وقتی که کارآگاه شدم.

من سال‎ها پیش در یک گوشه از واگونِ مخصوص سیگار کشیدن آسوده نشسته بودم. من به عنوان تنها مسافر کوپه برای گذراندنِ وقت ساعت‎ها با لذت یک جلد از شرلوک هولمز می‎خواندم، و مرتب عمیق‎تر به دایره ایده‎های نویسندهُ باهوش می‌افتادم. من اینطور فکر می‎کردم که هر انسانی با قوی ساختن قوه ادراکش و درک بهتر رابطه بین چیزها باید قادر باشد از انبوه کوچک‎ترین سرنخ‎ها برنده نتایج مهم شود، شاید نبوغ یک کارآگاه در برابر بیتفاوتی کامل ما به مشاهداتمان اصلاً خیلی عجیب نباشد. من تصمیم می‎گیرم در آینده بیشتر مراقبت کنم، همنوعان را دقیق‎تر زیر ذره‎بین ذهنی قرار دهم، این کار باید اغلب نتایج جالب و غیرمنتظره‎ای داشته باشد. البته این کار در شلوغی خیابان قابل اجرا نیست. اما کوپه قطار محل آزمایش خوبی خواهد بود؛ اینجا می‎شود یک مسافر ناشناس را بدون آنکه متوجه شود برای مدتی طولانی مطالعه کرد و از بیان ظاهراً جزئی شخصیتش به شغل و به ویژگی‎های واقعیت او پی برد.

من اما، همانطور که قبلاً گفتم، در کوپه کاملاً تنها بودم و هیچ فرصتی برای تحقق اهداف کارآگاهیم نداشتم.

پس از چندین ایستگاه وضع تغییر می‎کند. دو آقا سوار می‎شوند و در کنار پنجره مقابل من بر روی نیمکت می‎نشینند. آنها کمترین توجه‎ای به من نمی‎کنند، و به نظرم می‎رسید که این کاملاً در خدمت هدف من است. من آنجا دو سوژه برای زیر نظر گرفتن داشتم، و می‎توانستم آزمایشم را بر رویشان انجام دهم. بنابراین در اینجا باید به نشانه‎های ذهنی فکر می‌کردم!

با هم بودن آن دو آشکار بود. من این را وقتی نتیجه گرفتم که یکی از آنها دو بلیط به مأمور قطار نشان داد. آنها تمایل زیادی به حرف زدن نداشتند، اما پس از چند کیلومتر یک گفتگو در شکل جملات کوتاه که توسط مکث‎های قابل توجه‎ای از هم پاره می‎گشتند شروع می‎شود. آنها آهسته و محرمانه صحبت می‎کردند، طوریکه فقط گهگاه یک کلمه بیربط برایم قابل شنیدن می‎گشت. این برای پروژه‎ام خیلی بهتر بود. من نمی‎خواستم مستقیماً بدانم، بلکه می‎خواستم رابطه بین چیزها را درک کنم و حدس بزنم.

یکی از آنها بلوند و باریک اندام بود، صورت صاف اصلاح شده‎ای داشت و عینک قاب مشگی زده بود، همسایه‎اش یک شکل ملایم داشت، حالت چهره‎اش خیرخواهانه بود و ریش قهوه‎ایِ کوتاه و کمی سفید شده‎ای به چهره‎اش وقار خاصی می‎بخشید.

همکار؟ همکاران شغلی؟ این قابل پذیرفتن نبود. زیرا آنها به زودی در گفتگو به نقطه‎ای می‎رسند که منافع‎شان بحرانی می‎شود، و آدم می‎توانست این را از تأکید بلندتر صدا متوجه گردد. اینجا اما همه چیز در لحن خاموش بیان جریان می‎یابد، قطعاتِ کوتاهِ گفتگوها به زحمت چیز بیشتری از یک سکوتِ تمدید گشته بود؛ این فرض که آنها سفر تفریحی می‎کنند نمی‎توانست صحیح باشد، و من از آن نتیجه گرفتم که در نجواهای آهسته‎شان باید رازی نهفته باشد. روش اصول تجربی تا این حد من را پیش برده بود.

