دارد، و تحت نام آلکساندر در روستایش بعنوان مأمور زاد و ولد خدمت کرده است.

اما حالا تشکیل دادگاه برای اثبات واقعیت نبود، بلکه کشاورز باید فقط علیه کیفرخواست از خود دفاع می‎کرد:

"آیا تو با آلکساندر نامیدن این گاو مقدس کُفرگوئی کرده‎ای؟"

"البته که من او را آلکساندر نامیدم، چون ..."

"کافی‎ست! تو او را آلکساندر نامیدی."

"چون ... این حقیقت است."

"آدم اجازه ندارد حقیقت را بگوید."

"پس باید آدم دروغ بگوید؟"

"ابن دروغگوئی نیست؛ بلکه احترام گذاشتن به نظر دیگران است."

"کدام دیگران؟"

"تو که باید این را بدانی ... دیگری ... تمام انسان‎ها."

"قاضی محترم، اگر اینطور است، بنابراین به نظر من هم در مورد گاو احترام بگذارید و من را رها سازید!"

"اما تو کله‎پوک، منظور از دیگران که تو نیستی!"

"نه، می‎فهمم، دیگران، همه هستند، بجز کشاورز."

"آیا تو اینجائی که از من بازجوئی کنی؟ برو پی کارت، کاهنان می‎توانند طبق حکم‎شان با تو معامله کنند!"

کشاورز پس از رسیدن به معبدِ اُزیریسْ کاهن اعظم را پذیراتر از آنچه امید داشت می‎یابد.

کاهن اعظم توضیح می‎دهد: البته او نمی‎خواهد انکار کند که گاو آلکساندر است، اما آدم اجازه ندارد آن را بگوید، زیرا ... حالا بطور خلاصه ... از آنجا که دولت با توافق بر سکوت کردن بنا می‎گردد بنابراین احترام به نظرات دیگران مطلقاً ضروری‎ست.

اما چرا به خاطر خدا به نظرات یک کشاورز به همان اندازه احترام گذاشته نمی‎شود. آیا یک کشاورز نسبت به بقیه انسان‎ها همچنین یک دیگری‎ست؟

کاهن اعظم، یک مرد محترم با قلبی مهربان، از سفسطه‎ها سیر شده بود و نظر سادۀ کشاورز او را تحت تأثیر قرار داده بود. او این فرصت را برای پیشنهادِ اصلاحات مناسب می‎یابد، و پس از مشورت با همه برادران روحانی‎اش دستور می‎دهد جمعیت انبوهی را که در کنار دروازه ایستاده بودند به داخل هشتی راهنمائی کنند. او لباس روحانی رسمی خود را درمی‎آورد و با یک شلوار و پیراهن معمولی در برابر محراب قرار می‎گیرد تا برای جمعیت صحبت کند.

او شروع می‎کند: "بچه‎های عزیز!"

اما در میان جمع حاضر که دیگر او را نمی‎شناخت حرکتی به وجود می‎آید.

کاهن اعظم فریاد می‎کشد: "بچه‎های عزیز! مقام یک مرد بستگی به لباسش ندارد. آیا نمی‎بیند که من کاهن اعظم اُزیریس هستم؟"

در میان جمعیت صدای اعتراض بلند می‎شود.

"بسیار خوب، بچه‎های عزیز، ساعتش فرا رسیده است که شماها از جریان رازهای مقدس آگاه شوید. نترسید! من هم فقط یک فردِ فانی بیچاره مانند همه شماها هستم؛ من حالا برای آرام ساختن شماها جامۀ بلندِ تا بر روی پا را کنار گذاشتم. شماها گاو را، این نمادِ خورشیدِ بارور ساز را برای خودِ خدا بحساب آوردید."

و با مخاطب قرار دادن کاهنان ادامه می‎دهد:

"پرده هشتی را کنار بکشید!"

جمعیت که درون معبد را هرگز ندیده بود خود را در مقابل مجسمه ابوالهول و نقاشی‎ها از اُزیریس که از میان پرده‎های نیمه‌باز می‎درخشیدند بر روی زانو می‎اندازند.

هیچکس جرأت نمی‎کرد به آنجا نگاه کند.

راهب اعظم می‎غرد: "بلند شوید! و پرده دیگر را هم حالا کنار می‎کشد!"

پرده کنار می‎رود. و در مقابل چشمان هراسان مردم در پس‎زمینۀ معبد گاو مقدس در یک آغلِ کاملاً معمولی در حال نشخوار کردن بسیار راحت دراز کشیده بود.

کاهن اعظم فریاد می‎زند: "ما اینجا گاو آلکساندر را در برابر خود می‎بینیم! شماها فکر می‎کنید که او یک خدا است، و اما او فقط یک گاو بیچاره است. درست نمی‎گویم کشاورز؟"

در این لحظه ناگهان یک فریاد وحشتناک کشیده می‎شود، و در میان سر و صدای کر کننده صدای یک زن طنین می‎اندازد:

"توهین به معبد! این کُفرگو را پائین بیاورید، این دروغگو را!"

