آخرین افکار انسان.

حالا آقای کوکلا می‎گوید: "به مرگ محکوم بودن ــ بله، این یک تجربهُ وحشتناک است. من آن را می‎شناسم. من یک بار آخرین لحظاتِ قبل از اعدام را تجربه کردم. البته فقط در رؤیا، اما رؤیا هم به زندگیِ انسان تعلق دارد، گرچه که فقط در لبهُ این زندگی ایستاده است. آقایان عزیز، در این لبه مقدار کمی از عظمت ما باقی می‎ماند؛ هیچ چیز از آنچه که ما تصور کرده بودیم باقی نمی‎ماند؛ جنسیت باقی می‎ماند، ترس، اندکی خوشنودی از خود و حداکثر هنوز چند چیزی که ما به خاطرشان در غیر اینصورت عادت به خجالت کشیدن داریم. شاید اینها آخرین چیزهای انسان باشند."

من در یک بعد از ظهر به خانه بازمی‎گردم، عاجز گشته مانند یک حیوان، کار زیادی پشت سرم قرار داشت. من بر روی کف اتاق دراز می‎کشم و مانند یک قطعه چوب به خواب می‎روم. بلافاصله بدون هیچ مناسبتی خواب می‎بینم که درب باز می‎شود، یک آقای کاملاً بیگانه و در پشتِ سر او دو سرباز با تفنگ‎های سرنیزه‎دارِ بی‎غلاف می‎ایستند. من نمی‎دانم که چرا سربازها اونیفورم قزاقی بر تن داشتند. مرد غریبه با خشونت می‎گوید: <بلند شوید! خود را آماده سازید، حکم اعدام فردا صبح زود در مورد شما اجرا خواهد گشت. فهمیدید!>

من می‎گویم: <بله فهمیدم، اما من واقعاً نمی‎دانم چرا ...>

مرد به من می‎گوید: <این به شما هیچ مربوط نمی‎شود، ما اینجا دستورِ اجرای حکمِ اعدام را داریم.> و او درب را پشت سر خود می‎بندد.

من تنها ماندم و فکر می‎کردم. این واقعاً چطور است وقتیکه انسان در خواب فکر می‎کند؟ آیا او آنجا واقعاً فکر می‎کند یا او فقط خواب می‎بیند که فکر می‎کند؟ آیا اینها افکار بودند یا اینکه من افکار را خواب می‎دیدم، همانطور که آدم چهره‎ها را خواب می‎بیند؟ من فقط می‎دانم اینطور به نظر می‎رسید که من به سختی مشغول فکر کردنم و همزمان بخاطر این کار تعجب می‎کردم. اولین چیزی که من را مشغول می‎ساخت یک شادیِ خاص به این خاطر بود که اینجا یک اشتباه وجود دارد، که من فردا به اشتباه اعدام خواهم گشت و شرمساری برای طرف دیگر باقی خواهد ماند. همزمان اما این فکر شروع می‎کند به نگران ساختنم: که من حالا واقعاً باید ا‎عدام شوم و زن و بچه را باید باقی بگذارم. چه باید فقط بر سرشان بیاید، بله، چه؟ این یک درد واقعی بود، درست طوریکه انگار قلب واقعاً خونریزی می‎کرد. اما من دقیقاً همزمان بخاطر این فکر که نگران بودن برای زن و بچه چه زیباستْ رضایتی مطبوع احساس می‎کردم. من به خود می‎گفتم بنابراین این آخرین افکار یک مرد است که به سمت مرگ می‎رود! من بخاطر این غم و اندوهِ عظیمِ پدرانه‎ای که خود را به آن تسلیم ساخته بودم یک وجد خاص احساس می‎کردم. این به نظرم عالی می‎رسید. من مانند آدمِ از خود راضی‎ای فکر کردم که باید این را به همسرم بگویم.

اما بعد ترس به سراغم آمد. من به یاد می‎آورم که اعدام‎ها معمولاً خیلی زود و در سپیده دم انجام می‎گیرند و بنابراین باید من برای اینکه حکم دادگاه را برایم بخوانند صبح خیلی زود از خواب بیدار شوم. من انسانی هستم که بسیار سخت از خواب بیدار می‎شود، و تصور اینکه سربازها من را قبل از شروع صبح بیدار خواهند ساخت قوی‎تر از هرچیز دیگر بود. قلبم به تپش می‎افتد. من می‎خواستم بخاطر سرنوشت ظالمانه‎ام گریه کنم. این تصور چنان دردناک بود که از خواب بیدار می‎شوم و نفس راحتی می‎کشم. اما من هرگز به همسرم از این خواب چیزی نگفتم."