من فرد بلوندِ باریک اندام را دقیق‎تر زیر نظر می‎گیرم، در مقابل چشم ذهنی‎ام یک ذره‎بین بسیار قوی قرار می‎دهم و خود را در فرم سرش عمیق می‎سازم. من برای این کار از روش معتبر اپتیک هندسی استفاده کرده و با تخمین نظری خطوط صورت چهره را می‎کِشم: یک خط را از گوش تا فک بالا، و از آنجا خط دوم را به سمت پیشانی. زاویه هر دو خط در نزد یک فرد معمولیِ اروپائی تقریباً هشتاد درجه است، در نزد فرد مقابلم به زحمت می‌توانستم هفتاد و پنج درجه تشخیص دهم، کاملاً مشکوک! آدم یک پیشانی قوی رو به عقب رفته را معمولاً فقط در نزد نژادهای پایین‎تر پیدا می‎کند، یا در نزد نژاد قفقازیِ زمان انحطاط. اتفاقاً من اخیراً نوشته‎های لومبروزو را مطالعه کرده بودم و به یادم مانده بود که زاویه کوچک صورت اغلب به عنوان مشخصه نوع افراد تبهکار شیوع دارد.

اما من با این گمانه زنی نمی‎توانستم موفق باشم. زیرا اگر فرد بلوند یک تبهکار باشد، بنابراین فرد همراهش، این مرد موقر ریش قهوه‎ای که رفتارش با او محرمانه است هم باید به گروه تبهکاران متعلق باشد، و این کاملاً غیرممکن بود. نه، این سوءظن فقط به فرد بلوند محدود می‎گشت، به ویژه که او دارای نشانه مشخص استخوانِ برجسته گونه هم بود. اما حالا این سوءظن خود را به ردپای دیگری جهت می‎دهد. زیرا این انحراف از فرم معمولی فقط در نزد مجرمین بروز نمی‎کند، بلکه در نزد اشخاصی که جنون‎شان ارثی و یا اکتسابی‎ست هم رخ می‎دهد. این روان است ــ  تحت شرایط خاص روانِ معیوب ــ که جسم را برای خود شکل می‎دهد. من این را از آثار گریزینگر، کرافت‎ـ‎ابینگ و روانپزشکان دیگری می‎دانستم. برای کشف ارتباطات پنهان هیچ چیز بهتر از یک آموزش کامل نیست!

بنابراین حالا من بر روی ردپائی که به دنبالش می‎گشتم ایستاده بودم؛ البته هنوز کمی سست و نه کاملاً متقاعد گشته، زیرا دریافت‌هایم برای اثبات کافی نبودند. فرد بلوندِ باریک اندام می‎توانست به احتمال خیلی زیاد یک دیوانه باشد، بنابراین به سادگی می‎شد با اطمینان کامل به این نتیجه رسید که همسایه‎اش پزشک او است. اولاً فرد ریش قهوه‎ای تقریباً مانند یک پزشک دیده می‎گشت، و دوماً این فرض رفتار آهسته و محرمانه آن دو را توضیح می‎داد. من خیلی مایل بودم بدانم که آنها به کجا سفر می‎کنند، چون این می‎توانست به حدسی که زده بودم کمک کند. این امکان هم وجود داشت که یک پرستار متخصص بیمار دیوانه خود را به یک آسایشگاه می‎برد. اما مقصد آنها برای من به طور موقت در تاریکی می‎ماند.

در این بین تشخیص من توسط بازی عجیب تابش نور در چشمان فرد بلوند می‎چسبد. من می‎توانستم این را از میان عینک دقیقاً دنبال کنم. این آقا اصلاً قادر نبود نگاهش را بر روی شیء مشخصی حتی برای سه ثانیه متمرکز سازد: نگاهش مبهوت بود و دائماً به این سمت و آن سمت حرکت می‌کرد؛ از درِ کوپه به سمت نوک پاهای من، از دسته ترمزِ اضطراری به سمت اهرم شوفاژ و از آنجا به سمت دست همراهش، و در آن حال به نظرم چنین می‎رسید که انگار مردمک چشم‎هایش بدون هیچ علت بصری به تناوب تنگ یا گشاد می‎گردند. همچنین رفتار فرد به اندازه کافی جلب توجه می‎کرد. حالا او یک جعبه را باز می‎کند، از داخل آن یک سیگاربرگِ ظاهراً گران قیمت خارج می‎سازد، آن را روشن می‎کند و بعد از دو پک از پنجره به بیرون پرتاب می‎کند. حالا او یک روزنامه از جیب کتش بیرون می‎کشد و آن را برعکس مقابل چشم نگاه می‎دارد، تماماً علائم یک اختلال که به تشخیص من باید اسکیزوفرنی یا پارانویا باشد.