و چند ثانیه دیرتر زن‎ها کاهن اعظم را خفه می‎کنند، او را از معبد بیرون کشیده و به درون یک چاه می‎اندازند.

و به کشاورز که دروغ مقدس را بی‎حرمت ساخته بود نیز همان می‎رود.

کاهنان اما درست‎ترین کار را در این می‎بینند که پرده‎ها را دوباره بکشند و به محل مقدس پناه ببرند، جائیکه آنها می‌توانستند دامپروری مقدس‎شان را ادامه دهند و همچنین زندگی‎شان را وقف پرستش این خطای سعادتمند سازند.

 

پیدایش نژاد

آقای بارون با اندوهی بزرگ یک مقاله در این باره خوانده بود که فرزندان طبقه ممتاز باید هلاک می‎گشتند اگر آنها شیرِ مادرِ کودکانِ طبقه پایین را نمی‎خوردند. او داروین را خوانده بود و فکر می‎کرد جریان را اینطور فهمیده است که فرزندان نژادِ نجبا یک مرحله تکاملِ بالاترِ گونه انسانی معنی می‎دهند. حالا او اما همچنین زیاد در باره وراثت مطالعه کرده و این یک بیزاری بزرگ بر علیه استفاده از دایه برایش تولید کرده بود، زیرا او می‎ترسید که شاید توسط وارد شدن خونِ پست‎تر در رگ موجودِ بالاتر بتواند انواع تصورات، تفکرات و نیت‎های شایع در مردم به کودک تزریق شود. بنابراین این در ذهنش نفش بسته بود که همسرش باید خودش فرزندی را که انتظارش را می‎کشیدند تغذیه کند، و اگر او قادر به این کار نباشد می‎خواست که با شیشه شیر کودک را بزرگ کند؛ و برای این کار مطمئناً شیر گاوهایش که یونجه خود او را می‎خوردند اولویت داشت.

و بدینسان کودک بدنیا می‎آید. نوزاد پسر بود! بارون تا ساعت نهائی بسیار ناآرام بود، زیرا او خودش آدم فقیری بود اما همسرش برعکس بسیار ثروتمند بود؛ اما او از پول همسرش هیچ‌چیز نداشت اگر به ازدواج‎شان توسط یک وارثِ مذکر برکت داده نمی‎گشت. بنابراین آدم می‎تواند تصور کند که شادی‎شان بخاطر تولد کودک بزرگ و واقعی بود. پسر یک موجود اصیل کوچکِ شفاف با رگ‎های آبی بر روی سرِ کوچک بود. بله، خون آبی رنگ بود. مادر یک فرد ظریف فرشته مانند بود که فقط از غذاهای بسیار خاص و با دقت انتخاب شده زندگی می‎کرد، خود را توسط پالتوی خز گرانبهائی در برابر آب و هوای خشن محافظت می‎کرد، و گونه‎هایش آن رنگ‎پریدگیِ ظریفی را نشان می‎داد که به نژاد خوب اشاره دارد.

زن خودش کودک را تغذیه می‎کرد، ــ بنابراین برای اجازه زندگی داشتن به زنان کشاورز احتیاج نبود! تمام این چیزها فقط حرف‎های مفت بودند!

کودک شیر مادر را می‎نوشید و مدت چهارده روز فریاد می‎کشید. همۀ کودکان فریاد می‎کشند، ــ این هیچ معنائی نداشت. اما کودک لاغر می‎گشت، ــ او بطرز کاملاً وحشتناکی لاغر می‎گشت. یک پزشک آورده می‎شود. او به بارون توضیح می‎دهد که اگر مادر به شیرین دادن به او ادامه دهد کودک خواهد مُرد، اولاً به این علت که مادر بیش از حد عصبی بود و دیگر اینکه شیر به اندازه کافی نداشت. چکاری باید انجام می‎گشت، ــ زیرا کودک نباید می‎مرد. دایه یا شیشه شیر راه حل بود. اما یک دایه قابل قبول نبود، تحت هیچ شرایطی. باید حتماً با شیشه شیر امتحان شود، گرچه پزشک اصرار داشت که باید یک دایه آورده شود.

شیشه شیر تصمیم نهائی بود. به بهترین گاو هلندی که در انجمن کشاورزی مدال طلا بدست آورده بود غذای خشک داده می‎شود. پزشک یک آزمایش شیمیائی از شیر گاو می‎کند و همه‌چیز خوب بود. اما تغذیه با شیشه شیر بیش از حد راحت بود! چرا از همان ابتدا این کار را انجام ندادند! و چه برکتی که آدم بدون دایه هم کارش پیش می‎رفت، ــ این طاعون، این مستبدهای خانه که باید آدم همه‌چیز در گلویشان فرو کند، و آن هم در گلوی کسانی که احتمالاً یک بیماری واگیردار در خود دارند!

