عزرائیل.

یک شبِ یخبندانِ ماه دسامبر بود. زمستانْ کوهستانِ آپنینی را به دیوارهای درخشانِ یخی مبدل کرده و تمام دره‎ها را از برف پُر ساخته بود. باد در میان نوکِ درختان می‎وزید و قندیل‎های یخی را مانند هزار زنگولۀ طنین‎اندازْ تکان می‎داد. ارتشِ ستاره‎ها آسمانِ گسترده را می‎پوشاند. اشکالِ سفید رنگْ مرموزانه و مانند شبح در جاده ایستاده بودند. و همه جا سکوتِ مرگ بر قرار بود.

با این وجود یک مرد از میان این منطقۀ وحشی می‎گذشت، از میان این شبِ پُر وحشت. پیچیده در یک لباس پشمی، با تکیه بر یک چوب، زرویا نبوش فقط با زحمت خود را به جلو می‎کشید؛ اما او نه از یخبندان می‎ترسید، نه از خستگی، نه از بهمن‎هائی که از کوه سقوط می‎کردند و نه از پرتگاه‎هائی که گاه به گاه در کنار مسیرش قرار داشتند. او خود را در آن پیاده‎رویِ وحشتناکی می‎یافت که یهودی آن را آوارگی می‎نامد و انسان را همدم گرگ و پرنده شکاری می‎سازد.

او سه روز و سه شب پیوسته روزه گرفته بود، حتی یک قطره آب به لبش نرسیده و همان مدت هم در زیر هیچ سقفِ انسانی استراحت نکرده بود. پاهایش او را هنوز به جلو می‎بردند، اما او احساس می‎کرد که نیروهایش به پایان رسیده‎اند. یخبندان بدن خسته‎اش را عذاب می‎داد، برفِ نرم او را به خواب دعوت می‎کرد. او می‎دانست که فقط با یک لحظه استراحت کردن یخ خواهد زد، و بنابراین او به جلو می‎رفت، در حالیکه یک نوع موسیقی لطیفِ بی‎حس کننده در گوش‎هایش طنین می‎انداخت و در اطراف او یک درخشش آسمانی بود، مانند در مقابل چشمان شکننده یک فردِ در حال مرگ.

عاقبت واق‎واقِ سگ طنین می‎اندازد و سقف یک خانه که از آن دود آبی رنگی صعود می‌کرد دیده می‌شود.

زرویا دیگر نمی‎توانست به رفتن ادامه دهد. او خود را به ساختمان نزدیک می‎سازد، یک مزرعه باشکوه، او درِ یک انبارِ کاه را باز می‎یابد، داخل می‎شود و خود را بر روی کاه می‎اندازد.

هنوز هم درخششِ عجیب در اطراف او بود، هنوز هم در گوش‎هایش صدا می‎داد. او به خود می‎گوید که پایانش نزدیک است، او کتاب زوهر، کتاب مقدس کابالاتیست‎ها را از زیر لباسش بیرون می‎آورد و در حال خواندن دعا انتظار مرگ را می‎کشد.

ناگهان درِ انبار باز می‎شود و در آستانه در یک شبح باشکوه نمایان می‎شود. یک زن با زیبائی کتاب مقدس، در جامه سفید، با موهای سیاهی که بر روی شانه به پائین موج می‎زد و با یک شمشیر کج در دست راست.

زرویا فریاد می‎زند: "سلام بر تو، فرشته مرگ!" و سرش به عقب می‎افتد. حواسش ناپدید شده بود.

*

هنگامیکه کفاره‎دهنده دوباره چشم‎هایش را باز می‎کند خود را در یک اتاق بزرگ بر روی یک تخت نرم می‎یابد. در برابر او یک مرد سالمند با یک چراغ کوچک در دست ایستاده بود، و زن زیبائی که او برای فرشته مرگ به حساب آورده بود تلاش می‌کرد او را با کمک اسانس‎های مختلف به زندگی برگرداند.