او چند بار داخل راهرو می‎شود تا برای شستن دست به توالت برود. فرد دیگر بطور منظم قدم به قدم همراه او می‎رفت، و این نشان می‎داد برایش مهم است که فرد دیگر حتی برای یک لحظه هم بی‎کنترل نماند. حدس من مرتب به یقین نزدیک‎تر می‎گشت و چنین به نظر می‎رسید که دیگر تردید کردن غیرضروری‎ست.

حالا مأمور قطار می‎آید تا آن دو را متوجه مقصدشان سازد: "آقایان می‎خواستند به پیرنا بروند؟ ایستگاه بعدی ــ پنج دقیقه دیگر!"

آیا باید این ندا: "پیرنا" مشکل قضاوت کردن را حل کند؟ آدم از اروپای مرکزی در آنجا چه چیز جستجو می‎کند؟ این فصل از سال و این آب و هوا برای سفر تفریحی به بخش ساکسونِ سوئیس ابداً مناسب نبود. من سریع کتاب راهنمای سفرم را در دست می‎گیرم و می‎خوانم: پیرما ــ کلیسای کاتولیک زیبا ــ بنای یادبود بیسمارک ــ کارخانه ظروف لعابدار فلزی ــ نه، این مکان‎های دیدنی به عنوان مغناطیس مسافرتی نمی‎توانستند در نظر گرفته شوند. یک سطر بالاتر می‎خوانم: قصر کوهستانی زونِن‎اشتاین با آسایشگاه روانی استان.

بنابراین چه مبتکرانه اجازه دادم حدس‌هایم از شعاع وسیع تا به مرکز غیر قابل انکار جریان پیدا کند! این یک پیروزی بزرگِ کارآگاهی بود. دیگر لزومی برای پیگیری نمی‎دیدم و فقط دیرتر از روی یک نیازِ قابل درک به دانستن مطلب به مأمور قطار مراجعه می‎کنم و او را با یک مشت پول فلزی به صحبت کردن مشتاق می‎سازم.

"می‎بخشید، آیا شما می‎توانید به من تصادفاً بگوئید آن دو آقائی که در پیرنا پیاده شدند چه کسانی بودند؟"

"من می‎توانستم این را به شما بگویم، اما اجازه ندارم. من این را از لوکوموتیوران می‎دانم که آن دو آقا رسماً معرفی شده‌اند، و چنین چیزی جریان اداریست و باید محرمانه بماند."

من دوباره با یک مشت پول فلزی او را راغب‎تر می‎سازم و می‎افزایم: "در واقع جواب پرسشم را خودم می‎دانم. من توسط مشاهدات ویژه‎ای به این نتیجه رسیدم که مرد بلوندِ عینکی یک بیمار روانیست و توسط مرد دیگر به تیمارستان زونِن‎اشتاین برده می‎شود."

مأمور قطار با چشمانی گشاد گشته می‎گوید: "خدای من! اما شما چه مرد باهوشی هستید. و تقریباً درست هم نتیجه گرفته‎اید. بسیار خوب، حالا چون شما ماجرا را می‎دانید بنابراین جریان دیگر محرمانه نیست: بله این انتقال یک بیمار بود. فقط شما یک اشتباه کوچک کرده‎اید: مرد بلوندِ عینکی دکتر تیمارستان است؛ و مرد ریش قهوه‎ای در جمجمه‎اش یک پیچ شل شده است!"

https://www.youtube.com/embed/FVa37f67Hnc