همسفر من.

انسان‎هائی وجود دارند که آدم با اولین نگاه جذبشان می‎شود. لحن صدا و لبخند زدنشان موجب اعتماد کوری می‎گردد. و وقتی آدم یک ساعت را در جوارشان می‎گذراند چنین فکر می‎کند که سالیانی‎ست او را می‎شناسد. من یک بار با چنین انسانی برخورد کردم و آن را هرگز از یاد نخواهم برد.

*

من آن زمان با قطار درجه دو به طرف شهر کوچک پیتشوگینو Pitschugino می‎راندم، جائیکه باید یک سخنرانی در باره هوانوردی می‎کردم.

در کوپه بجز من مرد جوانی نیز حضور داشت که از همان ابتدا مورد علاقه‎ام قرار گرفت.

او لبخند دوستانه‎ای به من می‎زند و می‎گوید:

"من فکر می‎کنم که مسافر دیگری به کوپه ما نخواهد آمد. خیلی خوشایند است، اینطور نیست؟"

من با هیجان می‎گویم: "بله. من دشمن کوپه‎های پر هستم. پس چمدان شما کجاست؟"

او بلند می‎خندد.

"من تمام دارایم را با خود حمل می‎کنم. به کجا سفر می‎کنید؟"

"به پیتشوگینو. من باید آنجا در باره هوانوردی یک سخنرانی انجام دهم. اسم من وروبیف Worobjew است!"

"از آشنائی با شما خیلی خوشوقتم. من هم برای کسب و کار به پیتشوگینو سفر می‎کنم. من با کمال میل برای شنیدن سخنرانی شما خواهم آمد. این سخنرانی کجا انجام می‎گیرد؟"

"در سالن جامعه هوانوردان. من برای این سخنرانی دویست روبل خواهم گرفت."

همسفر من با خنده می‎گوید: "آها! این پول خوبی‏‎ست. آدم بخاطر این پول می‎تواند تمام جامعه هوانوردان را به پرواز آورد!"

من به ساعتم نگاه می‎کنم و خمیازه می‎کشم.

"حالا آدم باید کمی می‎خوابید. پس این بازرس قطار کجا مانده است؟ من دوست ندارم که مرا از خواب بپرانند!"

همسفر من در حال خارج کردن روزنامه‎ای از جیبش می‎گوید: "شما می‎توانید با خیال راحت دراز بکشید و بخوابید. من می‎خواهم روزنامه بخوانم و اگر شما مایل باشید بلیط شما را به بازرس قطار نشان خواهم داد تا او مزاحم خواب شما نشود."

من می‎گویم: "به خودتان زحمت ندهید!"

"این چه حرفی‎ست، من که در هر صورت بیدارم!"

من بلیط قطار را به همسفرم می‎دهم و دراز می‎کشم. بعد دوباره از جا برمی‎خیزم، چمدانم را پائین می‎آورم، آن را باز می‎کنم و یک بالش از آن خارج می‎سازم.

مرد جوان با کنجکاوی کودکانه‎ای نگاه می‎کرد و با هیجان گفت:

"چه چمدان زیبائی!"

"بله، این چمدان بسیار عالی‎ای‎ست. من آن را در برلین خریدم. اینجا یک محل برای لباس‎های زیر دارد، اینجا برای لباس، اینجا یک جیب برای خمیر دندان و مسواک و اینجا هم یک جیب مخفی برای پول، پاسپورت و مدارک. من این بار پاسپورتم را به همراه نیاورده‎ام، اما فکر نکنم که در پیتشوگینو برایم مشکلی ایجاد کنند!"

"آدم نمی‎تواند مطمئن باشد. رئیس پلیس آنجا بسیار سختگیر است و من هیچگاه بدون پاسپورت مسافرت نمی‎کنم."

او پاسپورتش را از جیب خارج می‎سازد و با خوشحالی آن را تکان می‎دهد.

"آدم عاقل، شما آن را گم خواهید کرد!"

چهره خوشایند او کمی حالت نگرانی به خود می‎گیرد:

"هوم، من آن را گم نخواهم کرد. اما آن را می‎توانند در شب از من بدزدند. پس چه باید بکنم؟"

"آن را بدهید به من! من پاسپورت شما را در چمدانم مخفی می‎سازم! آیا پول دارید؟"

"پولم کجا بود! بفرمائید این هم پاسپورتم، لطفاً آن را در چمدان‎تان مخفی سازید."