آقای اسکری‎وانک متفکرانه می‎گوید: "آخرین افکار انسان" و از شرمساری سرخ می‎شود، "من می‎توانستم اینجا برایتان چیزی تعریف کنم، اما من ... شاید به نظرتان احمقانه برسد؟"

آقای فوکس او را مطمئن می‎سازد: "نه، فقط شروع کنید!"

آقای اسکری‎وانک مردد می‎گوید: "بنابراین ... من ... من می‎خواستم یک بار خود را با شلیک گلوله بکشم ... و وقتی آقای کوکلا قبلاً از <لبهُ زندگی> صحبت کرد ... منظورم این است که وقتی یک انسان بخواهد خود را بکشد هم یک لبهُ زندگی است."

آقای کاراس می‎گوید: "چه چیزهائی شما می‎گوئید، چرا می‎خواستید خود را بکشید؟"

آقای اسکری‎وانک پاسخ می‎دهد: "زیرا من یک انسان نازپرورده هستم،" و سرخ‎تر می‎شود، "یعنی من ... یعنی من نمی‎توانم هیچ دردی را تحمل کنم، و در آن زمان ... در آن زمان من یک التهابِ عصب سه‎قلو داشتم ... پزشکان می‎گویند، این بدترین درد است، که انسان ... بله ..."

دکتر ویتاسک با صدای بم می‎گوید: "این درست است، آدم می‎تواند برای شما واقعاً متأسف باشد. آیا این تکرار می‎شود؟"

اسکری‎وانک مانند آتش سرخ می‎شود: "آه بله، اما حالا با خودکشی دیگر اینطور نیست ... درست به همین دلیل می‎خواهم برایتان تعریف کنم ..."

آقای دولِ‎شا او را تحریک می‎کند: "خب منتظر چه هستید، تعریف کنید!"

آقای اسکری‎وانک با خجالت حمله را دفع می‎کند: "این به سختی اجازهُ بیان خود را می‎دهد، این جریانِ با درد ..."

دکتر ویتاسک می‎گوید: "بله، انسان‎های مبتلا به این بیماری از درد مانند حیوانات فریاد می‎کشند."

"و هنگامیکه این بیماری در نزد من در بدترین حالت بود ... این در سومین شب بود ... هفت‎تیر را بر روی میزِ کنارِ تختم قرار دادم. من هنوز یک ساعت انتظار کشیدم، من فکر می‎کردم که دیگر بیشتر از این نمی‎توانم تحمل کنم. چرا باید اتفاقاً من این مقدار زیاد تحمل کنم؟ من همیشه این احساس را داشتم که در حق من یک بیعدالتی رخ می‎دهد. چرا من؟ چرا اتفاقاً من؟"

دکتر ویتاسک می‎غرد: "شما باید دارو مصرف می‎کردید.

اسکری‎وانک اعتراض می‎کند: "من این کار را کردم، آقا، من از دارو به اندازه‎ای بلعیدم که دیگر تأثیر نمی‎کرد. یعنی ... دارو مرا به خواب می‎بردْ اما دردها بیدار می‎ماندند، می‎فهمید؟ دردها ادامه داشتند، اما آنها دیگر دردهای من نبودند ... من چنان بی‎حس بودم که خودم را گم می‎کردم. از خودم دیگر هیچ چیز نمی‎دانستم، اما من از دردها می‎دانستم ... و به تدریج حالم طوری گشت که انگار دردها به شخص دیگری تعلق دارند. من صدایِ این فردِ دیگر را می‎شنیدم ... من می‎شنیدم که او آهسته برای خود می‎نالد ... و من همدردی وحشتناکی با او داشتم ... از همدردی با این فردِ دیگر قطرات اشگ از چشمانم جاری می‎گشتند. من احساس می‎کردم که چطور دردها مرتب بدتر می‎شوند. من به خود می‎گفتم، اِی وای، این انسان چطور می‎تواند آن را تحمل کند! شاید ... شاید باید او را، این انسان را با شلیک گلوله بکشم تا دیگر اینطور سخت رنج نکشد! در این لحظه اما اندامم به لرزش می‎افتد ... نه، من اجازه این کار را ندارم. من نمی‎دانم چرا ... اما ناگهان احترام زیادی برای زندگیِ این انسان احساس می‎کردم ... دلیلش این بود که او بی‎اندازه رنج می‎کشید!"