اما کودک لاغر می‎گشت و فریاد می‎کشید. او روز و شب فریاد می‎کشید، ــ مطمئناً او معده درد داشت. گاو جدید و آزمایش شیمائی جدید. شیر با آب چشمه رقیق می‎شود، اما این هیچ کمکی نمی‎کرد: کودک به فریاد کشیدن ادمه می‎داد.

پزشک توضیح می‎دهد: "در اینجا بجز یک دایه راه نجاتی وجود ندارد."

نه، آنها این را نمی‎خواستند.

آدم نمی‎خواست از کودکانِ دیگر چیزی را که سهم‎شان بود بردارد، این طبیعی نبود، و وانگهی آدم هرگز بخاطر <وراثت> مطمئن نبود.

وقتی آقای بارون از <طبیعی> و <غیرطبیعی> صحبت می‎کرد، بنابراین پزشک می‎توانست در این مورد او را روشن کند که اگر آدم اجازه می‎داد طبیعت مسیر خود را طی کند بنابراین همۀ اولادِ نجیب‎زادگان باید از بین می‎رفتند، و مالکیتِ تاج‎شان سقوط می‎کرد. بنابراین طبیعت اینطور می‎خواست، و فرهنگ می‎توانست یک نبردِ ناتوان بر علیه طبیعت باشد، یک نبرد که در آن انسان باید شکست بخورد. نژادِ آقای بارون محکوم به هلاکت خواهد گشت؛ یک اثبات برای این واقعیت این بود که خانم بارونس به اندازه کافی شیر برای کودک نداشت. برای اینکه کودک زنده نگهداشته شود باید شیرِ زنان دیگر را دزدید، ــ یا خرید؛ ــ نژاد از سرقتِ کوچک‎ترین جزئیات زندگی می‎کرد.

آیا این همچنین دزدیست، اگر آدم شیر را بخرد، ــ گران بخردِ.

بله البته، زیرا پول برای خرید شیرِ مادر محصول یک کار بود، و کار چه کسی؟ کار مردم، ــ زیرا نجیبزاده کار نمی‎کند.

"اما دکتر، شما سوسیالیست هستید!"

"نه، داروینیست؛ اما شما می‎توانید سوسیالیست هم بگوئید، ... این برایم کاملاً بیتفاوت است."

"بله، اما آیا آدم می‎دزدد، وقتی بخرد؟"

"اگر آدم با پولی بخرد که برایش کار نکرده باشد، مطمئناً."

"منظورتان به معنای واقعی کلمه با دست کار کردن است؟"

"بله."

"اما سپس شما هم آقای دکتر عزیز از سارقین هستید!"

"البته! اما آیا این مانع می‎شود که من اینطور صحبت نکنم؟ آیا آقای بارون گناهکارانِ آمادۀ توبه از کتاب مقدس را به یاد نمی‎آورند؟"

در اینجا گفتگو قطع می‎شود.

آقای بارون کسی را برای آوردن یک پروفسور می‎فرستد.

پروفسور حتی بارون را یک قاتل می‎نامد، اگر او فوری یک دایه پیدا نکند.

حالا باید بارون همسرش را متقاعد می‎ساخت. او باید تمام ساختمانِ دلایل خودش را نابود می‎کرد و دو چیز در برابر همسرش قرار می‌داد: عشق به فرزندش و ــ قانون معتبر وراثت.

اما از کجا باید یک دایه بدست آورد؟ از شهر، آدم نمی‎توانست به آن فکر کند، در شهر تمام انسان‎ها فاسد بودند! نه، یک دختر از روستا باید باشد. اما حالا بارونس نمی‎خواست از دختر هیچ‌چیز بداند، ــ اما یک دختر با یک کودک باید موجودی غیراخلاقی باشد و بارونِ جوان می‎توانست احتمالاً از او چیزی به ارث ببرد!

پزشک می‎گوید، همه دایه‎ها دختر هستند، آنها نمی‎توانند به هیچوجه یک زن کشاورزِ متأهل پیدا کنند، زیرا کسی که فقط صاحبِ کمی زمین باشد می‎خواهد فرزندان خود را نگاه دارد.

بله، ــ اگر دایه، برای مثال یک دختر، با یکی از خدمتکاران‎شان ازدواج کند؟

به این ترتیب باید شما نُه ماه انتطار بکشید.

بله، ــ اما اگر حالا یک چنین دختری را شوهر داد که از قبل یک فرزند داشته است؟

آه، این یک فکر خوب بود.

