مسیر به سمت امائوس.

I

در خانوادۀ شینِگوروف همیشه در طولِ هفتۀ مقدس کاملاً مانند هر سالْ پُر جنب و جوش پیش می‎رفت. جوان‎ترین اعضای خانواده، لنوشکا ده ساله و برادرش وولودیا دوازده سالۀ دبیرستانیْ خوشحال‎ترین بودند.

برای آنها مشارکت در تولیدِ تخم‎مرغ‎های رنگیِ عید پاک لذتبخش بود: برخی از تخم‎مرغ‎ها توسطِ پارچۀ کوچکِ رنگیْ رنگ زده می‎شدند و برخی با عکسبرگردان‎های کوچک تزئین می‎گشتند. دیدن حل شدن خونِ سرخِ قرمزدانه در آب جوش بسیار جالب بود. چشیدن از خمیرِ شیرینیِ خام نیز خوشایند بود، که البته هنوز در ظرفِ شیرینی‎پزی ریخته نشده بود و باید ابتدا با قاشق چوبی بزرگ از دیگ بیرون آورده می‎گشت و بسیار خوشمزه بود.

مادر نگرانِ هدایای خویشاوندان و نامه‌رسان بود: اینکه فقط همه راضی باشند و خیلی زیاد هم هزینه نشود. پدر که با تکان دادنِ اسکناس‎ها خش خشِ آهسته‎ای به راه انداخته بودْ با اخم و دهانِ کج ساخته غرغر می‎کرد.

او در حالیکه شانۀ قرمزِ زیر موهایِ خاکستری را می‎مالید می‎گوید: "آه، این تعطیلات! من از آنها سیرم. من واقعاً خوشحالم که می‎خواهند یک بخش از تعطیلات را لغو کنند. اسقف اعظم نیکون از وولوگدا هرچه دوست دارد می‎تواند بگوید، اما تعدِاد تعطیلات باید حتماً کاهش یابند."

وولودیا کاملاً جدی اعتراض می‎کند:

"عید پاک را اما به هیچ عنوان برای ما حذف نمی‎کنند. این روزِ تعطیل باید باقی بماند."

الکساندر گالاکسیونوویچ شینِگوروف که به چهرۀ آسوده خاطر، لُپ قرمز و لبخندِ مکارانۀ پسرش با حسادتی ناخودآگاه نگاه می‎کرد با عصبانیت می‎گوید:

"نه، من اتفاقاً اول از همه این تعطیلی را لغو می‎کردم. آدم در هیچ روزی مانند این روز پول هزینه نمی‎کند."

همسرش، یکاترینا کونستانتینوونا حرف او را قطع می‎کند:

"ساشا، به خاطر خدا! تو چطور می‎تونی در حضور بچه‎ها چنین حرفی بزنی! این اصلاً برازندۀ تو نیست، و تو اصلاً اینطور خسیس نیستی. تو خودت این جشن را قبلاً خیلی دوست داشتی!"

II

در این لحظه نینا آلکساندروونا، دختر بزرگِ شینِگوروف داخل اتاق می‎شود، یک دختر کمرنگِ باریک اندام با چشمان سیاه. او پس از مدتی گوش سپردن به گفتگوْ لبخند غمگینی می‎زند و آهسته می‎گوید:

"بله، من در این مورد با پدر کاملاً موافقم. این جشن برای ما چه است؟ به چه کسی می‎تونیم بگوئیم <مسیح دوباره زنده گشته>؟ چه کسی را می‎تونیم عاشقانه در آغوش بگیریم؟"

یکاترینا کونستانتینوونا وحشتزده فریاد می‎زند:

"نینوتچکا، نینوتچکا، تو چی می‎گی! تو چطور می‎تونی بپرسی ما چه کسی را در آغوش می‎گیریم؟ خب، معلومه، همدیگر را، خویشاوندان، دوستان و آشنایان را."

نینا آهسته و غمگین پاسخ می‎دهد:

"آه، مادر عزیز! تو می‎گوئی: خویشاوندان، و آشنایان ... اما این یک تعطیل جهانی‎ست، یک جشن برای همۀ انسان‎ها. ما در کلیسا بودیم، صحبت کردیم و باید دشمنان‎مان را می‎بخشیدم، تمامِ کسانی را که به ما آزار رسانده‎اند. و من؟ داماد من را اعدام کرده‎اند، در قلب من دیگر نفرتی وجود ندارد، و من آن را بخشیدم. قاضی و جلاد را ــ خدا همراهشان! اما چطور باید دست‎هایم را بگشایم، من چطور باید ببوسم؟"

مادر جدی می‎گوید:

"نینا، مسیح اما زنده گشته است، و اگر ایمان داشته باشیْ بنابراین تو هم تسکین خاطر می‎یابی."