او بار دیگر کنجکاوانه به طرف چمدان نگاه می‎کند و می‎گوید:

"اگر روزی ثروتمند شوم به برلین سفر خواهم کرد و یکی از این چمدان‎ها خواهم خرید. از کجا آن را خریدید؟"

من نام کارخانه را می‎برم و به او می‎گویم:

"شما مرد مُد شناسی هستید!"

او خجالت زده می‎خندد:

"شما هم مرد خوشایندی هستید و من فقط به این دلیل پاسپورتم را با اطمینان به دست شما می‎سپارم."

من پس از خمیازه‎ای دراز می‎کشم، برای همسفرم وقت خوشی آرزو می‎کنم و زود به خواب می‎روم.

*

پس از مدتی احساس می‎کنم که کسی مرا به سختی تکان می‎دهد و با صدای خشنی صدا می‎زند:

"شما، آقا، بیدار شوید!"

من چشمان خواب آلودم را باز می‎کنم و بازرس قطار را در مقابلم می‎بینم.

من غر و لند کنان می‎گویم: "چه می‎خواهید؟"

بازرس جواب می‎دهد: "بلیط‎تان را!". من بلند می‎شوم و همسفرم را نشسته در برابرم می‎بینم که به آرامی در حال خواندن روزنامه بود.

من به او می‎گویم: "مگر شما بلیطم را به بازرس نشان نداده‎اید؟

او با تعجب به من نگاه می‎کند و با خونسردی می‎گوید:

"کدام بلیط؟"

"خدای من، همان بلیطی را که من قبلاً به شما دادم!"

"شما به من؟ کی؟"

"یک ساعت پیش. شما به من گفتید برای از خواب نپراندنم می‎توانم بلیط را به شما بدهم تا آن را به بازرس نشان دهید."

"من باید یک بلیط از شما گرفته باشم، آقا؟ شما خواب می‎بینید! من فقط بلیط خودم را دارم، و آن را هم به بازرس نشان دادم! شاید بلیط خود را به شخص دیگری داده باشید!"

چهره همسفرم دیگر برایم خوشایند نبود ...

من جواب می‎دهم: "مرد جوان، این گستاخی بی حدی‎ست!"

او می‎گوید "بهتر است که جیب‎هایتان را بگردید!" و خونسرد و آرام به خواندن روزنامه ادامه می‎دهد.

من می‎توانستم از قیافه بازرس حدس بزنم که او اصلاً حرف‎هایم را باور نمی‎کند و مرا به چشم یک مسافر قاچاقی می‎نگرد. برای ببار نیاوردن رسوائی کیف پولم را خارج می‎سازم و به بازرس می‎گویم:

"احتمالاً بلیطم را گم کرده‎ام. یک بلیط دیگر به من بدهید!"

بازرس با تکان دادن مشکوکانه سر به من بلیطی می‎دهد، و من مجبور بودم پول اضافه‎ای هم بپردازم. بعد او کوپه را ترک می‎کند.

"من از همسفرم  می‎پرسم: "آقا، این چه معنی دارد؟"

او زیر لب ترانه‎ای را زمزمه می‎کرد، پالتویش را درمی‎آورد، آن را روی صندلی قرار می‎دهد و پس از خمیازه‎ای دراز می‎کشد.

من به او می‎گویم: "شارلاتان!"

او با لبخند چشمک دوستانه‎ای به من می‎زند و چشمانش را می‎بندد.

من با خشم می‎گویم: "من فکر کردم که شما انسان صادق و محترمی هستید. اما شما ثابت کردید که شیادی بیش نیستید! آیا خجالت نمی‎کشید؟ چرا ساکتید؟ شما چیزی بجز یک دزد قطار نیستید، باید شما شیطان صفت را به زندان انداخت!"

جواب فقط یک خرناسه بود.

من عصبانی بودم و یک ساعت تمام فحش می‎دادم. سپس خسته شدم، تکیه دادم و در حال خوابیدن فکر کردم: کلاه بردار، صبر کن فقط! پاسپورتت را به پلیس خواهم داد ...

*

من خیلی دیر از خواب بیدار گشتم. همسفرم بیدار بود و با اشتها ساندویچ می‎خورد و چای می‎نوشید.

او طوریکه انگار اتفاقی نیفتاده است با لبخند دوستانه‎ای می‎گوید: "اجازه دارم به شما ساندویچ تعارف کنم؟"

"بروید گم شوید!"