بارون از یک چنین دختری می‎دانست که یک کودک سه ماهه داشت، او دختر را خیلی خوب می‎شناخت، ــ با دختر در زمان طولانیِ نامزدی خود آشنا شده بود ــ. بارون خودش به آنجا می‎رود تا از او سؤال کند. اگر دختر موافقت می‎کرد با آندرس، مأمور اصطبل ازدواج کند و دایه فرزندش شود، باید صاحب یک مزرعه می‌گشت. البته که دختر این را می‎خواست، این خیلی بهتر از آن بود که بخاطر نداشتن شوهر در اطراف با شرم برود. دختر باید فوری یکشنبه آینده ازدواج می‎کرد و آندرس باید برای دو ماه پیش پدر و مادرش به سفر می‎رفت.

بارون با یک احساس عجیب و غریب از حسادت به پسرِ نامشروعش نگاه می‎کرد. پسر یک حیوان کوچک قوی بود. او چندان زیبا نبود، اما به نظر می‎رسید که برای زندگی کردن بدنیا آمده است و تعداد زیادی فرزند بدست خواهد آورد، ــ آنچه که آدم از ارث قانونی کوچکش نمی‎توانست ادعا کند.

آنا وقتی فرزندش به یتیمخانه سپرده می‎شود گریه می‌کرد، اما زندگیِ خوب در ملک ارباب و بخصوص غذای خوب، ــ زیرا البته او از غذای نحیبزادگان می‎خورد، ــ او را به تدریج دوباره تسلی می‎دادند. او اجازه داشت غالباً گردش برود، در کالسکه بزرگ، با خدمتکاران بر روی صندلی کالسکه‎ران؛ او کتاب هزار و یک شب را برای خواندن بدست می‎آورد، ــ او زندگی‎ای را می‎گذراند که بسیار محافظت و مراقبت گشته بود، زندگی‌ای که آن را قبلاً هرگز حدس نمی‎زد.

آندرس پس از دو ماه، خوب غذا خورده و مراقبت گشته، از مهمانی در پیش والدینش برمی‎گردد. او شروع می‎کند به رسیدگی کردن از مزرعه‎اش، و دلتنگی کردن برای آنا خودش. او می‎گفت که حداقل آنا می‎تواند گهگاهی پیش او بیاید. اما خانم خانه به هیچوجه این را نمی‎خواست!

آنا لاغر می‎شود و بارونِ کوچک فریاد می‎کشید. از دکتر مشورت گرفته می‎شود.

دکتر می‎گوید: "بگذارید آنا پیش شوهرش هم برود."

"اما اگر این مضر باشد؟"

خدا رحم کند، اما آندرس باید <تجزیه و تحلیل> می‎گشت.

این کار را آندرس نمی‎خواست.

اما او چند گوسفند هدیه می‎گیرد، ــ و می‎گذارد تجزیه و تحلیل‎اش کنند.

و حالا بارونِ کوچک دیگر فریاد نمی‎کشید.

در این وقت یک خبر از یتیمخانه می‎رسد: پسر آنا مُرده بود، در اثر دیفتری مُرده بود. آنا شیرش را از دست می‎دهد، و بارونِ کوچک بیشتر از هر زمان فریاد می‎کشید.

آنا باید مرخص می‎گشت و به خانه شوهرش می‎رود. آندرس واقعاً خوشحال بود که عاقبت درست و حسابی متأهل است، اما آنا به زندگی عالی بسیار عادت کرده بود. او دیگر نمی‎توانست قهوه برزیلی بنوشد و شش بار در هفته شاه‎ماهی بخورد، این برای سلامتی‎اش ممنوع بود، کارهای سخت مزرعه را هم دیگر نمی‎توانست انجام دهد، و به این ترتیب اوضاع آنها بد می‎شود.

آندرس مجبور گشت بعد از یک سال مزرعه‎اش را تحویل دهد، اما آقای بارون می‎خواست آنها را داشته باشد و به او یک کار می‎دهد. همچنین آنا با دستمزد روزانه در کاخ کار می‎کرد و اغلب بارونِ کوچک را می‎دید. کودک او را دیگر نمی‎شناخت، و با این حال او در کنار پستانش بازی کرده بود، زن زندگی او را نجات داده و فرزندش را برای این کار فدا کرده بود.

آنا بارور بود و پسران زیادی داشت؛ آنها کشاورز و کارگر راه‎آهن گشتند و یکی از آنها محکوم به زندان شد.