نینا لبخند می‎زد، او می‎دانست که نه مادر و نه فردِ دیگری می‎توانست به او کلماتِ دلداری دهنده‎ای را بگوید که خودش هم آنها را نمی‎دانست. و او ساکت به اتاقش می‎رود.

III

تو ایمانِ قدیمیِ خردمندی که توسطِ عقل قابل توجیه نیستی اما بر آن پیروزی، پس چرا من را دلداری نمی‎دهی؟

در آنجا دوستم را اعدام کرده‎اند، و او در مرگِ تحقیرآمیزی رفت، در محل اجرای حکم اعدام، پُر شده از امیدهای غرورآمیز، درست همانندِ بسیاری از افرادِ دیگر که قبل از او با امیدِ به روز رستاخیز به استقبال مرگ رفتند. اما در قلبم اندوه تاریکی‎ست، و آیا من تنها کسی هستم که در اشتیاقی مدهوش می‎سوزد؟

خاطرات قدیمیِ دورانِ کودکی در روح بی‌کارِ خودخور بیدار گشتند. و ناگهان این آرزو بر او مسلط می‎شود که یک صفحه از بشارت در باره مسیح را بخواند.

نینا کتاب کوچک را می‎یابد و مبحثِ انجیلِ لوقا را باز می‎کند. او گزارشی را می‎خواند که چطور مسیح در مسیرِ از اورشلیم به سمتِ امائوس بر دو حواریونش ظاهر شده بود، گزارشی ساده و قابل توجه.

"آیا قلب‎های‎مان در ما شعله‎ور نمی‎گشت؟"

نینا کتاب را می‎بندد. تحتِ یک ناآرامیِ شیرین و غیر قابل درک هدایت گشتهْ کلاه بهاره خود را بر سر می‎گذارد، بالاپوش سبکی بر تن می‎کند و قدم به خیابان می‎گذارد.

IV

شنبه در هفته مقدس. هوا تاریک شده است.

دو مرد جوان با انبوهی مویِ فر داده و پمادِ مویِ فراوان زده شده از یک آرایشگاه خارج می‎شوند و به نظر می‎رسید که بسیار خوشحالند. سرایداران در میان تیرهای چراغ برقْ برای روشنائی جشنْ سیم برق می‎کشیدند که لامپ‎های کوچکِ رنگی به آنها آویزان بود. دختران جوان در حال نخودی خندیدن می‎گذشتند. کالسکه‎چی‎ها مست بودند و صورت‎های سرخی داشتند.

یک کارمند جوانِ ادارۀ پست و تلگراف دو دختر را که ظاهراً در لباس کوتاهِ جشن سردشان بود به جائی همراهی می‎کرد و با آنها حرف می‎زد:

"در کلیسایِ ما خیلی قشنگ‎تر است، اصلاً قابل مقایسه نیست! بنابراین اجازه بدید!"

دختران جوان چیزی می‎گفتند، هر دو همزمان، اما باد کلماتِ آنها را با خود می‎بُرد و نینا نمی‎توانست حرف‎شان را بفهمد.

همه چیز مانند هر سال در شبِ عید پاک است. شرکت کردن مردم در مراسم جشن قدیمی. در جشنِ جشن‎ها، و این روز که باید یک جشنِ همۀ جشن‎ها شودْ البته به یک روزِ تعطیل قانونی تبدیل خواهد گشت، به یک وسیلۀ ضروریِ این زندگی کسل کننده.

اما آیا قلبم در درونم شعله‎ور نمی‎گردد؟

V

در کنار تقاطع دو خیابانِ پُر سر و صدا مردی از روبرو به نینا نزدیک می‎شود که آشنا به نظرش می‎رسد. اما بر روی حافظه‎اش یک مه قرار دارد، در مقابل چشمانش یک حجاب نامرئی اما سنگین در نوسان است. اراده‎اش توسط اندوه و بیحوصلگی فلج است، و حتی این تمایل را احساس نمی‎کند که به خاطر آورد که این همراهِ غیرمنتظره را کجا دیده بوده است.

در مرد هیچ چیزِ عجیب و غریبی وجود ندارد، چیزی که او را به نحوی از بسیاری از آشنایانش متمایز سازد ــ لباس معمولی شهری، یک چهرۀ هوشمند. اما چشم‎های عمیقِ سیاه چنان پژوهشگرانه نگاه می‎کردند که به نظر نینا می‎رسد که انگار نگاه‎های مرد در اعماق روحش نفوذ می‎کنند. و قلبش شعله‎ور می‎گردد.