آقای اسکری‎وانک با خجالت دست به پیشانی‎اش می‎کشد. "من به سختی می‎توانم آن را برایتان به تصویر بکشم. شاید حواس من بخاطر داروهای فراوان مختل شده بودند ... اما آن زمان همه چیز مانند خورشید فوق‎العاده روشن بود. من در رؤیا می‎دیدم: کسی که آنجا چنین عذاب می‎کشید، کسی که چنین بلند ناله می‎کردْ خودِ بشریت است ... خیلی ساده خودِ انسان ... و من، من فقط شاهدِ رنج‎های او بودم، فقط یک نگهبانِ شبانه در کنار اردوگاهِ دردِ بشریت. من فکر می‎کردم که اگر شاهد نمی‎بودم بنابراین این دردها هم بیهوده می‎بودند، دردها چیز بزرگی بودند که از آنها اما هیچکس نمی‎دانست! چون من قبلاً، تا زمانیکه دردها فقط دردهای من بودندْ چیزی بیشتر از یک کِرم نبودم، من یک هیچ بودم. اما حالا، در حالیکه درد در من بیش از حد رشد می‎کرد، در این وقت من احساس می‎کردم ... شاید با وحشت ... که زندگی چه بزرگ است. من احساس می‎کردم ..." دانه‎های عرق بر پیشانی آقای اسکری‎وانک نشسته بودند. "شماها اجازه ندارید به من بخندید: من احساس می‎کردم ... من درک کردم که درد فقط یک قربانی‎ست. و به این خاطر هر دینی درد را بر روی محرابِ پروردگار قرار می‎دهد. به این خاطر قربانی‎های خونین وجود داشتند ... به این خاطر شهدا ... به این خاطر خدای مصلوب گشته. من متوجه گشته بودم که ... که ... که از دردِ انسان‎ها یک سعادتِ مخفی رشد می‎کند ... هیچ شادی‎ای قوی و به اندازه کافی بزرگ نیست تا قادر به این کار باشد ... و آنچه من احساس می‎کردم این بود: اگر تو این درد را تحمل کنی سپس یک محراب در تو خواهد بود!"

راهب وُوِس با علاقه می‎پرسد: "و آیا آن را حالا در خود دارید، این محراب را؟"

آقای اسکری‎وانک یک بار دیگر مانندِ آتش سرخ می‎شود. او سریع می‎گوید: "اما نه، انسان از آن هیچ چیز نمی‎داند. فقط تازه از این زمان ... یک نوع احترام در من است ... احترام در برابر همه چیز ... حالا همه چیز با اهمیت‎تر از گذشته به نظرم می‎آید، هر چیز بی‎اهمیتی، هر انسان، می‎فهمید؟ همه چیز ارزش فوق‎العاده‎ای دارد. وقتی من غروبِ خورشید را می‎بینمْ بنابراین به خودم می‎گویم: دردم ارزشش را دارد؛ یا وقتی انسان‎ها را می‎بینم، وقتی آنها کار می‎کنند، وقتی آنها کار روزانه‎شان را زندگی می‎کنند ... همه چیز توسطِ درد ارزشش را به دست می‎آورد. و من حالا می‎دانم که این یک قیمتِ وحشتناک، یک قیمتِ بزرگِ غیر قابل توصیف است. من حالا فکر می‎کنم که نه شر وجود دارد و نه مجازات. فقط درد وجود دارد، و درد برای این آنجا است تا به زندگی این ارزش را بدهد، این ارزشِ فوق‎العاده را ..."

آقای اسکری‎وانک سکوت می‎کند. او دیگر چیزی نمی‎دانست. او هنوز این را می‎گوید: "شماها نسبت به من خیلی مهربان هستید." و بینی‎اش را با دستمال بزرگی هیجانزده پاک می‎کند تا صورت شعله‎ورش را پنهان سازد.

https://www.youtube.com/embed/KzvCSMpPLhc