اما بارونِ پیر با نگرانی به روزی نگاه می‎کرد که بارونِ جوان باید ازدواج و تولیدِ وارث می‎کرد. بارونِ جوان چندان قوی به نظر نمی‎رسید. بارونِ پیر می‎توانست بسیار آرامتر باشد، اگر آن بارونِ کوچکِ دیگر در کاخ می‎بود، بارونِ کوچکی که در یتیمخانه مُرده بود. و وقتی او دوباره چنین مقالاتی می‎خواند، مانند آن زمان، سپس باید اعتراف می‎کرد که طبقه ممتاز از لطف طبقه پایین زندگی می‎کردند، و اینکه آدم انتخاب تولید مثل را، آنطور که امروز بود، نمی‎تواند هیچ‌چیز کمتر از طبیعی بنامد. اما این در گذشته طور دیگر بود و هرچه هم دکتر و سوسیالیست‎ها می‌گفتند باز هم نمی‎شد تغییرش داد.

 

فرد قوی‌تر

نمایش در یک پرده

بازیگران:

مادام ایکس، هنرپشه، متأهل

مادمازل اپسیلن، هنرپیشه، مجرد

صحنه نمایش: (یک گوشه در یک کافه؛ دو میز کوچک فلزی، یک مبل مخملیِ سرخ رنگ و چند صندلی.)

مادام ایکس (داخل می‎شود، با کلاه و کتِ زمستانی، با یک سبدِ ژاپنی خوبِ به بازو آویخته.)

مادمازل اپسیلن (در مقابل یک لیوان آبجوی نیمه‌نوشیده شده نشسته است و یک مجله می‎خواند، که آن را دیرتر با یک مجله دیگر عوض می‎کند.)

مادام ایکس: سلام آمِلی، کوچولوی من اینجا در شبِ کریسمس مانند یک زنِ مجردِ پیر کاملاً تنها نشسته است!

مادمازل اپسیلن (نگاهش را از مجله برمی‎دارد، و با تکان دادن سر دوباره به خواندن ادامه می‎دهد.)

مادام ایکس: می‎دانی، واقعاً باعث دردم می‎شود وقتی تو را اینطور می‎بینم؛ تنها، تنها در یک کافه و آن هم در شبِ کریسمس. این مانند آن زمان است، وقتی من در پاریس یک جشن عروسی در یک رستوران دیدم، عروس آنجا نشسته بود و یک نشریۀ طنز می‎خواند، در حالیکه داماد با ساقدوشان بیلیارد بازی می‎کرد. خدای من، من فکر کردم وقتی اینطور زیبا شروع شده است چطور باید تمام شود!

پسر در روز عروسی‎اش بیلیارد بازی می‎کرد!

ــ و دختر یک نشریۀ طنز می‎خواند، آیا آن یک نشریۀ طنز بود؟ خوب، احتمالاً می‎تواند چیز دیگر بوده باشد!

پیشخدمت (پیش می‎آید، یک فنجان شکلات داغ در برابر مادام ایکس بر روی میز قرار می‎دهد و می‎رود.)

مادام ایکس: آمِلی، خبر داری! من در این بین فکر می‎کنم که بهتر بود تو او را نگهمیداشتی! آیا هنوز می‎دانی که من اولین فردی بودم که به تو گفت: او را ببخش! آیا به یاد می‎آوری؟ ... تو حالا می‎توانستی متأهل باشی و خانه خودت را داشته باشی. آیا هنوز می‎دانی که سال گذشته، وقتی تو در شبِ کریسمس پیش پدر و مادرِ نامزدت در روستا بودی چه زیاد احساسِ خوشبختی می‎کردی؛ که چطور تو سعادتِ یک خانۀ دنج را می‎ستودی و واقعاً آرزو داشتی از تئاتر فاصله بگیری؟ بله، آمِلی عزیز، یک خانه واقعی مخصوص خود داشتن بزرگ‎ترین چیز است ... بجز تئاتر ... و فرزندان، می‎دانی ... بله، تو از آن هیچ‌چیز نمی‎فهمی!

مادمازل اپسیلن (حالت تحقیرآمیزی به چهره می‎دهد.)

مادام ایکس (چند قاشق شکلات می‎خورد، سپس سبد را باز می‎کند و هدایای کریسمس را نشان می‎دهد.): اینجا، نگاه کن، چه چیزهائی برای عزیزانم خریده‎ام. (یک عروسک را بیرون می‎کشد.) بهش نگاه کن! این را باید لیزا بگیرد! می‎بینی، چطور می‎تواند چشم‎هایش را حرکت دهد و گردنش را بچرخاند! خوب؟ ... و اینجا هم هفت‎تیر چوپ‎پنبه‎ای برای ماژا. (هفت‎تیر را به سمت مادمازل اپسیلن نگاه می‎دارد و شلیک می‎کند.)

مادمازل اپسیلن (به چهره‎اش حالت وحشت می‎دهد.)