مرد آهسته از او می‎پرسد:

"چرا اینقدر متفکر هستید؟ چرا اینقدر غمگین؟"

و نینا پاسخ می‎دهد:

"چرا تعجب می‎کنید که من اینقدر غمگینم؟ آیا مگر نمی‎دانید که در نزد ما در این چند سالِ گذشته همه چیز چطور می‎گذرد؟"

مرد می‎پرسد:

"مگر چطور می‎گذرد؟"

نینا مدتی طولانی با او صحبت می‎کند، شکایت می‎کند، و فکر می‎کند که با خودش صحبت می‎کند. چشمانش به تاریکیِ پاره گشته توسطِ زخم‎های آتشِ سرخِ خیابانِ پُر سر و صدا نگاه می‎کنند. قلبش می‎لرزد و شعله‎ور می‎گردد.

و بعد از پایان صحبتشْ مرد شروع می‎کند به صحبت کردن با او؛ آهسته، اما بسیار صریح، مانند کسی که دارای قدرت است:

"آیا این عدم شجاعت و ارادۀ ضعیف نیست؟ اتفاقاً حقیقتِ ما باید اینطور در جهان بیاید، فقط اینطور: در رنج‎هائی که برای افراد ضعیف غیر قابل تحمل‎اند، در اعمالی که از پیمانۀ قدرت‎های انسانی لبریز می‎شود. یا در آن هنگام که مردم به کلماتِ معلم و خردمندشان گوش سپرده بودندْ آیا شما چیزی مطبوع و آسان انتظار داشتید؟ و آیا آن سخنان به شما این حقیقت را نیاموخته‎اند که بر روی زمین هیچ قدرتی وجود ندارد که بتواند حرکتِ مسیر رویدادهایِ از پیش تعیین گشته و  در کتاب‌ها پیشگوئی شدۀ سرنوشت را متوقف سازد؟"

و مرد کلماتی از کتاب‎ها را نقل قول می‎کند و آنها را برایش توضیح می‎دهد. و قلب دختر در درون شعله‎ور گشته بود.

دختر با خجالت از مرد می‎پرسد:

"و او؟ داماد عزیز من، که اعدامش کرده‎اند؟ او کجاست؟"

و او صدای ملایم مرد را می‎شنود:

"او با تو است."

دختر نگاه متعجبش را به همراهش می‎دوزد و گوش می‎سپارد:

"من همیشه با تو هستم، عروس عزیزم، آسوده خاطر باش! یا اینکه من را نشناختی، من را که ناآشکار می‎آیم؟"

نینا با هیجانی شاد می‎پرسد:

"تو کی هستی؟"

در کنارش دیگر کسی نبود. همراهشْ در جمعیتِ فعال، در نیمه تاریکِ گیج کننده و بی‎آرامِ خیابانِ پُر سر و صدا ناپدید شده بود. یک دانشجو با ریش کوتاهِ سیاهْ خود را در حالِ لبخند زدن به سمت او می‎چرخاند، اما هنگامیکه فریادِ به وجد آمدۀ او را می‎شنودْ در حال پُک زدن به سیگار بیتفاوت از کنارش می‎گذرد.

اما در قلب نینا شادی بود، و چشمان سیاهش از شادمانی می‎درخشیدند. دامادش با اوست، دامادش همیشه با اوست. در قلبش، در افکارش، در اعمالش، محبوبش همه جا است! او اجازه ندارد بترسد، اجازه ندارد بگذارد شجاعت غرق شود، و باید ایمان داشته باشد و آن کاری را بکند که دامادش می‎کند، آنچه را دوست داشته باشد که دامادش دوست می‎داشت و با داماد غمِ شکست‎ها و شادیِ پیروزی‎ها را به اشتراک بگذارد. با داماد، همیشه با داماد!

VI

نینا با طنینِ شادی‎بخشِ ناقوس عید پاک به خانه می‎رود و از خوشی می‎گداخت، و از خوشحالی و اندوهی شیرین می‎گریست. به شعله‎های درخشان جشن، به باد که با وعدۀ شگفتی‎هائی شاد به او می‎وزیدْ کلماتِ دیوانۀ مبارک را زمزمه می‎کرد:

"آه، من آدم خوشبخت! همچنین من در مسیر به سمت امائوسِ خودم بودم، و او در مسیر تاریکم با من صحبت کرد، کسی که در سکوت و ناآشکار پیشم آمد، و من، عروس خوشبختِ خوشبختْ او را در امائوسِ خود یافتم!"

https://www.youtube.com/embed/jDSLIKfPgvQ