زرویا می‎پرسد: "من کجا هستم؟"

مرد به زبان عبری پاسخ می‎دهد: "در خانۀ یک پرهیزگار یهودی." او سالامونه بولونیا نام داشت و در روستا صاحب یک خانه، کشتزار و میخانه بود. دخترش، سولامیت، که توسط واق‎واق سگ مشکوک شده بودْ صدای بسته شدن درِ انبار کاه را می‎شنود، و چون فکر می‎کرد که یک دزد به انبار خزیده، بنابراین با یک شمشیر قدیمی در دست خارج می‎شود و زائرِ تا حد مرگ خسته را می‎یابد.

دختر می‎پرسد: "شما از کجا می‎آئید؟"

"از لهستان."

"و به کجا می‎روید؟"

زرویا پاسخ می‎دهد: "آیا یک انسان می‎داند که به کجا می‎رود؟ من خدا را جستجو می‎کنم، که می‎داندْ که آیا من او را خواهم یافت." او در بالش فرو می‎رود و می‎خوابد.

زرویا بعد از ظهر روز بعد دوباره بیدار می‎شود. او به سرعت لباس می‎پوشد، چوبش را در دست می‎گیرد و می‎خواست برود. اما دختر او را نگاه می‎دارد.

زرویا می‎گوید: "من اجازه ندارم طولانی‎تر از یک شب در زیر یک سقف بمانم."

"آیا شما دیوانه‎اید؟"

"آیا خدا به قابیل نگفت: تو باید بیقرار و فراری بر روی زمین باشی؟"

"آیا مانند قابیل برادرت را به قتل رسانده‎ای؟"

"نه، اما هر انسانی گناهکار است، و وقتی من کفاره گناهان خودم را بدهم، بنابراین بخاطر گناهان دیگران کفاره خواهم داد."

سولامیت پاسخ می‎دهد: "تو نمی‎توانی بروی. در شب بهمن سقوط کرده است، و همه جا پُل‎ها ویران شده‎اند."

زرویا آه می‎کشد.

"و امشب شروع شبات است، تو در هنگام شبات نمی‎توانی راهپیمائی کنی."

زائر تسلیم سرنوشتش می‎شود. او بر روی یک سه‎پایه در کنار شومینۀ بزرگ که در آن یک بلوکِ بزرگِ چوب می‎سوخت می‎نشیند و به شعلۀ آتش خیره می‎شود. سولامیت یک گیلاسِ کوچک را با مایع قرمز رنگِ یک بطری پُر می‎کند و آن را به زائر می‎دهد.

او می‎پرسد: "باید با آن چکار کنم؟"

"بنوش ــ این دارو است."

زرویایِ لهستانی می‎گوید: "کسی که روش صحیحِ دعا کردن به خدا را بداند نه به دکتر احتیاج دارد و نه به دارو."

دختر پاسخ می‎دهد: "اگر خدا می‎خواست که هلاک شوی، بنابراین تو را در این شب نابود می‎کرد. اما او تو را به زیر سقفِ ما هدایت کرد، برای اینکه ما تو را نجات دهیم. بیا بگیر." دختر به او نگاه می‎کند و شاید بیشتر چشمان سیاهِ اسرارآمیز و مانند کابالایش بود که او را مجبور می‎ساخت تا کلمات دختر متقاعدش سازند. او گیلاس را می‎گیرد و آن را می‎نوشد.

"و حالا باید غذا بخوری."

"بله، امشب، با شروع شبات."

سولامیت می‎گوید: "نه، همین حالا. تو می‎خواهی برای گناه غریبه‎ها کفاره بدهی. بیش از هرچیز مراقب باش که دیگران بخاطر تو گناه نکنند."

"چطور؟"

"تو می‎خواهی مانع ما شوی که دستورات خدا را انجام دهیم، غذا دادن به گرسنگان و خاموش ساختنِ عطشِ تشنگان را."

"بنابراین به من غذا برای خوردن بده."

*

یک هفته گذشته بود و زرویا به پیاده‎رویِ خود ادامه نداده بود. آرامش و مراقبت حال او را خوب کرده بود، آتش وحشتناک در چشمانش از بین رفته و رنگ‎پریدگی مرگ بر روی گونه‎هایِ فرو افتاده‎اش برای یک رنگ سالم جا باز کرده بود.