مادام ایکس: آیا ترسیدی؟ فکر کردی می‎خواهم بکشمت؟ خب؟ ... من هرگز فکر نمی‎کنم که تو این فکر را کرده باشی! اگر تو می‎خواستی به من شلیک کنی، من کمتر تعجب می‎کردم، زیرا من سر راه تو سبز شدم ... و من می‎دانم که تو نمی‎توانی آن را هرگز فراموش کنی ... گرچه من کاملاً بی‎تقصیر بودم. هنوز فکر می‎کنی که من تو را از تئاترِ بزرگ دور ساختم، اما من این کار را نکردم! من این کار را نکردم و مهم نیست که تو چه فکر می‎کنی! ... خوب، اهمیتی ندارد که من چه می‎گویم، چونکه تو فکر می‎کنی من این کار را کردم! (یک جفت دمپائی گلدوزی شده را بیرون می‎کشد.) و اینها را باید شوهرم بگیرد. با گل‎های لاله بر رویشان، که من خودم گلدوزی کردم ... البته من از گل لاله متنفرم، اما او همه‌جا گل لاله می‎خواهد.

مادمازل اپسیلن (از بالای مجله تمسخر‎آمیز و کنجکاو نگاه می‎کند.)

مادام ایکس (در هر دمپائی یک دست داخل می‎کند): می‎بینی، چه پاهای کوچکی باب دارد؟ خوب؟ و تو باید ابتدا یک بار راه رفتنِ شیکش را ببینی! تو هرگز او را در دمپائی ندیده‎ای! (مادمازل اپسیلن با صدای بلند می‎خندد.) نگاه کن، اینطور دیده می‎شود! (او می‎گذارد که دمپائی‎ها بر روی میز راه بروند.)

مادمازل اپسیلن (بلند می‎خندد.)

مادام ایکس: و سپس، وقتی او عصبانی است اینطور با پاها می‎کوبد: "چی! این دخترهای لعنتی آیا هرگز یاد نمی‎گیرند یک قهوه خوب درست کنند؟ اوه،  اینجا چه سرد است!"

و سپس پاهایش یخ می‎زنند: "اوه، اینجا چه سرد است! این احمق‎های کسل‎کننده‎ای که نمی‎توانند هیچ آتشی در شومینه روشن نگهدارند؟" (او کف یکی از دمپائی‎ها را به چرم فوقانی دمپائی دیگر می‎مالد.)

مادمازل اپسیلن (از خنده خودش را خم می‎کند.)

مادام ایکس: و سپس به خانه می‎آید و دمپائیش را جستجو می‎کند، که ماری در زیر میز تحریر گذاشته است ... آه، اما بیعدالتی‎ست که آدم شوهرش را اینطور مسخره کند. او به هرحال آدمی مهربان و یک مردِ کوچکِ خوب است ... تو باید یک چنین مردی می‎داشتی، تو، آمِلی! ... به چی می‎خندی؟ چی؟ چی؟ ... و علاو بر این من می‎دانم که او به من وفادار است؛ بله، من این را می‎دانم! چون او خودش از آن تعریف کرد، ... چرا پوزخند می‎زنی؟ ... تعریف کرد که وقتی من در سفر هنری در نروژ بودم این فردریکِ وحشتناک آمد و می‎خواست او را گمراه کند ... آیا می‎توانی این را تصور کنی؟ چه شرم‎آور! (مکث.) من چشم‎هایش را از حدقه بیرون می‎کشیدم اگر زمانی می‎آمد که من در خانه بودم! (مکث.) این یک شانس بود که باب این را خودش برایم تعریف کرد و من آن را بعنوان شایعه از دیگران مطلع نشدم! (مکث.) اما تو باید بدانی که فردریک تنها زن نبود! من نمی‎دانم، اما زن‎ها کاملاً دیوانۀ شوهرم هستند. به نظر می‎رسد که آنها فکر می‎کنند چون او در دفتر مؤسسه می‎نشیند بنابراین برای استخدام کردن در تئاتر حرفی برای زدن دارد! ... شاید تو هم بدنبال او بوده باشی! ... من بیشتر از آنچه ضروری بود به تو اعتماد نکردم ... اما حالا می‎دانم که او به تو علاقه نداشت، و همیشه اینطور به نظرم می‎رسید که انگار تو بخاطر چیزی از او عصبانی بودی.

(مکث. آنها شرمسار به همدیگر نگاه می‎کنند.)

مادام ایکس: آمِلی، امشب بیا به خانه ما، و نشان بده که از ما عصبانی نیستی، حداقل از من عصبانی نیستی! من نمی‎دانم، اما من این را بسیار نامطبوع می‎یابم که بخصوص با تو قهر باشم. شاید به این خاطر که من آن زمان سر راه تو سبز شدم ــ (آرام آرام) ــ یا ... من نمی‎دانم ... چرا واقعاً؟

(مکث.)

مادمازل اپسیلن (به مادام ایکس خیره نگاه می‎کند، کنجکاوانه.)