او به من نگاه می‎کند و می‎گوید:

"هوم، هوا در حال بهتر شدن است، بارش برف قطع گردیده."

من او را موقتاً نادیده می‎گیرم، در گوشه خود می‎نشینم و منتظر می‎مانم تا او پاسپورتش را از من درخواست کند. اما او کلمه‎ای از آن نمی‎گوید و با آرامش به خوردن ساندویچ ادامه می‎دهد.

من در این بین اوراق مربوط به سخنرانی‎ام را مطالعه می‎کنم.

عاقبت همسفرم سکوتش را می‎شکند:

"هوانوردی باید جریان جالبی باشد. روزنامه‎ها خیلی در باره پرواز می‎نویسند!"

من جواب می‎دهم: "خواهش می‎کنم راحتم بگذارید!"

او با آرامش ادامه می‎دهد: "این هواپیماها، کشتی‎های هوائی و دیگر هوانوردها هنوز در مراحل ابتدائی‎‏اند و ادعا می‎گردد که فضا تسخیر گشته است."

من با عصبانیت متذکر می‎شوم "این یک علم برای دزدان قطار نیست" اما گستاخی او مرا خلع سلاح کرده بود.

او می‎گوید: "ایستگاه بعدی پیتشوگینو است و من باید آنجا قطار را ترک کنم!"

من فکر کردم که او الساعه پاسپورتش را طلب خواهد کرد.

اما او پالتویش را می‎پوشد، روزنامه را در جیب فرو می‎کند، سرش را دوستانه برایم تکان می‎دهد و داخل راهروی قطار می‎گردد.

قطار توقف می‎کند.

من پالتویم را می‎پوشم، چمدانم را برمی‎دارم و از قطار پیاده می‎شوم. چون باربری آنجا نبود بنابراین خودم باید چمدان را حمل می‎کردم. ناگهان از پشت سرم صدای قدم‎هائی را می‎شنوم و بعد کسی دستم را می‎گیرد:

"خودش است؟"

صدای آشنای همسفرم بلند می‎شود: "بله، خودش است! سرگروهبان فکرش را بکنید، او چمدانم را برداشت و از آنجا گریخت، چه می‎شود به این آدم‎ها گفت؟"

من تلاش می‎کردم دستم را خارج سازم.

"این یک حیله قدیمی‎ست، سرگروهبان، آقا را دستگیر کنید!"

"شما چطور جرأت می‎کنید؟ این چمدان من است! من می‎توانم دقیقاً بگویم داخلش چیست ..."

"خودتان را مسخره دیگران نسازید. من این چمدان را در برلین خریدم. و چون آن را چند بار در برابر شما باز کردم، شاید چیزهائی در آن دیده باشید. اما اگر این چمدان شماست ــ به من بگوئید پاسپورت چه کسی در جیب مخفی چمدان قرار دارد؟ چرا ساکتید؟ بفرمائید پاسپورت چه کسی در چمدان شماست و به نام چه کسی‎ست؟"

همسفرم چمدان را بلند می‎کند و به سرگروهبان می‎گوید: "او را با خود ببرید. او حتماً از کارش پشیمان خواهد شد. خدا نگهدار او!"

سپس او با چمدان من ناپدید و من دستگیر می‎شوم ..."

*

من تمام شب را با مجرمان گذراندم، صبح زود از من بازجوئی می‎کنند. دراین هنگام تصادفاً نگاهم به روزنامه‎ای که روی میز افسر پلیس قرار داشت می‎افتد. من با عجله گزارش زیر را می‎خوانم:

"سخنرانی دیروز آقای وروبیف از پترزبورگ Petersburg در باره هوانوردی مدرن با رسوائی بزرگی به پایان رسید و مشخص گردید که سخنران هیچ اطلاعی از موضوع ندارد. هنگامیکه سخنران واژه Aerostat را با Aeroplan اشتباه گرفت و مزخرفات مشابهی گفت خروش خنده مخاطبان به آسمان رسید.

اما جای تأسف است که سخنران دستمزدش را پیشاپیش دریافت کرده و پس از رسوائی از آنجا رفته بود."

البته من توانستم بی گناهیم را ثابت کنم اما چمدان بسیار زیبایم را از دست دادم و شهرتم بعنوان متخصص هوانورد از بین رفته بود!

شما هرچه دلتان می‎خواهید بگوئید! اما من دیگر به هیچ انسانی اعتماد نمی‎کنم ...

_ پایان _