یک روز سولامیت می‎گوید: "من از تو راضی هستم. بدن تو به آرامی بهبود می‎یابد، امیدوارم که عقل‎ات هم بهبود یابد."

کفاره‎دهنده پاسخ می‎دهد: "من دیوانه نیستم."

دختر می‎گوید: "روح تو بیمار است، زیرا تو در اشتباه پافشاری می‎کنی."

زرویا می‎گوید: "من می‎دانم چه می‎کنم، اجرای احکام خدا کافی نیست، آدم باید بخاطر عشق به خدا بیشتر از آنچه او از ما می‎خواهد انجام دهد، آدم باید حتی از چیزهای مجاز خودداری کند، هیچ چیزِ دنیوی اجازه ندارد یک دیندار واقعی را به خود مشغول سازد، هیچ کسبی، هیچ کاری، هیچ لذتی. او نباید همچنین زن داشته باشد. بله او باید بدنش را بکُشد تا حیوانِ درونش را رام سازد."

سولامیت سرش را تکان می‎دهد: "و تمام اینها، این تعصب، این عذاب، بخاطر کدام هدف؟"

"برای اینکه دروازه‎های جهانِ ارواح گشوده شوند، برای اینکه روح بتواند خود را با خدا متحد سازد."

"آیا راه‎های دیگری برای خشنود کردن خدا وجود ندارد؟"

زرویا می‎گوید: "فقط یک راه وجود دارد، کفاره: دعا کردن، مراقبه شبانه، روزه، تازیانه، تحمل عذاب و راهپیمائی."

"و تو با این روش کفاره دادی؟"

"بله، من در زمستان در برف می‎غلطیدم و در تابستان بر روی خارها، من گذاشتم آنقدر تازیانه به پُشتم بزنند تا خون از بدن جاری شود، من در آستانه درِ کنیسه دراز کشیدم تا کسانیکه به معبدِ خدا داخل می‎شوند با گذاشتن پا از رویم بگذرند."

"زرویا، تو یک احمقی!"

"من همچنین عادت کرده‎ام تمسخر را تحمل کنم."

دختر می‎گوید: "چه کسی می‎گوید که من به تو می‎خندم، برعکس، من دلم برایت می‎سوزد. من مایلم تو را شفا دهم."

*

در همان شب سولامیت صدای باز شدن در را می‎شنود. نیمه‎شب بود، او از جا بلند می‎شود، سریع لباس می‎پوشد و با عجله بیرون می‎رود. اولین فکرش این بود که زرویا پنهانی خانه را ترک کرده و می‎خواهد به راهپیمائی ادامه دهد.

سولامیت او را در کنار برکه کوچکِ روبروی خانه می‎یابد، زرویا مشغول خُرد کردن یخ بود.

دختر با تعجب از او می‎پرسد: "اینجا چه می‎خواهی؟"

"می‎خواهم داخل آب شوم."

"برای چه هدفی؟"

"برای کفاره دادن. من با ادامه ندادن به راهپیمائی گناه می‎کنم، من باید برای خشنود ساختن خدا کاری انجام دهم."

سولامیت کلنگ را از دست او می‎گیرد و با اشاره‎ای حکمرانانه درِ خانه را نشان می‎دهد و فریاد می‎زند: "برو داخل، فوری."

زرویا به او نگاهی می‎اندازد و اطاعت می‎کند. سولامیت به دنبال او به اتاقِ بزرگ می‎رود، در را می‎بندد و سپس در کنار شومینه می‎نشیند.

سولامیت با لحنی کاملاً جدی و همزمان با یک دلسوزی می‎گوید: "تو می‎خواهی به خدا خدمت کنی، دیوانه! تو خدا را نمی‎شناسی. تو فقط خدایِ نفرت و انتقام را می‎شناسی که می‎خواهی خشنودش سازی، من یک خدای دیگر را می‎شناسم، خدای عشق و بخشندگی را، خدائی که رنگین‎کمان را بعد از طوفان به عنوانِ نشانۀ صلح آویزان می‎کند، خدائی که مردم اسرائیل را از مصر هدایت کرد، و خدائی که ما را در اسارتِ بابل محافظت کرد، و خدائی که امروز هم ما را ترک نکرده است، زمانیکه ما بخاطر مجازاتِ گناهانمان در سراسر زمین پراکنده گشته‎ایم."