مادام ایکس (در اندیشه): آشنائی ما خیلی عجیب است ... وقتی برای اولین بار دیدمت، از تو ترس داشتم، چنان ترسی که جرأت نمی‎کردم تو را از مقابل چشمانم گم کنم، بلکه خود را مرتب در نزدیک تو می‎یافتم، هرجا هم که می‎رفتی. ... من جرئت نمی‎کردم دشمن تو باشم و به این خاطر دوست تو شدم. اما وقتی تو پیش ما به خانه می‎آمدی آنجا همیشه یک ناهماهنگی بود، چون می‎دیدم که شوهرم نمی‎تواند تو را تحمل کند ... و در این وقت من خود را مضطرب احساس می‎کردم، طوریکه انگار آدم لباسِ بد بر تن نشسته‎ای پوشیده باشد. ... من همه کار کردم او را متقاعد سازم که در برابر تو خود را دوستانه نشان دهد، اما بدون موفقیت. ... تا اینکه تو نامزد کردی! در این وقت یک دوستی شدید شعله‎ور گشت، و تازه شماها جرأت کردید احساس واقعی خود را نشان دهید، چون تو حالا امنیت داشتی ... و سپس ... چه اتفاقی افتاد؟ ... من حسادت نکردم ... عجیب است! ... و من هنوز می‎دانم، هنگام غسل تعمید وقتی تو مادر تعمیدی بودی، من او را ترغیب کردم تو را ببوسد ... او این کار را کرد، اما تو خیلی دستپاچه واکنش نشان دادی ... یعنی: من آن زمان این را متوجه نشدم ... دیرتر هم به آن فکر نکردم ... به آن فکر نکردم، تا ... حالا! (به شدت بلند می‎شود.)

چرا ساکتی؟ تمام وقت یک کلمه حرف نزدی، بلکه فقط گذاشتی من حرف بزنم! تو نگاه کردی و تمام این افکار را که مانند کرم ابریشم در پیله‎شان قرار داشتند بیرون کشیدی ... افکار، سوءظن‎ها شاید ... بگذار ببینم. ... چرا نامزدی‎ات را بهم زدی؟ چرا پس از آن هرگز پا به خانه ما نگذاشتی؟ چرا نمی‎خواهی امشب پیش ما بیائی؟

مادمازل اپسیلن (می‎خواهد چیزی بگوید.)

مادام ایکس: ساکت! تو احتیاج نداری هیچ‌چیز بگوئی. حالا خودم همه چیز را می‎فهمم! ... بنابراین دلیل این بود ... و آن ... و آن! ... حالا همه‌چیز با هم متناسب است! پس اینطور است! ... اَه، با تو نمی‎خواهم پشت یک میز بنشینم! (وسائلش را به میز دیگر حمل می‎کند.)

به این دلیل باید گل لاله را که از آن خوشم نمی‎آید بر روی دمپائیش گلدوزی کنم چون تو گل لاله را دوست داری؛ به این دلیل ... (دمپائی‎ها را به زمین می‎اندازد) ... باید در تابستان کنار دریاچه ملارن زندگی می‎کردیم چون تو نمی‎توانی دریا را تحمل کنی؛ به این دلیل باید پسرم اسکیل نامیده شود چون پدر تو چنین نامیده می‎گشت؛ به این دلیل باید لباس‎های رنگ دلخواه تو را می‎پوشیدم، نویسندگان تو را می‎خواندم، غذاهای مورد علاقه تو را می‎خوردم، نوشابه‎های تو را می‎نوشیدم ... شکلات تو را برای مثال؛ به این دلیل ... آه، خدای من ... این وحشتناک است! ... همه‌چیز، همه‌چیز از تو به سمت من می‎آمد، حتی شور و شوق‎هایت! روح تو در من خزید مانند یک کرم در سیب، خورد و خورد، حفر کرد و حفر کرد، تا اینکه فقط هنوز پوست باقیمانده بود و چند تا خُرده نانِ سیاه! من می‎خواستم از برابر تو فرار کنم، اما نمی‎توانستم؛ تو مانند یک مار با چشمان سیاهت آنجا دراز کشیده و من را جادو کرده بودی ... من فقط احساس می‎کردم که چطور بال‎ها خود را بلند می‎ساختند تا من را به پائین بکشند؛ من با پاهای به هم بسته شده در آب قرار داشتم و هرچه قوی‎تر با دست‎هایم برای شنا کردن تلاش می‎کردم بیشتر به عمق آب فرو می‎رفتم، به عمق، تا اینکه من در تهِ آب غرق شدم، جائیکه تو مانند یک خرچنگِ غول‎پیکر دراز کشیده بودی تا من را با گازانبرهایت بگیری ... و من حالا آنجا دراز افتاده‎ام!

اَه، من از تو متنفرم، متنفرم، متنفرم! اما تو، تو فقط آنجا نشسته‎ای و ساکتی، آرام، بیتفاوت؛ بیتفاوت، بیتفاوت از اینکه ماه فزاینده یا رو به کاهش باشد، شب کریسمس یا روز سال نو  باشد، بیتفاوت از اینکه دیگران سعادتمند یا بدبخت باشند؛ بدون توانائی نفرت یا دوست داشتن؛ بی‎حرکت مانند یک لک‎لک در مقابل یک سوراخ موش ... تو نمی‎توانستی شکار را خودت بیرون بیاوری، نمی‎توانستی آن را تعقیب کنی، اما تو می‎توانستی انتظار بکشی، آن را محاصره کنی، در کمینش بنشینی! اینجا در گوشه خودت نشسته‎ای ... آیا اصلاً می‎دانی که این شکار به افتخار تو "تله‎موش" نامیده می‎شود؟ ... نشسته‎ای و مجله‎ات را می‎خوانی تا مطلع شوی که آیا حالِ کسی بد است، که آیا کسی دچار بدبختی شده است، که آیا کسی از تئاتر اخراج می‎شود؛ تو اینجا نشسته‎ای و انتظار قربانیان خود را می‎کشی، شانسِ خود را محاسبه  می‎کنی، مانند یک ناوبر که زمان غرق شدن کشتی‎اش را محاسبه می‎کند!

آمِلیای بیچاره! آیا می‎دانی که این من را مانند تو به درد می‎آورد؟ زیرا من می‎دانم که تو خوشبخت نیستی، ناخشنود و صدمه دیده‎ای، و موذی، زیرا تو زخمی شده‎ای! ... من نمی‎توانم از تو عصبانی باشم، با وجود آنکه می‎خواهم باشم ... با وجود تمام اینها تو کوچولوی من هستی. ... بله، جریان با باب، برایم مهم نیست! ... من چه‌چیزی به این دلیل از دست داده‌ام! ... و اینکه آیا تو به من آموختی که شکلات بنوشم یا یک فرد دیگر یکسان است! (یک قاشق از شکلات می‎خورد.) از این گذشته شکلات خیلی سالم است! و اگر من از تو لباس پوشیدن را یاد گرفتم ... خیلی بهتر ... این شوهرم را قوی‎تر به من گره زد ... و تو باختی، آنچه را که من برنده شدم ... بله، من فکر می‎کنم طبق نشانه‎های خاصی می‎شود این نتیجه را گرفت که تو او را قبلاً باخته بودی! ... این احتمالاً هدف تو بود که من خودم را دور سازم ... آنطور که تو آن را انجام دادی، و حالا آنجا نشسته‎ای و از این کار پشیمانی ... اما نگاه کن، من این کار را با تو نمی‎کنم! ... می‎دانی، ما نباید بزدل باشیم! و چرا من باید فقط چیزی را بردارم که هیچکس آن را نمی‎خواهد! ...

شاید، عزیز من، روی‎هم‎رفته، من حالا در این لحظه حقیقتاً فرد قوی‎ترم ... تو هرگز چیزی از من نگرفته‎ای، بلکه فقط از خودت دادی ... و حالا حالم مانند دزدهاست ... هنگامیکه تو بیدار شدی، من صاحب همه آن چیزی بودم که تو از دست داده بودی!

چطور این اتفاق افتاد که همه‌چیز در دستانت خیلی بی‎ارزش و بی‌بار بود؟ با تمام گل‎های لاله و شور و شوق‎ات نمی‎توانستی اما عشق یک مرد را نگهداری ... آنطور که من توانستم؛ از تمام نویسندگانت نتوانستی هنر زندگی را بیاموزی، آنطور که من انجام دادم؛ و این تو نبودی که اسکیل کوچک را بدست آورد، با جود آنکه نام پدرت اسکیل بود!

و چرا تو همیشه ساکت هستی و مدام ساکتی و ساکتی؟ بله، من فکر می‎کردم که این قدرت است؛ اما شاید به این دلیل باشد که تو هیچ‌چیز برای گفتن نداشتی! به این دلیل که تو نمی‎توانستی به هیچ‌چیز فکر کنی! (خود را خم می‎کند و دمپائی‎ها را از روی زمین برمی‎دارد.) حالا من به خانه می‎روم ... و گل‎های لاله را با خود می‎برم ... گل‎های لاله تو را! تو نمی‎توانستی از دیگران بیاموزی، تو نمی‎توانستی خود را خم کنی ... و به همین دلیل تو مانند یک عصای خشک شکسته‎ای ... من اما نشکسته‎ام!

من از تو متشکرم آمِلی، برای تمام چیزهای خوبی که به من آموختی؛ متشکرم که به شوهرم یاد دادی دوست داشته باشد! ... حالا من به خانه می‎روم و به او عشق می‎ورزم!

(می‎رود.)

https://www.youtube.com/embed/FLuyB9j-Fh0