زرویا به زمین نگاه می‎کرد و چیزی نمی‎گفت.

دختر ادامه می‎دهد: "بیشتر از آنچه خدا از تو درخواست می‎کند کاری انجام نده. چرا تصور می‎کنی اراده خالقت را بهتر از خود او می‎دانی، بهتر از خدائی که در کوه سینا عقیده خود را توسط دهان پیامبرش بیان کرد."

زرویا زمزمه می‎کند: "من باید برای خشنود ساختن خدا کاری انجام دهم، اگر دلت برایم می‎سوزد، بگذار که کفاره بدهم. دست و پاهایم را با یک زنجیرِ سنگین ببند." او با صورت خود را در برابر دختر به زمین می‎اندازد، درست مانندِ در مقابلِ قاضی‎اش و انتظار حکم او را می‎کشد.

سولامیت می‎گوید: "نه، خدا نمی‎خواهد که انسان به خودش عذاب تحمیل کند، او سهم هرکس را در این زندگی مقرر ساخته است؛ کار، غم و اندوه و درد. امتحان‎هائی را درخواست نکن که او برایت مقرر نداشته است، همه چیز را از خدا انتظار داشته باش و آنچه را که او برایت تصمیم می‎گیرد صبورانه بپذیر. سعی کن نه متدین‎تر از دیگران باشی و نه غیرتمندتر از آنان که خدا خود را بر آنها فرو فرستاده است."

زرویا سرش را بلند می‎کند، کمرش را راست می‎سازد و زانو زده با نگاه کردن به دختر زمزمه می‎کند: "من فکر می‎کنم که حق با تو باشد. من حالا آنچه که در رساله نیدا آمده است را درک می‎کنم: خدا به زن ذهن تیزتری از مرد داده است."

"خدا را سپاس، که تو را روشن ساخت."

"او همزمان من را مجازات کرد."

"چطور؟"

"چون من عذاب را جستجو می‎کردم، او هم من را با شکنجه جهنم مجازات کرد."

"من منظورت را نمی‎فهمم."

"او من را به این خانه هدایت کرد تا مرا بخاطر تعصبِ اغراق‎آمیزم مجازات کند."

دختر می‎گوید: "چه تصوراتی! تو پیش انسان‎های خوبی هستی که می‎خواهند نجات‌ات دهند."

زرویا ادامه می‎دهد: "سولامین، خداوند تو را برای تأدیب من انتخاب کرده است. تو احتیاج نداری که من را به زنجیر بکشی، و تو بدون آنکه تازیانه را به نوسان آوری به من تازیانه می‎زنی. مرا عذاب بده، قلبم را از سینه بیرون بکش، خواست خدا باید انجام شود!"

سولامیت در حالیکه لبخند می‎زد می‎گوید: "این یک تقدیر است، اما یک تقدیر سعادتمند. خدا من را برای عذاب تو نیافرید، بلکه برای شادی تو."

زرویا خود را دوباره در برابر او به زمین می‎اندازد و لبش را به پای او می‎فشرد.

سولامیت در حالیکه با چشمان زیبایِ پُر اشگ رو به پائین به او نگاه می‎کرد ادامه می‎دهد: "تو من را دوست داری، قلب من هم به تو تعلق دارد، قلبم از همان لحظه اول به تو تعلق داشت، وقتی آن شب در انبارِ کاه تو را منجمد و گرسنه پیدا کردم. بلند شو!"

زرویا حرکت نمی‎کرد، در این وقت دختر خود را آهسته به سوی او خم می‎سازد، او را بلند می‎کند و سرِ با موهای فرفریِ بلوندِ او به آرامی به سینه خود می‎فشرد.

https://www.youtube.com/embed/PCDZwgtNxRU